De Antwerpse Automarkt aan de A12 in Wilrijk moet dicht. Over waarom dat gebeurt, zijn de meningen verdeeld.

‘D rai flojtjes,’ roept een Hongaarse kooptoerist naar de kastelein, die hem prompt de gevraagde drankjes serveert. Het blijkt het enige Nederlands dat de Hongaar machtig is, maar op de zondagse automarkt aan de A12 in Wilrijk volstaat het. Op de markt troept iedere zondag een kleurrijke schare kooplustigen samen, het merendeel is afkomstig van ver buiten de landsgrenzen. Ze komen er massaal goedkope en goed onderhouden Belgische tweedehandswagens kopen van, officieel dan, particuliere auto-eigenaars. Binnenkort zullen ze echter elders heen moeten. Het Antwerpse schepencollege wil de markt, die al sinds 1979 bestaat, namelijk hoogdringend dicht.

Tweedehandswagens zijn in België een belangrijke business. Vorig jaar werden hier 652.740 tweedehandswagens verkocht – een flink stuk meer dan het aantal nieuwe wagens (458.796). Ongeveer een vijfde van de tweedehandsverkoop wordt verwerkt door de automarkten van Wilrijk, Beersel, Roeselare, Gent en Bierset. ‘En dat steekt Federauto, de vereniging van Belgische autohandelaars, de ogen uit’, meent Guy Nolmans. Nolmans is zaakvoerder van Car-Bizz, de uitbater van de grootste automarkt, die van de A12 in Wilrijk. ‘Professionele jaloezie zeker? Dat verklaart al voor een groot deel waarom wij moeten verdwijnen.’

Officieel zijn er heel andere redenen voor de beslissing van het Antwerpse schepencollege. De markt bevindt zich deels op zonevreemd terrein en er staan containerlokalen zonder stedenbouwkundige vergunning. Verder verwijst het schepencollege ook naar de hinder, vooral door het onwettig parkeren, die in de buurt rond de markt een onveiligheidsgevoel doet ontstaan. Onveiligheidsgevoelens roeit men in Antwerpen voortaan liever met wortel en tak uit, zoveel is duidelijk. Nolmans: ‘Ach, dat is gewoon de stok waarmee men ons wil slaan. Men wil ons hier met alle middelen weg, of we ons nu aan de regels houden of niet.’

Er waren in het verleden in ieder geval reële problemen rond de Antwerpse Automarkt. Vooral bepaalde malafide verkopers die hun wagen op de wegen langs de automarkt probeerden te slijten, in het jargon jumpers genaamd, zorgden in de buurt voor veel overlast. Vaak ging het om gehaaide schijnzelfstandigen, die dicht aanleunden bij de georganiseerde misdaad. ‘Ik zal die problemen zeker niet ontkennen, maar niemand had meer last van die jumpers dan wij’, reageert Nolmans. ‘De Automarkt verloor er inkomsten door, en de overlast die mensen veroorzaakten, kregen wij er ook nog eens bij. Gelukkig zie je hier nu geen jumpers meer. Met dank aan het doortastende optreden van de Antwerpse politie.’

Dubieuze cliënteel

Maar volgens kwatongen zijn de malafide verkopers toch niet helemaal verdwenen. De Antwerpse Automarkt heeft in het milieu van de professionele handelaars een kwalijke reputatie voor zwartverkoop… op de markt zelf. Zelfs de Federatie van Belgische Automarkten vond dat het zo niet langer kon en verwijderde Wilrijk uit haar ledenbestand. ‘In Antwerpen waande men zich namelijk boven alle wetten verheven’, stelt voorzitster Rosa Vandenborre, zelf verantwoordelijk voor de automarkt van Beersel. ‘Ik weet dat het niet makkelijk is, maar je moet één keer de moed hebben om zwartverkopers de deur te wijzen. Zelf heb ik het in Beersel ook gedaan: in één klap vielen we terug van 500 naar 150 wagens. Nu zitten we weer aan 650, het kán dus wel.’

Vandenborre: ‘We hebben de Antwerpse Automarkt dikwijls genoeg gewaarschuwd. En dat ze me niet komen vertellen dat de zwartverkoop niet aan te pakken valt. Een goede organisator zíét toch of iemand zwartverkoper is. Als je dan laks bent, trek je vanzelf dubieuze cliënteel aan. Ik vind het ongelooflijk jammer dat zo’n goede marktlocatie moet verdwijnen, maar ze hebben er zelf om gevraagd.’

Vandenborres verwijten maken weinig indruk op Guy Nolmans. ‘Dit is wel een heel hypocriete reactie van de Federatie. Zwarthandel is in héél de Belgische autosector een probleem. Het valt op te lossen, maar dan wel op een hoger niveau dan de automarkt. Nederland kent bijvoorbeeld een meldingssysteem waarbij de overheid op ieder moment weet wie eigenaar is van welke wagen. Dan kan je de situatie overzichtelijk houden. In België kunnen voertuigen oneindig tussen derden circuleren vooraleer ze echt worden aangegeven als rijklare wagen. En dan verwacht men van marktuitbaters dat ze in een oogopslag achterhalen wat de relatie is tussen de verkoper en zijn waar! Onbegonnen werk.’

