In ‘De Kroonraad’ geven vooraanstaande politici hun opinie over de actualiteit. Deze week Freddy Willockx over de begrotingscontrole, de politieke peilingen, de toekomst van De Post, de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, het proces-Dutroux, de herdenking van de genocide in Rwanda en de verkiezingen in Slowakije.
Mijnheer Willockx, door het paasweekend moeten we deze zitting extra vroeg afsluiten. De regering pronkt met een vijfde begroting in evenwicht op rij.
FREDDY WILLOCKX: Een gunstige trend, die eigenlijk al is ingezet met het Globaal Plan van 1993. Dat was de historische knik waarna de overheidsfinanciën weer op het goede spoor zijn terechtgekomen. De begrotingspolitiek van deze regering is prijzenswaardig, zeker in het licht van de zwakke economische groei in Europa, die andere landen veel meer parten speelt. Ik denk aan Frankrijk, Duitsland en Nederland, die problemen hebben om hun begrotingstekort binnen de marge te houden van het Stabiliteitspact, waarop ze nota bene zelf hebben aangedrongen. Tot hun ongenoegen krijgen ze nu de Europese Commissie op hun eigen dak.
België doet het beter, maar we moeten realistisch blijven. Wij worstelen met een grotere schuldratio dan de ons omringende landen. En zowel de begrotingsresultaten van 2003 als de begrotingscontrole 2004 zijn goed gediend door een paar eenmalige meevallers die zich niet elke keer zullen aanbieden. Niet alleen op federaal niveau, zoals het pensioenfonds van Belgacom, maar ook op dat van de gemeenten, zoals de verkoop van de kabel aan Telenet. Ze verhullen dat we telkens een deficit moeten aanvullen, maar dat is klein en beheersbaar.
We moeten blijven streven naar begrotingen in evenwicht, en het primair saldo moet intact blijven om onze schuld versneld te kunnen afbouwen. Dat is erg belangrijk om de vergrijzing van de bevolking te kunnen opvangen. Minister van Pensioenen Frank Vandenbroucke (SP.A) heeft daar al uitdrukkelijk op gewezen. Ik herinner mij de modellen over de vergrijzing die ik zelf als minister heb laten opstellen. Ze gingen, op basis van cijfers van het Planbureau, uit van een economische groei die men de voorbije jaren niet gehaald heeft. We zullen hoe dan ook een tandje moeten bijsteken om het Zilverfonds bijkomend te spijzen.
Ook volgens de opiniepeiling van ‘La Libre Belgique’, VTM en ‘Het Laatste Nieuws’ zakt de VLD naar de vierde plaats. Is het einde van Paars in zicht?
WILLOCKX: De trend uit eerdere onderzoeken is bevestigd, zij het dat de cijfers wat zijn afgetopt. Ik denk dat die peilingen een zegen zijn voor Paars. Ze hebben iedereen nog net op tijd wakker geschud, en hebben duidelijk gemaakt dat de interne ruzies moesten stoppen. Ik heb zelfs de indruk dat Paars zich aan het herpakken is. De oude vossen van CD&V ruiken opnieuw de macht, en zijn misschien wat al te gretig om die te grijpen. De publieke opinie voelt dat aan, en er zijn niet veel kiezers met heimwee naar de CVP-staat en naar de machtspartij CVP. Voor de SP.A komt het erop aan de bevolking duidelijk te maken dat de sterke punten van Paars bij de socialisten lagen.
Louis Tobback (SP.A) heeft het al vóór mij gezegd: de populariteit van Jean-Luc Dehaene (CD&V) steeg zolang hij buiten het dagelijkse politieke gewoel stond. Zolang hij zich kon bezighouden met de Conventie of met Vilvoorde, en zich enkel liet zien op het voetbal en in gezellige televisieprogramma’s. Maar nu hij weer op het echte politieke toneel klimt, kan dat snel veranderen. Dat heeft de geschiedenis met Interbrew aangetoond. Zijn vele mandaten in bedrijven vormen zijn zwakke punt. Zolang het gaat over corporate governance heb ik er geen problemen mee dat een politicus in een raad van bestuur zetelt, maar als het gaat over fiscaliteit en delokalisatie wordt het delicater. En ze moeten niet verwijzen naar Karel Van Miert (SP.A), want die komt niet meer op bij de verkiezingen.
De regering laat onderzoeken of en hoe er privé-partners bij De Post kunnen worden betrokken. Heeft De Post nog een toekomst, met de voorthollende elektronische communicatie?
WILLOCKX: Men wist al vijftien jaar geleden dat die de markt voor De Post zou beperken. Aangezien ik meer dan drie jaar de bevoegde minister ben geweest, weet ik waarover ik spreek als ik zeg dat nostalgie naar de supergecentraliseerde en overgepolitiseerde Post van vroeger uit den boze is. Er is maar één manier om te overleven: meer performant worden en een partner zoeken. We hebben een kans gemist toen om communautaire redenen een mogelijke alliantie met de Nederlandse Post is afgewezen. Nu zal men goed moeten opletten dat De Post niet wordt fijngeknepen door een grote partner als de Duitse Post.
