De agressieve, polariserende aanpak van Filip Dewinter brengt het Vlaams Blok niet veel extra stemmen meer op. De partij moet worden wat de CVP ooit was: een conservatieve, Vlaamsgezinde waardenpartij. Dat zegt Paul Beliën, publicist en echtgenoot van Blok-politica Alexandra Coolen.
‘Het is de bevestiging van wat ik een aantal jaren geleden heb geschreven in TheWall Street Journal over Franstalig België, toen Agusta en andere schandalen geen invloed bleken te hebben op de resultaten van de PS’, analyseert Paul Beliën het succès fou van SP.A en Spirit. ‘Ik heb dat destijds toegeschreven aan het fenomeen van de ‘corrupte kiezers’. Dat zijn kiezers die weten dat de politici voor wie ze stemmen corrupt zijn, maar die dat aanvaarden zolang er ook maar voor hen wordt gezorgd. In Antwerpen heeft de affaire van de Visa-kaarten tot mijn verbazing geen invloed gehad op het stembusresultaat. Mensen kunnen blijkbaar leven met dergelijke onfrisse praktijken, als ze er zelf ook maar beter van worden. De alles-is-gratis-politiek van Stevaert geeft de kiezer natuurlijk het gevoel dat er goed voor hem gezorgd wordt.’
Dat het Vlaams Blok voor de tiende keer op rij vooruit is gegaan, daarvan is Beliën al evenmin onder de indruk. ‘Het lijkt er toch wel op dat de partij vooral haar zwakke plekken heeft opgevuld. Maar in steden als Antwerpen en Gent was het resultaat veel minder. Filip Dewinter heeft eigenlijk verloren in de stad Antwerpen.’
Volgens Beliën had de affaire van de Visa-kaarten echt wel een bonus moeten opleveren. Ook het tumult rond Dyab Abou Jahjah en zijn Arabisch-Europese Liga speelden in de kaart van het Blok. Dat er dit keer geen grote vooruitgang werd geboekt, wijt hij aan de veel te agressieve aanpak van Dewinter. ‘Hij heeft geprobeerd er Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen van te maken. Dat is niet gelukt. Hij heeft zich even confrontatiegericht opgesteld als anders. Denk maar aan de folder met het pistool dat hij liet verspreiden. Maar die polariserende stijl heeft geen wervende kracht meer.’
Beliën vergelijkt met uitslagen elders in het land. ‘In Gent doet het Blok het met een extremistische figuur als Francis Van den Eynde slecht. In Sint-Truiden scoort nieuwkomer Marleen Beckers, met haar veel rustiger manier van doen, meer dan behoorlijk. Als de partij aan haar huidige aanpak vasthoudt, heeft ze haar sociologisch maximum, zoals dat heet, misschien wel stilaan bereikt.
De Blok-sympathisant pleit voor een politiek tweestromenland. ‘Aan de linkerzijde heeft er onder leiding van Steve Stevaert een hergroepering plaatsgevonden. SP.A heeft zich verbonden met Spirit en heeft Agalev leeggezogen. Tien jaar geleden dacht ik dat Guy Verhofstadt ook zoiets van plan was. Maar daar is niets van in huis gekomen. Zelfs Willy De Clercq noemt de VLD nu een centrum-linkse volkspartij! Rechts behaalt in Vlaanderen zo’n zestig procent van de stemmen, maar door versnippering is haar slagkracht veel zwakker.’
Eén grote rechtse partij moet er dus komen. Beliën: ‘Op het eerste gezicht lijkt de CD&V de uitgelezen partij om die rol op zich te nemen. Maar die partij zit vast aan haar ACW-vleugel, die meer thuishoort bij de progressieve linkerzijde. Dat verlamt de christen-democraten en ik zie niet in hoe ze dat probleem kunnen oplossen. Ik denk dan ook dat CD&V geen toekomst meer heeft.’
Volgens Beliën moet het Vlaams Blok de kans grijpen om nu die brede, rechtse Vlaamse partij te worden. ‘Het Vlaams Blok zou moeten zijn wat de CVP vroeger was: een conservatieve, Vlaamsgezinde waardenpartij. Als de partij zich dat profiel zou aanmeten, zou ze de CD&V geheel kunnen leegzuigen, zoals de SP.A dat nu met Agalev heeft gedaan. Dan kan het Blok verkiezingsresultaten halen op het niveau van de legendarische scores van CVP-boegbeeld Leo Tindemans, in de jaren zeventig.’ Dat het Vlaams Blok te zeer ‘verbrand’ is door het jarenlange uiterst negatieve en agressieve verbale geweld van Dewinter en zijn aanhang, gelooft Beliën niet. ‘Een imago omvormen, kun je niet van vandaag op morgen. Maar de SP.A is er ook in geslaagd om in vier jaar tijd haar oubollig imago af te leggen. Waarom zou het Blok dat dan niet kunnen? Het is een keuze die de partij moet maken. Want wat als het Vlaams Blok bij de Vlaamse verkiezingen volgend jaar stagneert?’
Of zo’n koerswijziging met een figuur als Filip Dewinter als boegbeeld kan, is niet zeker, erkent Beliën graag – Alexandra Coolen en Dewinter kunnen bezwaarlijk goede maatjes worden genoemd, zo is algemeen bekend. ‘Maar er zijn ook andere boegbeelden. Neem Gerolf Annemans. Of de partijvoorzitter Frank Vanhecke. Toen hij in 1996 aan het hoofd van de partij kwam, werd hij ‘de pitbull’ genoemd en zag men hem als een kloon van Dewinter. Vandaag stelt hij zich veel redelijker op, heeft hij een veel rustiger stijl. Dat werkt. Dewinter krijgt stilaan zijn eigen imago tegen. Gelukkig is hij wel bijdehands genoeg om dat zelf te beseffen.’
Christine Albers