De grootste tegenstander van de Antwerpse Automarkt is zonder twijfel Federauto. Die vereniging spande zelfs al een rechtszaak aan tegen de markt, die begin dit jaar in een lastig te interpreteren uitspraak eindigde. De automarkt werd wel op de vingers getikt voor onzorgvuldigheden begaan vóór 1996, maar over de werking na ’96 hield de rechter zich op de vlakte. Het vermindert de ijver van Federauto niet. ‘De Antwerpse Automarkt werkt niet volgens de regels en Federauto zal dat altijd, met alle mogelijke middelen, blijven bestrijden’, aldus Philippe Decrock van Federauto.

‘Malafide figuren die na vijf uur plots ook als autohandelaar blijken te werken, krijgen in Wilrijk vrij spel en verzieken de reputatie van heel de sector. De illegale handel is er zo uitgebreid dat de politie het zelfs niet helemaal kan overzien. Professionele autohandelaars zullen nooit echte voorstanders zijn van automarkten, maar zolang alles reglementair en ordentelijk verloopt, kunnen we er ons eventueel nog mee verzoenen. De oneerlijke concurrentie van de Antwerpse Automarkt is echter volstrekt onaanvaardbaar.’

De ijver van Federauto is niet geheel onbegrijpelijk. Sinds dit jaar moeten autohandelaars op tweedehandswagens minstens één jaar garantie geven, in navolging van een Europese richtlijn. Er zijn echter heel wat wagens waarop geen enkele gereputeerde handelaar een jaar garantie wil plakken. Sinds de invoering van de nieuwe richtlijn op 27 mei belanden dit soort auto’s opvallend vaak in een grijs particulierencircuit; iedere tweedehandshandelaar merkt het. De volgende logische stap lijkt dat alle wagens die net niet goed genoeg zijn voor garantie, op de automarkten opduiken, waar ze heel zware concurrentie vormen voor de erkende autohandelaars. Zou het toeval zijn dat het Wrak van het Jaar, een geldprijs die Federauto met heel wat media-aandacht uitreikt aan de opvallendste miskoopauto, dit jaar een wagen afkomstig van de Antwerpse Automarkt ten deel viel?

Schoon Verdiep

Het succes van de Antwerpse Automarkt is zelfs niemand minder dan Dyab Abou Jahjah, de voorman van de Arabisch-Europese Liga (AEL), opgevallen. De AEL heeft zich opgeworpen als grote verdediger van de markt. Guy Nolmans: ‘We zijn populair bij de allochtone Belg, ja. Sommige allochtonen komen hier zelfs in traditionele kledij om het echte marktgevoel van hun land van herkomst te beleven. Onder ons warm, internationaal publiek, van Wit-Rusland tot Zwart-Afrika, zul je trouwens nooit één racistische wanklank horen. Ik begrijp echt niet waarom wij moeten verdwijnen, zowel de politie als de controleurs van het Departement Financiën geven ons complimentjes over hoe we deze internationale markt zonder noemenswaardige problemen draaiende houden.’

Bij Financiën wordt dat alvast bevestigd. Roger Draets, de financieel opsporingsagent die verantwoordelijk is voor de Automarkt, spreekt zelfs vol lof. ‘Vier, vijf jaar geleden was de markt inderdaad een ramp qua gesjoemel, zwarthandel, jumpers… Daar hebben we samen met de organisatie kordaat een einde aan gemaakt. De gangsters zijn verjaagd, een deel trok naar de markt van Beersel, een deel werd afgeschrikt. Overlast is er ook nauwelijks, vooral als je weet dat elk weekend ongeveer vierduizend man naar Wilrijk afzakt. Nee, echte problemen bestaan hier niet meer en ik zie geen enkele reden om deze markt nu te sluiten. Ik denk dat het de politici zijn die de Antwerpse Automarkt weg willen.’

Zover wil de Antwerpse politie het alvast niet drijven. Hoewel. Haar woordvoerder verklaart dat het ‘niet opportuun voor de politie is om commentaar te geven over het reilen en zeilen rond de Antwerpse markt’. Want, en dan komt het hoge woord eruit, ‘dit is een politieke beslissing’.

’t Schoon Verdiep wil de markt dus weg? Op het kabinet van burgemeester Patrick Janssens (SP.A) horen we enkel ‘dat vroeger véél kon in Antwerpen, misschien wel een beetje te veel. En dat men sinds de komst van Patrick Janssens in deze stad duidelijke lijnen probeert te trekken’. Waarvan akte.

Jef Van Baelen

‘Zwarthandel is in héél de Belgische autosector een probleem.’