Domesticatie maakt een soort zachter, maar ook ondergeschikt.
Hondenliefhebbers zien hun troetels graag als speelse en coöperatieve diertjes, een aangename versie van de wolven waaruit ze stammen. Maar nieuw onderzoek, waarover het topvakblad Science verslag uitbracht, geeft een ander verhaal. In experimenten blijken wolven veel coöperatiever en toleranter ten opzichte van elkaar te zijn dan honden, die bijna meteen een sterke hiërarchische structuur met veel ondergeschiktheid vormen. Wolven zullen, bijvoorbeeld, gemakkelijker voedsel met elkaar delen dan honden.
Mensen hebben honden zo gekneed dat ze vooral volgzaam en gehoorzaam werden, en niet noodzakelijk sociaal en coöperatief. Wij zijn de baas. Intrigerend: dat is niet noodzakelijk al het geval voor puppy’s, wel voor volwassen dieren. Dat zou kunnen impliceren dat honden niet volgzaam geboren worden maar tijdens het opgroeien in aanwezigheid van mensen hun onafhankelijkheid onderdrukken.
Het inzicht is niet zonder belang voor de notie dat wij mensen onszelf in de loop van onze geschiedenis ‘getemd’ hebben – een visie waar Charles Darwin al van overtuigd was. Wij zijn een zachtere, speelsere en frêlere versie van onze voorouders. Dat uit zich onder meer in de vaststelling dat wij als volwassenen wat kinderlijke trekken behouden: volwassen mensen hebben meer van onvolwassen chimpansees dan van volwassen dieren, terwijl volwassen honden meer van wolvenjongen hebben dan van volgroeide wolven. Bovendien zijn, volgens een studie in Current Anthropology, de gezichten van mensenmannen recent meer op die van vrouwen gaan lijken dan ooit in onze voorgeschiedenis het geval was. Mannen zijn altijd een ruwere versie van vrouwen geweest.
Het proces van zelfdomesticatie zou ertoe geleid hebben dat wij in complexe structuren kunnen samenleven, dat wij probleemloos in grote groepen kunnen samenwerken, en dat wij kunnen overleven in een wereld waarin we meer onbekenden tegenkomen dan bekenden – iets wat geen enkele andere aap aankan. In het geval van de mens zou domesticatie een proces van passieve natuurlijke selectie geweest zijn, en niet van artificiële selectie van bepaalde als gunstig te beschouwen eigenschappen, zoals we met onze huisdieren hebben gedaan.
Als we de analogie met wat recent met honden is vastgesteld, ook naar onszelf doortrekken, kun je tot de ontnuchterende vaststelling komen dat ook wij eerder een gedweeë dan een coöperatieve soort zijn geworden. De meeste mensen zijn volgzame routinebeesten die zonder veel gedoe de gebruiken volgen die de maatschappij hen oplegt. Individuen die de regels aan hun laars lappen, worden publiekelijk veroordeeld in de media.
DOOR DIRK DRAULANS
De gezichten van mannen zijn recent meer op die van vrouwen gaan lijken.
