De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.
Mijnheer Muys, in de binnenlandse politiek is het thema van de faciliteiten weer op tafel gegooid : een gunst of een verworven recht ?
PAUL MUYS : Faciliteiten zouden per definitie uitdovend moeten zijn, omdat ze integratie moeten bevorderen. Maar ondertussen zijn ze in onze grondwet verankerd, en bestaan ze ruim dertig jaar. Erg uitdovend is dat niet meer. Je kan niet voorbijgaan aan de grondige verfransing van de zes faciliteitengemeenten rond Brussel. Zelfs in Sint-Genesius-Rode is de meerderheid Franstalig, ondanks alle culturele en sociale inspanningen om de Vlaamse bevolking er op peil te houden.
We zitten in de Brusselse rand opgescheept met een unieke situatie. Overal ter wereld deinen de grote steden uit, maar alleen in Brussel zou je daarvoor van taalregime moeten veranderen. Het is begrijpelijk dat niet iedereen dat wil. Toch merk ik in de praktijk dat meer en meer Franstaligen wel bereid zijn om Nederlands te leren en te spreken. En dus stoort het mij dat de faciliteiten onnodig en ondoordacht weer in de contramine zijn gebracht door Vlaamse politici die op een goedkoop succesje azen. Ze doen denken aan een slechte schaker, die niet beseft met welke tegenzet zijn opponent zal uitpakken. Het FDF wil al onmiddellijk het aantal Vlaamse ministers in de Brusselse regering beperken. Voor we het weten, zitten we weer bij Voeren, dat trouwens aan de basis ligt van de faciliteiten.
De taalevenwichten zijn zo wankel, dat elke bewust verstorende stap die men zet, bijna op het criminele af is. Als je een losser staatsverband wil, met Brussel niet als een echte regio maar als een hoofdstedelijk gebied dat geografisch en socio-economisch meer bij Vlaanderen hoort, probeer dat dan voor de meerderheid van de Brusselaars aanvaardbaar te maken. Dat lukt niet door de Franstaligen het leven zuur te maken. Zo bereik je het tegenovergestelde van wat je wil, bijvoorbeeld een politieke groepering van Franstaligen in de Vlaamse gemeenten van de negentien rond Brussel.
De Brusselse burgemeester De Donnéa heeft de opruimingswerken aan het Berlaymontgebouw doen stopzetten : een nieuwe en vooral dure ?histoire belge?.
MUYS : Heel onze poespas met bestuursniveaus komt in deze zaak aan de oppervlakte : de stad, het gewest, de federale regering, op de achtergrond Europa. Ik vraag me af of de opschudding over asbest niet overdreven is. Als de juiste procédés worden gevolgd, is het gebruik ervan redelijk veilig. Ik zag onlangs een verslag over een grote kantoorbrand met vijftig doden in Bangkok. Dat gebouw was onvoldoende beschermd tegen het vuur, omdat er niet genoeg asbest in de materialen zat. Misschien zijn er al meer mensen gestorven door te weinig asbest, dan door te veel. Het voortdurend hergebruiken van verbrand frietvet is wellicht gevaarlijker. Het lijkt mij een dwaasheid om systematisch alle gebouwen uit de jaren zestig asbestvrij te willen maken. Maar eens je eraan begint, moet je het volgens de voorschriften doen, en dat is bij Berlaymont niet gebeurd. Je vraagt je eens te meer af hoe zoiets mogelijk is. Waarom is de overheid zo inefficiënt in de uitvoering en controle van haar taken ? Dat is een echte Belgische ziekte. En het is alweer de modale loontrekkende Belg die voor de kosten mag opdraaien.
De Afcea-wapenbeurs in het Congrespaleis is op de laatste dag stilgelegd.
MUYS : Ook deze warboel was een gevolg van de versnipperde autoriteit. In strijd met een resolutie van het parlement, laat de minister eerst oogluikend een wapenbeurs toe. Tot er te veel media-aandacht voor is, onder meer dankzij een jonge partijvoorzitter op zoek naar een profiel. Dus vallen op de laatste dag de economische inspectie en de douane binnen. Waardoor er niemand tevreden is. De organisatoren en deelnemers niet, de actiegroepen evenmin. Een oplossing waarbij alle partijen zich bedrogen voelen, ook dat is typisch Belgisch.
Moet een wapenbeurs verboden worden ?
