Met de cd-writer maakt u zelf cd’s aan. Dat toestelletje wordt almaar goedkoper. Wat de software-industrie erg bekommert, want het illegaal kopiëren wordt nu aantrekkelijker.

De cd-write kan op korte termijn de cd-rom vervangen. Het toestelletje om hem te produceren wordt, net als de cd-romlezer, ingebouwd in een pc. Het verschil is dat het niet alleen cd’s kan lezen, maar ook beschrijven. In het totaal gaan 650 megabytes informatie op een blanco cd, een equivalent van ruim 450 klassieke floppydisks of 74 minuten muziek. Het beschrijven van een cd gebeurt via een krachtige laserstraal, die de gegevens in het oppervlak brandt. Dit inbranden duurt, afhankelijk van de hoeveelheid informatie, 10 à 30 minuten.

Er bestaan twee soorten writers. De cd-write of (cd-r) werkt volgens het WORM-principe ( write once, read many) en kan een blanco schijfje slechts éénmaal beschrijven. De cd-rewritable (cd-rw of cd-erasable) daarentegen kan quasi eindeloos worden beschreven en gewist, en heeft dus de functionaliteit van een gigantische floppydisk. De cd-rw komt in het najaar op de markt. Groot verschil tussen de cd-r en de cd-rw is dat een gewone audio-cd-speler het via cd-rw beschreven schijfje niet kan aflezen.

De cd-write bestaat al vele jaren, maar wordt nu pas interessant voor het grote publiek. In het verleden maakten de apparaatjes al te veel schrijffouten, waardoor vele (toen nog erg dure) blanco schijfjes verloren gingen. Die problemen zijn nu grotendeels verholpen, al blijft het geraden de cd-write enkel te gebruiken met een degelijke en krachtige pc. Het toestelletje wordt echter steeds goedkoper. Een cd-writer en de benodigde SCSI-besturingskaart kosten samen 14.000 à 18.000 frank. Binnen afzienbare tijd komen nieuwe modellen op de markt die met behulp van de IDE-kaart kunnen werken, die standaard in alle pc’s ingebouwd is en ook de cd-rom en floppydrive bestuurt. Naar verluidt, zou dit nieuwe type cd-write nog slechts de helft kosten van het SCSI-type. Een blanco cd-schijfje kost momenteel ongeveer 275 frank.

DE AUDIOCASSETTES VERDWIJNEN

Een groot deel van de cd-r’s en cd-rw’s zullen geproduceerd worden door de Philips-vestiging in Hasselt. Jan Oosterveld, Philips’ Senior Director of Corporate Strategy, verwacht een verkoop van 3 tot 3,5 miljoen toestelletjes tegen het eind van het jaar. Om de eeuwwisseling zouden er wereldwijd 20 miljoen stuks en 30 miljoen blanco schijfjes verkocht moeten zijn, aldus Oosterveld.

De gevolgen van de massale verspreiding van de writers voor de softwaresector en de muziekindustrie zijn enorm : de consument kan gigantische backup’s maken, softwaredemo’s aanmaken, databestanden en archieven aanleggen, perfecte digitale kopieën van andere cd’s maken of eigen compilatie-cd’s samenstellen. Maar in de grenzeloze mogelijkheden schuilt ook een groot gevaar. De cd-write is immers het gedroomde apparaat om illegale kopieën te maken, zowel van muziek-cd’s als van softwareprogramma’s en cd-roms.

De muziekindustrie is er niet gerust in. Het maken van perfecte digitale kopieën was al mogelijk met behulp van een DCC- of DAT-toestel. Maar deze technologieën bleven relatief duur en de verspreiding ervan gering. De cd-writetechnologie heeft als voordeel dat er gewerkt wordt met een op alle vlakken compatibel medium en ze wordt bovendien almaar goedkoper. Het vervaardigen van perfecte digitale kopieën behoeft geen grote investeringen meer en de verouderde audiocassettetechnologie zal op korte termijn van de markt verdwijnen.

Omdat de kwaliteit van een kopie op audiocassette nooit die van het origineel benaderde, beschouwde de muziekindustrie dit medium niet meer als een echte bedreiging. Hoewel het kopiëren van muziek officieel verboden was en blijft, wordt het overtappen voor eigen gebruik toegestaan. Die regeling blijft ook gelden voor het kopiëren van muziek op cd, omdat controle daarop onbegonnen werk is. Wie dus een cd kopieert voor ?secundair gebruik?, bijvoorbeeld voor in de auto, zal niet bestraft worden. De daad wordt wel strafbaar als de kopie wordt verkocht. Dat wordt beschouwd als een handelspraktijk en een regelrechte inbreuk op de rechten van artiest en producent.