Gedelegeerd bestuurder Johnny Thijs lijkt het veel beter te doen dan zijn voorganger Frans Rombouts. De periode-Rombouts was er een om snel te vergeten. Het was een periode van massale en peperdure consultancy, en van een directiecomité dat superieure lonen verdiende. Ook de huidige voogdijminster, Johan Vande Lanotte (SP.A), pakt het actiever en verstandiger aan dan zijn voorganger Rik Daems (VLD), die alles maar overliet aan de autonomie van het overheidsbedrijf. Zonder te betuttelen, moet de voogdijminister de grote lijnen van de vernieuwing uitzetten. Thijs-Vande Lanotte is een sterkere tandem dan Rombouts-Daems.
Er is een hernieuwd respect voor de postbode op straat, die een belangrijke sociale rol vervult die niet mag worden afgeschaft. Alleen vrees ik dat de kwaliteit van de dienstverlening in het algemeen er niet op vooruit is gegaan, en dat er nog veel werk aan de winkel is. Ik hoop dat Thijs zich niet in de doeken laat doen door de vele krachten die op De Post inwerken, want sommigen proberen hem te manipuleren met statistieken die niet altijd nauwkeurig zijn opgesteld.
Enkele Vlaams-Brabantse burgemeesters willen de Europese verkiezingen boycotten, om de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde af te dwingen.
WILLOCKX: Ten gronde is over de splitsing geen discussie in Vlaanderen: op alle niveaus hebben alle politieke partijen zich achter die eis geschaard. Ik heb ook met de gemeenteraad van Sint-Niklaas een motie in die zin goedgekeurd. Maar dat proberen af te dwingen door de Europese verkiezingen te boycotten, lijkt mij zowel onrealistisch als ongepast. Die burgemeesters weten ook wel dat ze hun dreigement niet hard kunnen maken. Wat ze ermee hopen te bereiken, is dat dit dossier andermaal op tafel komt bij de volgende communautaire discussieronde. Niets op tegen, maar dat doe je niet op deze manier.
In Aarlen sleept het proces-Dutroux zich langzaam maar zeker voort. Gaat het te traag?
WILLOCKX: Dit proces moét grondig gevoerd worden. Als er iets te lang heeft geduurd, is het het onderzoek vooraf. Ik heb niet het gevoel dat er organisatorisch al veel is misgelopen, iets waar toch voor gevreesd was na de ervaringen met de zaak-Cools. Dit proces oogt professioneler, wat uiteraard goed is voor het beeld van justitie.
Wat mij treft, naast de gruwel van de feiten, is dat er soms eigenaardige coalities tot stand komen tussen advocaten van Dutroux en advocaten van de ouders. Dat is wel erg cynisch. En verder valt in de media de voortgezette tweestrijd op tussen believers en non-believers. Wie het verslag van De Standaard naast dat van De Morgen legt, heeft de indruk dat het om twee verschillende processen gaat. Ik zal kort en duidelijk zijn: ik ben beschaamd over de manier waarop mijn favoriete kwaliteitskrant De Morgen die hele zaak-Dutroux verslaat. De verslaggever bezondigt zich aan het systematisch mengen van feitenrelaas en duiding, en als ik zeg ‘duiding’ bedoel ik eigenlijk: ‘vooringenomenheid’. Dit is geen objectieve journalistiek.
De Belgische regering was, als enige westerse, prominent aanwezig op de herdenking van de Rwandese genocide. Premier Guy Verhofstadt (VLD) heeft nogmaals onze excuses aangeboden voor de gebeurtenissen van toen.
WILLOCKX: De herdenking van zowel de genocide als van de Belgische slachtoffers was passend. En durven toegeven dat de Belgische regering en de Verenigde Naties tien jaar geleden een verkeerde beslissing hebben genomen, is op zichzelf lovenswaardig. Maar de regering zou zich toch wat terughoudender mogen opstellen tegenover een dictator als president Paul Kagame, over wiens rol in de genocide grote twijfel bestaat, en die medeverantwoordelijk is voor wreedheden in Oost-Congo. Met zo iemand zou ik me liever niet compromitteren.
Vladimir Meciar wint de eerste ronde van de Slowaakse presidentsverkiezingen. De kans is groot dat hij zijn land begin mei mag binnenleiden in de Europese Unie, waar hij zo tegen was.
WILLOCKX: De EU heeft de big bang gewenst: ineens een grote uitbreidingsgolf. Dat is een vergissing, omdat men nu landen opneemt als Polen en Slowakije die niet klaar zijn om in de Unie te treden. En dan heb ik het nog niet over Cyprus. Ik dacht dat de hereniging van Cyprus een voorwaarde voor de toetreding was, maar die is blijkbaar weggevallen. De EU had een beter signaal kunnen geven door eerst uit te breiden met een paar landen die er wél klaar voor zijn, zoals bijvoorbeeld Slovenië. Dat zou dan voor de andere kandidaten een na te streven voorbeeld zijn geweest.
In Polen en Slowakije beginnen de mensen in te zien dat het niet alleen manna is dat uit de Europese hemel valt, maar dat er ook hervormingen worden geëist. En dan heb je altijd populisten die op de vrees of het sluimerende ongenoegen inspelen. Iemand als Meciar wordt een reddingsboei voor de gewone Slowaken die de EU wantrouwen. Nu denk ik wel dat, na de toetreding, Meciar zijn al te extreme stellingen van vroeger zal afzwakken. Hij zal wel beseffen dat hij met zijn minderheden moet omgaan zoals het hem is opgelegd in de politieke akkoorden voor de toetreding, en dat hij zich geen dwaze streken meer kan veroorloven.
Koen Meulenaere
Freddy Willockx : ‘ België moet zich terughoudender opstellen tegenover een dictator als Kagame.’
