INFO : Marc Cosyns is verbonden aan de Vakgroep Huisartsengeneeskunde van de Universiteit Gent.
Aldus luidde het federale regeerakkoord van 12 juli 2003: ‘In afwachting van het verslag van de commissie voor controle en evaluatie van de euthanasie (wettelijk voorzien vóór eind september 2004) dient in elk ziekenhuis de goede werking en de gelijke toepassing van de wet te worden gewaarborgd.’ Met de woorden van Karel De Gucht: ‘In elk (Caritas)ziekenhuis moet men euthanasie-artsen aanstellen, indien nodig met een door de regering aangepaste juridische bescherming.’ Zover kwam het gelukkig niet. Het nieuwe euthanasiewetsvoorstel waar hij sinds december 2003 ‘hard aan werkt’, maar waar niemand inzage in kreeg, zal er ook niet komen. De Gucht zetelt niet meer in de Kamer en als minister van Buitenlandse Zaken is dat niet meteen zijn materie, tenzij de invoer van de laatstewilpil uit Nederland onder zijn bevoegdheid zou vallen.
Die laatstewilpil is sinds het recente overlijden van Huib Drion brandend actueel bij onze noorderburen. Drion was vice-president van het hoogste rechtscollege in Nederland. Hij schreef in 1991 ‘dat een middel om op een aanvaardbare wijze uit het leven te stappen, een grote rust zou betekenen voor vele oude mensen’ . De media spraken meteen over de ‘pil van Drion’: de zelfdodingspil op bestelling.
Net als bij de anticonceptiepil, de morning-afterpil en de abortuspil gaat het niet om één pil. Wat hebben deze pillen nog gemeen? Zij zorgen voor ethische tegenstellingen in eigen land en over gans de wereld. Een voorbeeld: in Japan werd de anticonceptiepil pas geregistreerd in 1999 (in België gebeurde dat in 1973 en werd ze verplicht afleverbaar in 1983), terwijl abortus er wettelijk toegelaten was, niet als zelfbeschikkingsrecht van de vrouw, maar als een vorm van geboortebeleid. In de staat Oregon in de Verenigde Staten mag de arts een zelfdodingsmiddel voorschrijven als de patiënt binnen de zes maanden zal sterven. Hij mag het zelf niet toedienen noch aanwezig zijn, anders is het euthanasie, en dat is er strafrechtelijk verboden.
De laatstewilpil bestaat nog niet. Drion beschouwde dit middel als een drankje dat je inneemt in twee etappes, mocht je je halverwege bedenken. Hij stelde voor het middel alleen te verstrekken aan ‘alleenstaanden boven de 75 jaar’. Wie het middel moet leveren, waar en met welke controle, is in Nederland een actueel discussiepunt. Het moet buiten de arts-patiëntrelatie blijven, anders belandt men in het vaarwater van de euthanasietoepassing.
Een dood op bestelling, zonder vragen, zonder enige vorm van toetsing? Als humanist kan en wil ik mij daar niet voor inzetten, omdat dit alle zorg en menselijke solidariteit doet verdwijnen. Die zorg is de laatste toets bij de keuze voor een waardige en milde dood van díé patiënt in zíjn omgeving. Het is een fundamentele opdracht in de stervensbegeleiding.
Of willen wij sterfhotels verbonden aan een crematorium? Je vult een steekkaart in en kruist ‘absolute zelfbeschikking, geen euthanasie’ aan. Eens in de kamer toegelaten, start je de programmering: welke laatste muziek, welk laatste gedicht of filmfragment? Wierook of andere geuren? Welke toepassingsmethode: heliumgas of medicatie? – Je moet zelf het kraantje opendraaien of het middel innemen, anders is het levensbeëindiging door een derde! – Wie de spuit verkiest, kan zichzelf inspuiten. Je krijgt meteen ook de kans een crematie te programmeren, waarbij je dode lichaam via een controlegang de verbrandingsoven wordt ingevoerd. De as wordt aan het einde van de loopband afgeleverd aan de vooraf geprogrammeerde nabestaande, in een urne of een doos met strik. Vergeet de knop niet, voor de automatische reiniging van de kamer achteraf: Formule 1 hotelservice. Was dat het voorstel van Karel De Gucht?
Marc Cosyns