?Muziek is gratis in de ogen van velen,? aldus Dirk De Clippeleir, directeur van platenfirma EMI. ?Maar het moet duidelijk gemaakt worden dat dit niet zo is.?

Het kopiëren neemt toe sinds de introductie van de cd-write. Meer en meer mensen kopiëren cd’s voor vrienden en kennissen of beginnen een handeltje in illegale compilatie-cd’s. De piraterij, die vroeger vooral een zaak was van internationale ondernemingen, krijgt er nu een niet minder gevaarlijke tak bij. Het thuis kopiëren valt immers zeer moeilijk te controleren.

De verdediger van de rechten van de producenten IFPI ( International Federation of Phonogram Industries) en de auteursrechtenorganisatie Sabam waarschuwen dat ze ook erg streng zullen optreden tegen piraten op kleine schaal. Marcel Heiman (IFPI) : ?Er zijn al gevallen van misbruik aanhangig gemaakt. Een man in Antwerpen maakte met zijn cd-writer compilatie-cd’s aan en verkocht die aan cafés. Hij stemde uiteindelijk vrijwillig in met een minnelijke schikking van 1,8 miljoen frank. Voorts krijgt hij nog een claim van Sabam en wordt het geval gerapporteerd aan de belastingen en de politie. De totale boete zal wellicht oplopen tot vijf miljoen frank. We stellen dus alles in het werk om duidelijk te maken wat kan en wat niet kan.? IFPI kondigt aan nadrukkelijker te zullen gaan neuzen op universitaire campussen, waar de kleinschalige piraterij naar verluidt welig tiert.

CODES TEGEN KRAKERS

De hardwaresector poogt de piraterij te counteren, maar met weinig succes. Het enige officiële, internationaal erkende en verspreide systeem is het Serial Copy Management System. Dit systeem, dat op DCC, DAT en cd-write van toepassing is, vermijdt het maken van ?tweedegeneratiekopies?. Met andere woorden, kopies maken van de kopie kan niet. Dit vermijdt het kopiëren van het origineel niet, maar het heeft wel een ?remmend effect?. Want de potentiële piraat heeft altijd een origineel nodig om te kunnen kopiëren.

Ook de computerindustrie kampt met zware misbruiken. De hardwaresector prijst de cd-write-technologie vooral vanwege de mogelijkheden om grote archieven aan te leggen en eigen cd-roms aan te maken. Maar in de praktijk wordt het toestel vooral gebruikt om dure programma’s en cd-roms illegaal te vermenigvuldigen. De industrie tracht het kopiëren van softwareprogramma’s op allerlei manieren te voorkomen. Door het inbouwen van beveiligingen raakt het programma echter meestal een stuk minder gebruiksvriendelijk. Overigens kraken softwarepiraten probleemloos zo’n beveiliging.

Het kopiëren van cd-roms probeert men meestal te vermijden door het inbouwen van een source code, een code die het gebruik van een gekopieerde cd-rom onmogelijk zou moeten maken. Maar de piraten staan een stuk verder dan de fabrikanten. Mark, een computerspecialist in zijn vrije tijd : ?Die source codes kunnen heel gemakkelijk gekraakt worden. Weinig programma’s of cd-roms zijn goed beveiligd. Een cd-rom als Encarta 97 valt probleemloos te kraken. In het illegale circuit kost een kopie nu ongeveer 500 frank. Om programma’s te kraken, kan je crack files gebruiken. Dat zijn programmaatjes die onder meer op het Internet staan en die voor jou de programma’s kraken. Cracks kunnen ook destructiesystemen vernietigen die in de meeste sharewareprogramma’s ingebouwd zijn.?

Veel meer nog dan de cd-piraterij, is de piraterij van computersoftware ingeburgerd. Vele kleinschalige (éénmans)bedrijfjes bieden tegen bodemprijzen kopieën aan van zowat alle bekende programma’s en cd-roms. Een Nederlandse piraat verkoopt zes cd’s (samen 3,9 gigabytes informatie) vol programma’s, inclusief Windows 95, MS Office Professional, Encarta 97, Encarta World Atlas en de nieuwste spellen, tegen amper 2.000 frank.

Zuiver economisch beschouwd, hebben de twee subsectoren van de computerindustrie dus tegengestelde belangen. De ontwikkelingen in de hardwaresector stimuleren de piraterij van software. Uiteraard hebben beide subsectoren elkaar ook nodig. Maar hun onderling overleg verloopt stroef. Het inbouwen van beveiligingen voert immers de prijs van de hardware op komt dus meestal de gebruiksvriendelijkheid van het toestel niet ten goede.

