In maart 1998 moest de Duitse concertorganisator Hofmann 760.000 euro betalen aan de Gema (de Duitse Sabam), omdat de megaconcerten van de Drie Tenoren volgens de rechter niet onder de ernstige muziek vielen. Anders was dat bedrag maar 21.038 euro geweest. Het verdict is tekenend voor de carrière van Luciano Pavarotti.

Met zijn soepele, beweeglijke stem was hij hoe dan ook voorbestemd om zijn carrière in de belcanto te beginnen. Hij maakte in 1961 zijn debuut als Rodolfo in La Bohème en verwierf twee jaar later grote roem toen hij in dezelfde rol Giuseppe di Stefano verving. Het waren jaren waarin zijn stemtechniek met reuzensprongen groeide. Nog eens twee jaar later zong hij al in La Scala en in 1966 kreeg hij de status van superster toen hij in Covent Garden met een verbluffend gemak de negen hoge C’s van de eerste aria in La Fille du Régiment zong.

Het is die moeiteloze, natuurlijke manier van zingen die samen met zijn heldere timbre Luciano Pavarotti tot de grootste tenor van de tweede helft van de twintigste eeuw maakte. Hijzelf was zich daar overigens uitstekend van bewust en liet zijn volle hoge C vaak opklinken, ook als ze niet in de oorspronkelijke partituur stond.

Met zijn stem groeide ook zijn carrière. Vanaf 1968 werd Pavarotti een van de lievelingen van de Metropolitan Opera in New York. In 1973 veroverde hij de Lyric Opera of Chicago. In die periode begon hij ook de zwaardere rollen te zingen in Tosca, Rigoletto, Un ballo in maschera, de rol van Radames in Aida en uiteindelijk (pas in 1991) Otello. Tegelijk kreeg hij de reputatie van grillige diva: in Chicago daagde hij over acht seizoenen liefst 26 keer op 41 niet op, waardoor hij er uiteindelijk zelfs niet meer welkom was. In Covent Garden zegde hij een optreden af vanwege een stofallergie.

Hoe soepeler en natuurlijker zijn stem werd, hoe moeilijker hij zich bewoog op het podium. Rond zijn veertigste woog hij ruim 150 kilo en had hij last met te beweeglijke rollen, zodat ze uiteindelijk zelfs voor hem werden aangepast. Ooit zakte hij tijdens een voorstelling in Parijs door een stoel, wat zowel het publiek als de tenor zelf deed gieren van het lachen. Anderzijds stelde hij bij interviews strenge eisen rond camerastandpunten. Maar zijn omvang hoorde, net als de gouden horlogeketting en de enorme zakdoek waarmee hij wapperend zijn gezicht afveegde, ook tot zijn imago.

Vanaf de jaren 80 zette Luciano Pavarotti de stap naar de reuzenconcerten die hem geliefd zouden maken bij een breed publiek. Een stap die veel melomanen hem niet hebben vergeven, hoewel hij daardoor meer dan wie ook de opera op het wereldpodium bracht. Van het eerste optreden van de Drie Tenoren (Pavarotti, Placido Domingo en Jose Carreras) in 1990 werden tien miljoen cd’s verkocht, datzelfde jaar werd zijn Nessun Dorma het themalied van het WK Voetbal en een jaar later bleven in Hyde Park 100.000 mensen onder de stromende regen betoverd naar hem luisteren.

Pavarotti stelde zichzelf voor als een gewone jongen, een bakkerszoon die veel geluk had gehad. In zekere zin klopte dat ook: hij was geen echte musicus, had aanvankelijk zelfs last met noten lezen en leerde zijn rollen soms op het gehoor. Tegelijkertijd was hij omringd met echte zakenlui, onder wie zijn manager Herbert Breslin die in 2005 een weinig vleiend boek over de tenor schreef. Vooral diens onvoorstelbare eetlust en slippertjes werden breed uitgesmeerd. In 1996 onthulden paparazzi zijn relatie met zijn 26-jarige secretaresse Nicoletta Mantovani. Pavarotti scheidde van zijn eerste vrouw, met wie hij vier kinderen had, en huwde Mantovani. Ze kregen een dochtertje, Alice (4).

Luciano Pavarotti was zeer zakelijk, maar hij was ook genereus. Via zijn project ‘Pavarotti and friends’ met bekende figuren zoals Stevie Wonder bracht hij miljoenen bij elkaar, onder meer voor ontwikkelingsprojecten van de VN. Maar hoe dan ook zal hij vooral de geschiedenis ingaan als een van de uniekste stemmen die de twintigste eeuw heeft voortgebracht.

Geboren op 12 oktober 1935 in Modena.

1961: debuut in La bohème in Reggio Emilia. Huwt met Adua Veroni.

1965: debuut in de Scala Milaan en de Metropolitan Opera New York.

1973: debuut in de Lyric Opera Chicago.

1990: optreden in Hyde Park Londen en eerste optreden van de Drie Tenoren in Rome.

1996: scheiding en huwelijk met Nicoletta Mantovani.

1999: betaalt 11 miljoen euro achterstallige belastingen.

Juli 2006: pancreas- kanker vastgesteld.

6 september 2007: overleden in Modena

Peter Vandeweerdt