Over de weerstand tegen Nicolas Sarkozy, een andere planeet die mogelijk bewoonbaar is en het heengaan van Boris Jeltsin.
1 Nicolas Sarkozy start volgende zondag als favoriet in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen, waarin hij het opneemt tegen de socialiste Ségolène Royal. Sarkozy is Frankrijks populairste politicus, maar tegelijk roept hij erg veel weerstand op.
MIEKE MOLEMANS: Ik onthoud drie belangrijke feiten uit de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen. Eén: de historisch hoge opkomst van 85 procent – de kiezer heeft duidelijk meer interesse voor politiek dan in 2002. Twee: het falen van Jean-Marie Le Pen, die in 2002 zelfs nog de tweede ronde haalde. En drie: links en rechts houden elkaar min of meer in evenwicht, zodat de tweede stemronde nog erg spannend kan worden. Beide kandidaten hebben zich voor veel thema’s op de vlakte gehouden, maar paradoxaal genoeg beleven de Fransen hen wel als twee zeer verschillende kandidaten.
Beide kandidaten zijn aantrekkelijk en vernieuwend: Royal is de eerste vrouw met een reële kans op het presidentschap, Sarkozy is de eerste presidentskandidaat wiens grootouders en vader migranten waren. Ze zijn exemplarisch voor het feit dat ook in Frankrijk de wereld aan het veranderen is. Daar zal Sarkozy aan moeten denken als hij president wordt. Stoere praat zal hem dan niet meer helpen. Integendeel zelfs, sommige problemen verdragen geen olifant in de porseleinkast en de banlieues hebben niet alleen nood aan een harde hand.
2 Beroepsdossiers in asielprocedures raken nauwelijks nog bij de Raad van State. De verstrengde asielwet voorziet in een filter om te vermijden dat procedures te lang aanslepen. Veel illegalen zouden de beroepsprocedure immers misbruikt hebben om langer in België te kunnen blijven.
MOLEMANS: Ongeveer een jaar geleden werd de vreemdelingenwet hervormd. De procedure werd korter en er kwam een beschermingsstatuut, onder meer voor oorlogsslachtoffers. Hoewel het bijvoorbeeld voor Afghanen erg moeilijk blijft om daar gebruik van te maken. Er werd een administratief rechtscollege opgericht, de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, als filter die de automatische weg naar de Raad van State zou blokkeren.
Na een jaar is de evaluatie positief voor de Raad van State. De vraag is: is ze ook positief voor de vluchtelingen? Hebben meer vluchtelingen na hun afwijzing en mogelijk beroep het land verlaten? Of zijn ze, zoals altijd, voornamelijk in de illegaliteit gevlucht? En wat hebben we dan gewonnen? Want de illegaliteit is noch voor de vluchtelingen, noch voor de samenleving een goede zaak. Wanneer regulariseren we en wie regulariseren we? Dat blijft de hamvraag, hoe streng en goed we de procedure ook maken. De migratie en de opvang van vluchtelingen moeten beter gestroomlijnd worden. Neem nu het huidige conflict in Irak: je wéét dan dat je vluchtelingen uit die regio zult moeten opvangen. Het beleid zou daar sneller op moeten inspelen.
3 Een Europees astronomenteam heeft mogelijk een bewoonbare planeet ontdekt. De nog naamloze planeet draait precies op de juiste afstand van haar ster om een gematigd klimaat mogelijk te maken. Wel is nog niet bekend of de planeet een atmosfeer of water bevat.
MOLEMANS: Als sterrenkundigen een nieuwe planeet ontdekken, slaat onze fantasie op hol. Maar die planeet is nog niet visueel waargenomen. De sterrenkundigen leiden haar bestaan slechts af uit de schommelingen van een nabijgelegen ster. Ik vind het merkwaardig dat over een planeet die twintig lichtjaren van de aarde verwijderd ligt, plots zoveel beroering kan ontstaan. Dat we met z’n allen gaan reizen of verhuizen naar die planeet, is in ieder geval niet voor morgen. Ik stel voor dat we voorlopig dus met twee voeten op aarde blijven en zorgen dat het hier zo leefbaar mogelijk blijft. Daar hebben we ook veel wetenschappers, dromers en doeners voor nodig.
4 Paul Wolfowitz, de omstreden voorzitter van Wereldbank, ligt onder vuur wegens een corruptieaffaire. De roep om zijn aftreden klinkt steeds luider.