Omdat de software-industrie weet dat er thuis gekopieerd zal worden, vraagt ze een klein bedrag aan taksen per verkocht blanco medium, om iets van de verloren auteurs- en productierechten terug te winnen. Zo wordt op de verkoopprijs van de blanco audiocassette 2 à 3 procent taks geheven, die rechtstreeks naar de muziekindustrie vloeit. Er wordt vanuit gegaan dat de audiocassette toch maar gekocht wordt om cd’s over te tappen.

EIND DIT JAAR IS ER DVD

Zo’n taks zou ook op de verkoopprijs van de blanco cd kunnen geheven worden. Maar het preventief innen van rechten stoot op verzet van de hardware-industrie, in dit geval van de producenten van blanco schijfjes, die de prijzen van hun product gedwongen zouden moeten verhogen. De softwaresector is dan weer ontevreden omdat 2 à 3 procent taks veel te weinig is. Zeker als de cd-r gemeengoed zal zijn, zal de verhouding zoek zijn tussen het verlies via piraterij en het ontvangen bedrag (door taksen). ?Bovendien bestaat het gevaar dat mensen denken dat ze nu met de gekopieerde software mogen aanvangen wat ze willen, aangezien ze er al voor zouden betaald hebben,? aldus Dirk De Clippeleir van EMI.

De moeizame onderhandelingen zijn soms toch vruchtbaar. Zoals bij de DVD ( Digital Versatile Disk of Digital Video Disk). Binnen afzienbare tijd zal die technologie de wereld veroveren. De DVD heeft hetzelfde formaat als de cd maar beschikt over een opslagvermogen van 4,7 à 17 gigabytes. De technologie werkt met een zogenaamde ?blauwe laserstraal?, waarmee veel meer gegevens per vierkante centimeter kunnen opgeslagen worden. Op een DVD-schijfje kunnen twee lagen worden beschreven, wat de opslagcapaciteit verdubbelt.

In eerste instantie zal de DVD-technologie vooral gebruikt worden ter vervanging van de verouderde videotechnologie. Later komt ook de DVD-R op de markt, die dezelfde functionaliteit bezit als de cd-r. In een nog later stadium wordt de DVD-RW verwacht, die eindeloos kan beschreven en gewist worden. Dat medium zou zelfs op termijn de harde schijf kunnen vervangen. Een DVD-schijfje met een capaciteit van 17 gigabytes kost immers maar een fractie van een klassieke harde schijf van gelijkaardige omvang.

Een DVD-schijf kan tot 270 minuten beeld bevatten. In het najaar van 1997 zullen de eerste langspeelfilms op DVD (DVD-video’s) en DVD-recorders te koop zijn. De technologie verzekert een perfecte beeldkwaliteit en perfect digitale stereoklank ( Dolby Surround). De schijf kan ook ondertiteling in verschillende talen en allerlei extra aanvullende informatie bevatten.

Dat de DVD-video binnenkort pas op de markt verschijnt, heeft vandoen met de lange gesprekken tussen de hardwaresector, de makers van de toestellen, en de softwaresector, in dit geval de filmindustrie. De filmindustrie eiste afdoende beveiliging tegen piraterij alvorens met de hardwarefabrikanten in zee te gaan. De videopiraterij is al jaren een groot probleem en de komst van de DVD, waarmee consumenten perfecte beeld- en geluidskopieën kunnen maken, zou de filmindustrie wellicht meer kosten dan opbrengen.

Het beveiligingssysteem op de DVD heeft veel weg van een decodeersysteem. De gegevens op de DVD-video zijn gescrambled (door elkaar gemengd) en kunnen alleen via de officiële software ontward worden. Een kopie van het origineel zou niet discrambled kunnen worden. Wat de piraat te zien zal krijgen, is een flitsende wirwar van beelden, aldus de officiële instanties. Maar hoe lang zal het duren voor ook deze systemen gekraakt worden ?

Meer algemeen kan de vraag worden gesteld hoe de softwaresector de auteurs- en productierechten zal beschermen, als de hardwaresector dit steeds bemoeilijkt. De rechtensystemen dateren van voor het computertijdperk en ze blijken zich, hoe noodzakelijk ze ook zijn, moeilijk te laten aanpassen aan de nieuwe tijd.

Johan Van Schaeren

Een cd-writer en een krachtige pc volstaan om eigen cd’s aan te maken. De cd-rw, die herhaald kan beschreven worden, komt in het najaar op de markt.