De Amerikanen van fotograaf Lewis Hine.

Gordijnen houden het schamele licht tegen dat vanuit de oude kloostergang zou kunnen binnenschijnen. Het werk van Lewis Hine wordt zorgvuldig geconserveerd, fris en in het half duister. Het zijn tere foto’s van werkende mensen. Amerikanen die in de eerste helft van deze eeuw aan een grootschalig land bouwden, tamelijk eendrachtig en met ongegeneerd winstbejag. Maar de foto’s die de grote daden in beeld brengen zijn klein, grijzig en intiem. Dat is het bijzondere : Hine toont zowel de schoonheid, de grootsheid, het pijnlijke en het onmenselijke van de moderne arbeid. We lezen het op de gezichten en in de houding van de mensen.

Lewis Wickes Hine (1874-1940) leek de arbeiders beter te begrijpen dan de andere fotografen van zijn tijd. Misschien omdat hij als jongen ook in verschillende fabrieken had gewerkt. Zes werkdagen van dertien uur, Hine volgde nog avondschool en werkte voor een attest als stenograaf. Een vlijtige jongen die zich al vlug opwerkte tot hulponderwijzer zodat hij les kon geven aan de Ethical Culture School in New York. Daar kreeg hij een fototoestel als ?didactisch materiaal? en sindsdien werkte hij als een bijzonder fotograaf. Iemand die niet manipuleert, maar afdrukt in verwondering.

Hij fotografeerde de aankomende emigranten en werd beroemd met zijn foto’s van kinderarbeid in opdracht van het National Child Labor Committee. Hoewel de foto’s als aanklacht waren bedoeld, bleken ze toch mooi te zijn. Mooi in de zin van respectvol. Hine daalde af tot in de diepste en meest grijze fabrieksruimtes en fotografeerde er de kinderen in slaafse omstandigheden, en toch hebben die foto’s iets nobels waardoor de aanklacht nog geloofwaardiger wordt.

De tentoonstelling in Charleroi toont niet meer dan 55 nogal kleine foto’s. Enerzijds zijn er de foto’s die de ?alledaagse? arbeid laten zien en anderzijds de foto’s van de bouw van de Empire State Building. De arbeiders zijn mooi, ze poseren waardig voor de fotograaf. Ze hebben zich ingewerkt in hun omgeving en dragen vaak indrukwekkende kleren, ze zijn getekend door het bestaan, elk op hun manier. De mensen die werken aan het Empire State Building lijken heroes, ze lassen enorme stukken op grote hoogte, glijden als acrobaten langs kabels, wagen hun leven voor het grote doel.

Hines foto’s zijn gecompliceerd, ze geven signalen die op verschillende manieren kunnen worden geïnterpreteerd. Het zijn foto’s die dicht bij het leven staan, dicht bij de pijngrens ook en de glorie. Schoon is dat.

Johan De Vos

?Lewis Hine, American at Work?, tot 28/4, maandag gesloten, Musée de la Photographie, Avenue Paul Pastur 11, Charleroi.

Lewis W. Hine, Empire State Building : afdrukken in verwondering.