De Irakezen zijn verlost van Saddam Hoessein, maar nu maken de Amerikanen gebruik van diens folterkamers.

In de gevangenis van Abu Ghraib, enkele tientallen kilometers ten westen van Bagdad, zijn enkele van de zwartste bladzijden uit de geschiedenis van de dictatuur van Saddam Hoessein geschreven. De plek was zo gehaat dat ze na de val van het regime door de bevolking compleet werd kaalgeplukt. Zoals de Bastille in Parijs, in 1789. De Amerikanen maakten van Abu Ghraib weer een gevangenis, en die heeft ondertussen een reputatie verworven die nauwelijks beter is dan onder de knoet van Saddam.

Het televisiestation CBS kreeg inzage in een rapport van de bezettingsmacht zelf. Die kwam er al in december achter dat er in Abu Ghraib een probleem was gerezen. De foto’s en de getuigenissen in het rapport zijn gruwelijk. Ze tonen, onder meer, naakte gevangenen die verplicht worden om zichzelf of elkaar seksueel te bevredigen. Ook vrouwelijke soldaten die toekijken, vinden het spektakel blijkbaar uitermate komisch. De Conventies van Genève, over de manier waarop gevangenen in oorlogstijd dienen te worden behandeld, zijn zeer duidelijk: ze verbieden elke aanslag op de persoonlijke waardigheid. Sommige feiten in Abu Ghraib gaan verder en kunnen als oorlogsmisdaden worden omschreven.

Mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Human Rights Watch houden al maanden vol dat gevangenen in Irak routinematig aan marteling worden onderworpen. Ook in Afghanistan zijn er nog altijd soortgelijke klachten. Op de militaire basis van Guantanamo worden al bijna drie jaar duizenden mensen zonder vorm van proces door de Amerikanen in hechtenis gehouden. De Amerikaanse regering heeft nooit gereageerd op een bericht in de gezaghebbende krant The Washington Post, dat de VS regelmatig gevangenen overbrengen naar landen die minder kleinzerig doen over mensenrechten, om er onder het toezicht van de CIA te worden ‘ondervraagd’. Ver van nieuwsgierige blikken en buiten de greep van de Amerikaanse rechtbanken.

De bezettingsmacht probeert ondertussen om in de militaire gevangenissen in Irak orde op zaken te stellen. Sinds de beelden door CBS werden getoond, zijn ze bij Arabische nieuwszenders zoals Al-Jazeera niet meer van het scherm te branden. En terecht. Oorlog voeren voor de democratie en tegelijk alle democratische verworvenheden met voeten treden, is al te schijnheilig.

Hubert van Humbeeck

Sommige van de feiten in Abu Ghraib kunnen als oorlogsmisdaden worden omschreven.