‘Veel kiezers steunen de welvaartsstaat, maar zijn bang dat allochtonen met afwijkende waarden daarvan misbruik maken’, zegt professor politicologie Dave Sinardet (VUB). ‘Ook de SP.A worstelt met die spanning.’
Schuift de SP.A in het vluchtelingendebat op naar rechts omdat het socialezekerheidssysteem onder druk staat of omdat het de invloed van de cultureel andersdenkende moslims wil afremmen? (Jelle Geers)
DAVE SINARDET: Die twee redenen zijn niet noodzakelijk aan elkaar tegengesteld. Volgens sommigen komt het draagvlak voor een sterke sociale zekerheid onder druk te staan omdat een deel van de bevolking vindt dat een groeiende groep allochtonen met afwijkende waarden te veel baat heeft bij het systeem. Dat deel van het electoraat steunt de welvaartsstaat, maar stemt op partijen die kritisch zijn voor de multiculturaliteit. Ook binnen de SP.A bestaan verschillende standpunten over dat thema. Net zoals buitenlandse sociaaldemocratische partijen laveren ze vaak tussen drie opties: superdiversiteit omarmen, inspelen op de bestaande onvrede of er zo veel mogelijk over zwijgen omdat hun electoraat verdeeld is.
Ik herken me steeds minder in de verwarrende standpunten van de SP.A en steeds meer in het discours van de PVDA. Heeft de PVDA de positie van de vroegere SP overgenomen? (Kanakaris Stavros, Groot-Bijgaarden)
SINARDET: Socio-economisch is de SP.A jaren geleden naar het centrum opgeschoven, onder invloed van de jarenlange regeringsdeelname en van Europese evoluties zoals de erg centristische ‘derde weg’ van Tony Blair. Dat creëerde ruimte voor radicaal linkse partijen, zoals de PVDA. Maar sinds de oppositiekuur en het aantreden van John Crombez als partijvoorzitter evolueert de SP.A opnieuw naar links, zij het nog voorzichtig. Tegelijk lijkt Crombez op terreinen als veiligheid en migratie naar rechts op te schuiven. Dat is een lijn die in de jaren negentig al gevolgd werd door toenmalig voorzitter Louis Tobback.
De SP.A zet TTIP, het vrijhandelsverdrag met de Verenigde Staten, niet op de agenda. Heeft de SP.A de blik vernauwd tot het dorpsplein? (Frans Geys, Antwerpen)
SINARDET: Hoewel het vrijhandelsverdrag een grote impact kan hebben, is het een complex thema. Voor het brede publiek zijn de gevolgen daarvan op korte termijn moeilijker duidelijk te maken dan die van de verhoogde elektriciteitsfactuur. Bovendien is er in de media weinig aandacht voor Europese thema’s, waardoor je dat als oppositiepartij moeilijk op de agenda krijgt.
Is het voor een linkse partij niet moeilijk om te floreren als de ongelijkheid klein is? Valt de solidariteit in België anno 2016, met haar aanzienlijke middenklasse, niet gewoon moeilijk te verkopen? (Eric Vervaet, Kalken)
SINARDET: Vroeger konden socialisten uitdrukkelijk opkomen voor een specifieke, grote groep met een gemeenschappelijk belang: de arbeiders. Door de desindustrialisering is de arbeidersklasse sterk afgenomen. De voormalige arbeiderspartijen zijn zich op andere groepen gaan richten die openstaan voor hun ideeën: de middenklasse, hoger opgeleiden of allochtonen. Maar die groepen hebben heel wat andere overtuigingen dan de traditionele achterban. Eén duidelijke homogene boodschap brengen voor die verschillende groepen is niet evident. Dat leidde tot het ontstaan van nieuwe formaties ter linkerzijde.
Vraag van de week
De conservatieve N-VA pakt uit met de slogan ‘De kracht van verandering’ en de linkerkant lijkt vooral het status-quo te willen vrijwaren. Is het onderscheid tussen links en rechts niet achterhaald? (Mattias De Vuyst, Gent)
SINARDET: Conservatisme is een gedachtegoed dat zich verzet tegen het idee dat de samenleving maakbaar is. Maar als je conservatief definieert als het willen behouden van het status quo, dan kunnen partijen evolueren naargelang hun ideologie meer of minder mainstream is. Op die manier kun je inderdaad spreken van een defensieve reflex bij de socialisten, nu een aantal van hun verworvenheden in vraag worden gesteld.
Niet meer roken met kinderen in de auto, geen sterkedrank in nachtwinkels of tabak voor zestienjarigen. Mogen we straks niets meer? Stel uw vraag aan ethicus IGNAAS DEVISCH.
Stefanie Van den Broeck