MOLEMANS: De niet-gouvernementele organisaties waren sowieso tegen de benoeming van Wolfowitz. Hij was een van de architecten van de oorlog in Irak en kreeg vervolgens van president Bush een goedbetaald baantje.
Maar onze wrevel heeft ook veel te maken met de starre neoconservatieve wereldvisie van Wolfowitz. Zijn voorganger James Wolfensohn heeft veel veranderd bij de Wereldbank. Hij heeft ook altijd sterk gehamerd op het belang van goed bestuur als voorwaarde voor financiële steun. Wolfowitz verengde dat vanaf het begin tot een strijd tegen de corruptie. Is het toeval dat hij juist op dat vlak nu zelf in de fout gaat? 11.11.11 pleit ervoor dat de nadruk weer meer op goed bestuur zou komen te liggen. Dat betekent voor ons veel meer dan alleen maar een strijd tegen corruptie: het is ook ijveren voor spreiding van de welvaart en zorgen dat iedereen toegang heeft tot onderwijs en gezondheid. De Wereldbank kan de landen daartoe stimuleren, maar onder leiding van Wolfowitz zien wij het somber in.
5 Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch verklaart dat de presidentsverkiezingen in Nigeria niet ordentelijk verlopen zijn. Ook de Europese Unie en de Verenigde Staten hebben de verkiezingsfraude al aangeklaagd, al lijken die klachten voorlopig zonder gevolg te blijven.
MOLEMANS: Aftredend president Matthew Obasanjo is een vreemde vogel. Hij startte samen met Thabo Mbeki van Zuid-Afrika het ambitieuze NEPAD-plan, wat New Partnership for Africa’s Development betekent. Dat wil tientallen miljarden euro’s aan investeringen en ontwikkelingsgeld ophalen voor Afrika in ruil voor meer democratie, transparantie en vrije markt. Tegelijk is Obasanjo ook de president van een heel corrupt land dat voortdurend gewelddadige conflicten kent, vooral op basis van godsdienst.
Nigeria is de zesde olieproducent ter wereld. Maar ondanks die olierijkdom blijft het land straatarm en gaat de levensverwachting van de bevolking er jaar na jaar op achteruit. Klimaatverandering, armoede en onwetendheid maken dat in Nigeria sinds 1960 het aantal humanitaire crisissen verdrievoudigd is. Ook daar doet de overheid niets aan, wat natuurlijk de verantwoordelijkheid van Obasanjo is. Hij is aan de macht gekomen via vrije verkiezingen en treedt nu vrijwillig af. Zijn opvolger staat voor een loodzware taak. Wie de problemen van Nigeria kent, zal beseffen dat het bijna verwonderlijk is dat de verkiezingen nog op zoveel plaatsen relatief goed verlopen zijn.
6 In Moskou overleed Boris Jeltsin, de eerste democratisch verkozen president van Rusland. Hij heeft de Sovjet-Unie vreedzaam ontmanteld, maar de Russen herinneren zich vooral de chaos en de oncontroleerbare inflatie tijdens zijn regeerperiode.
MOLEMANS: Op financieel en economisch gebied was de periode waarin Jeltsin president was, van 1991 tot 1999, niets minder dan een hel voor de Russen. Het Internationaal Monetair Fonds probeerde toen met een shocktherapie de oude Sovjet-Unie te laten overschakelen op de vrijemarkteconomie. Door een volledig verkeerde aanpak werd die periode voor Rusland economisch zwaarder dan de Tweede Wereldoorlog. De enige buitenlandse investeringen die Rusland nog bereikten, waren bestemd voor de ontginning van de natuurlijke rijkdommen. Je zou het kunnen vergelijken met wat er nu in Afrikaanse ontwikkelingslanden gebeurt, die ook enkel buitenlandse fondsen zien in ruil voor hun goedkope grondstoffen.
In 1989 leefde 2 % van de Russen in armoede, eind 1998 was dat al 23,8 %. Onder Jeltsin viel het Russische staatsapparaat totaal aan diggelen. Het gevolg was een allesomvattende corruptie, waarbij maffiosi en oligarchen misbruik maakten van de staatseigendommen. Jeltsin kon geen einde maken aan die praktijken. Hij zal herinnerd worden als de man die definitief een einde maakte aan het communisme. In ruil heeft hij de Russen laten kennismaken met de harde vrijheid van de markteconomie.
samengesteld door jef van baelen
