In Montréal, een van de meest tolerante steden ter wereld, scheidt een hek een volkswijk van een gegoede wijk. De Gentse performancekunstenaar Elly Van Eeghem maakte er een voorstelling over.
Voor uw nieuwe stuk deed u inspiratie op in Together, Richard Sennetts boek over een meer solidaire samenleving?
ELLY VAN EEGHEM: Ik las zijn boek vorig jaar toen ik in Montréal was. Sennett schrijft onder meer over grenzen en dat viel samen met wat ik daar aan het filmen was: de volkswijk Park Extension en de gegoede wijk Town of Mount Royal, en hoe die twee door een hek van elkaar gescheiden zijn. Een stereotiep voorbeeld van segregatie in een van de meest tolerante steden ter wereld. Ik verbleef er een maand. Ik sprak met een aantal mensen en trachtte te begrijpen waarom niemand in opstand komt tegen dat hek. Het is een bewijs van de toenemende onverschilligheid in stedelijke omgevingen. Van het hek in Montréal zijn de rijken meer slachtoffer dan de armen, want in de armere volksbuurt is het leven veel kleurrijker en dynamischer en zoeken ze constant naar nieuwe manieren om samen te leven.
Het stuk gaat in de Gentse wijk Nieuw Gent in première. Wat heeft Park Extension in Montréal met Nieuw Gent te maken?
VAN EEGHEM: Beide wijken zijn op verschillende manieren ‘in transit’, met veel nieuwkomers en stadsvernieuwingsprojecten en zo. Met Barrière start ik het laatste deel van het project (Dis)placed Interventions. Daarvoor trek ik sinds 2012 naar wereldsteden om een minder bekende kant van die steden te onderzoeken. In Displacement #1 toon ik dat de lichtstad Parijs ook een donkere kant heeft. In Displacement #2 dat niet alle wijken in Berlijn even doordrongen zijn van die rebelse undergroundcultuur. Thuis monteer ik het materiaal tot een film die meer vertelt dan het verhaal van de opnamelocatie. Ik toon die films telkens tijdens een videoperformance op een locatie in Gent. Nadien volgt een interventie op die locatie.
Wat houdt zo’n interventie in?
VAN EEGHEM: De film die ik in de Parijse wijk Asnières-sur-Seine maakte, toonde ik tijdens de performance Sous les pavés in de Bloemekeswijk in Gent. Na de performances ging ik maandenlang met de buurtbewoners in gesprek. Ze misten een ontmoetingscentrum sinds de cinema op het Van Beverenplein was verdwenen. Dus bouwden we een ontmoetingsplek. Dat was de interventie. Sindsdien bouwen de buurtbewoners elke zomer zo’n plek.
De film over de Berlijnse wijk Neukölln toonde ik tijdens de performance Siedlung in de Gentse wijk Malem. Uit dat project groeide een architectuurcollectief van bewoners die op zoek gingen naar utopische woonoplossingen voor een fictief worstcasescenario: het onderlopen van de wijk.
Welke kritiek levert u met Barrière?
VAN EEGHEM: Ik wil niet per se kritiek leveren. Tijdens het maken van Barrière drong de actualiteit zich aan me op. Barrière gaatniet expliciet over de terreurdreiging of de zogeheten vluchtelingencrisis. Maar dat kleine verhaal uit Montréal stemt wél tot nadenken over onze onverschillige houding tegenover vluchtelingen en militairen in het straatbeeld. Die reflectie aanwakkeren, dat is mijn kleine missie.
Barrière gaat op 3 maart 2016 in première tijdens Mind the Book in Kunstencentrum Vooruit.
www.mindthebook.be en www.ellyvaneeghem.be
Els Van Steenberghe
‘De reflectie aanwakkeren, dat is mijn kleine missie.’
