In de eerste ronde van de parlementsverkiezingen in Frankrijk leed de rechtse regeringscoalitie een verrassende nederlaag. Chirac heeft een probleem.

Hoe vreemd voor Jacques Chirac : wat begon als een lentewandeling in het mooie Frankrijk in mei, dreigt een afstraffing te worden die bepaalde figuren al om vervroegde presidentsverkiezingen doet roepen. Na een uiterst matte en vervelende campagne waarin voor de oppervlakkige toeschouwer (en, helaas, misschien zijn de meeste Franse kiezers oppervlakkige toeschouwers) geen haartje verschil te bespeuren viel tussen de programma’s van de grote formaties. Links werd aangevoerd door de Parti Socialiste van Lionel Jospin, die keurige maar kleurloze man die nog steeds aan het werk is om zijn partij weer op te bouwen na het verdwijnen van de nu al bijna legendarische president François Mitterrand en na veel te veel regeringsjaren als een mier die tracht zijn verwoeste nest te redden.

Aan de rechterzijde marcheerde de oude tandem UDF en RPR, liberalen en neo-gaullisten, die geleid werd door premier Alain Juppé, goed op weg om de impopulairste politicus van Frankrijk te worden, terwijl de president van de Republiek, RPR-leider Jacques Chirac, vol vertrouwen op de achtergrond bleef. ?Le changement !? beloofden beide kampen hun kiezers, wat voor het blok aan de macht natuurlijk altijd wat potsierlijker overkomt dan bij de oppositie. Hoewel : hebben de socialisten niet al het mogelijke gedaan om zoveel mogelijk hervormingen en changemant uit hun programma te schrappen, om nog maar te zwijgen van enig radicalisme ?

Het lijkt erop dat een boel Fransen, tot stomme verbazing van veel politieke waarzeggers (en de opiniepeilers die er weer bijstaan voor Piet Snot), de saaie boodschap van Lionel Jospin serieuzer genomen hebben dan de viriele aansporingen van Alain Juppé en zijn kameraden. Na de eerste ronde van de parlementsverkiezingen, zondagavond, zag het er ronduit slecht uit voor de rechtse meerderheid en kon men het woord cohabitation al horen vallen. Dat wil zeggen, dat de rechtse president Chirac zijn meerderheid in het parlement zou kunnen verliezen in de tweede ronde, en dan gedwongen is met een door socialisten gecontroleerde regering verder te werken. Het tegengestelde overkwam zijn voorganger Mitterrand twee keer Chirac was zelfs premier onder de socialistische president.

Jacques Chirac heeft dus ervaring met dat soort conjunctuur, maar het geval van een rechtse president met een matig linkse regering zou voor Frankrijk toch een primeur zijn in de Vijfde Republiek.

GEEN BLANCO CHEQUE

De president had besloten tot vervroegde parlementsverkiezingen in de hoop daarmee de vrije hand te krijgen voor de komende vijf jaar met het uitzicht op een slabakkende economie, een voortdurende sterke werkloosheid en daarbovenop het Europese perspectief. Het zou ondenkbaar en onbespreekbaar zijn dat uitgerekend Frankrijk de afspraken voor de Europese muntunie niet zou halen. Maar in het land zelf is de oppositie, op al dan niet redelijke gronden, tegen de Europese Unie en haar verplichtingen, zeer luidruchtig geworden. Chirac zal voorzichtig moeten zijn, en met ideeën voor de dag komen.

Niets is natuurlijk beslist bij deze eerste stemronde behalve dan dat Jacques Chirac, en méér nog Alain Juppé, in moeilijkheden zitten. Dat alles impliceert natuurlijk wel dat de kleine week tussen de eerste en de tweede verkiezingsronde de polarisering ten top moet drijven die in de campagne tot hiertoe slechts latent aanwezig was. Chirac moet proberen de PS te verpletteren en aangezien zijn luitenanten onder Juppé daar blijkbaar niet toe in staat zijn, zal hij uit zijn Elysée moeten komen en zelf het gewoel in gaan. Dat doet hij dan, dààr kan men vergif op innemen, op de oude en hem vertrouwde manier : door het anti- ?socialo-communistisch? strijdros van stal te halen en daarmee de traditionele links-rechts-deling van Frankrijk.

Hij moet dat des te meer doen omdat ter linkerzijde de PCF de niet lang geleden nog zieltogende Franse Communistische Partij verjongd en redelijk verfrist aan een bescheiden herovering van haar oude terrein begonnen is. En, vooral, omdat op zijn verre rechterzijde het Front National opereert. De partij van Jean-Marie Le Pen zal weinig of geen parlementszetels behalen, maar neemt zich wel voor als scheidsrechter op te treden in tientallen onbesliste stemmingen bij de tweede ronde. Als het wat meezit, kan ze die rol van arbiter voortzetten op nationaal vlak nà de verkiezingen. Dit is niet meer in de eerste plaats het gebral van sergeant-majoor Le Pen zelf, maar de meer gepolijste, in feite dodelijker anti-politiek van zijn snel opkomende rechterhand Bruno Mégret.

Dat aspect van de uitslag kan ook niet anders dan het thema van de immigratie, waar in eerste instantie niet zoveel over te doen was, weer helemaal in de schijnwerper halen, aangezien dit het stokpaardje is van uiterst rechts. Aan deze lieden zal Chirac geen cadeaus willen geven : op korte termijn zijn ze namelijk zijn ergste vijanden. Anderzijds kan ook het FN aan Chirac geen toegevingen doen. Hoe zouden ze anders achteraf hun verkiezingswinst kunnen verzilveren ?

S.V.E.

Lionel Jospin : de winst van de mier.