MUYS : Een moeilijke vraag. In België bovendien communautair geladen, want de Waalse overheid wordt zelf mede-eigenaar van FN, en daarnaast zijn vele Waalse bedrijven toeleveraar voor de grote internationale fabrikanten. Zo lang er mogelijkheid tot oorlog is, en dat is wellicht tot in de eeuwen der eeuwen, zal men wapens blijven bouwen. Het kost al zoveel moeite om grote landen een verdrag tegen de barbaarse landmijnen te doen tekenen. Hoe wil je dan een halt toeroepen aan technologisch verfijnde wapensystemen, waarbij men vanop afstand op een computerknopje duwt en de gevolgen niet onder ogen moet zien ? De Golfoorlog is daarin richtinggevend geweest. Wat daar in werkelijkheid is aangericht, is nooit tot ons doorgedrongen. Voor de bevolking in het Westen, die niet meer bereid is om op het slagveld te gaan vechten, was dat het ideaal van een cleane oorlog. Dan moet men beurzen voor technologische wapens erbij nemen.
Vorige week is het laatste nummer van het Nieuw Wereldtijdschrift verschenen. Een literair blad in Vlaanderen lijkt niet leefbaar.
MUYS : Ik vind het merkwaardig dat het NWT het met zijn financiële verliezen zo lang heeft uitgehouden. In de week van de Boekenbeurs mag het nadrukkelijk herhaald worden : wij hebben in België nooit veel gelezen. De Boekenbeurs zet extra in de verf dat er te weinig degelijke boekenwinkels met bekwaam en opgeleid personeel zijn. De door de media gepushte boekentoptien krikt de verkoopcijfers wat op, maar veel verder gaat het niet. Wat zou een literair tijdschrift gedijen ? Ook op televisie slaan boekenprogramma’s niet aan. Er wordt verwezen naar Frankrijk, Duitsland, en Nederland, waar het wel kan. Maar het succes is ook in die landen relatief beperkt, en hangt af van de persoonlijkheid van presentator of presentatrice. Ik blijf het nuttig vinden dat een openbare omroep aan een minderheid van geïnteresseerden goede culturele programma’s aanbiedt, met het gevaar dat hij marginaal wordt. Maar dan moet de filosofie van de openbare omroep een andere richting uitgaan. Opgejut door gruwelijke instituten als Censydiam, gaat men op de BRTN van precies dezelfde doelstellingen uit als de commerciële stations. Dat is een verkeerde optie. Leg de lat niet zo laag. Een groot deel van het publiek is best bereid een trapje hoger te mikken.
Met de gekke koe van Havelange is het eerste geval van BSE in België een feit.
MUYS : Een nieuwe opdoffer voor de vleessector, die de voorbije maanden geen beste beurt heeft gemaakt. Of die eerste aangetaste koe een alleenstaand geval is, moeten we afwachten. En of de volksgezondheid in het gedrang is ook. Maar het is duidelijk dat men op Europees niveau maatregelen moet treffen tegen het gebruik van ongezond veevoeder. Dat is jammer genoeg een vicieuze cirkel, want wie zijn koe rustig gras laat grazen, is niet concurrentieel met een vetmester die zijn dieren opfokt met kunstmatig voedsel op basis van meel of slachtafval. Daardoor precies ontstaan ziekten als BSE, die de consument van het vlees afkeren en de hele sector ten gronde richten. Door te veel winst na te streven, verdwijnt de winst.
In het buitenland stond het bezoek van de Chinese president Jiang Zemin aan de Verenigde Staten voorop. En dus kwam het thema van de mensenrechten in China weer op het menu.
MUYS : Het onderstreept de geweldige hypocrisie waarmee de Amerikanen het begrip mensenrechten hanteren. Een week voordien hebben anderhalf miljoen vrouwen in Philadelphia betoogd tegen de socio-economische achteruitstelling van de zwarten. Is de armoede in Amerika geen probleem van mensenrechten misschien ? De onafhankelijkheid van Tibet is ook zo een evergreen. Veel onafhankelijkheid is daar binnenkort niet meer te eisen. Tal van Tibetanen emigreren en er vestigen zich steeds meer Chinezen. Dat is vergelijkbaar met de toename van Franstaligen in de Brusselse rand.
De reis is een politiek succes voor Jiang Zemin, die de touwtjes stevig in handen heeft.
MUYS : Hij lijkt meer te zijn dan de Johannes de XXIIIste van China, de overgangsfiguur, die velen in hem hebben gezien na de dood van Deng Xiaoping. Hij heeft tijdens het partijcongres een paar lastige kapers op een zijspoor gemanoeuvreerd, en zich verzekerd van de steun van het leger. Economisch zet hij met versnelde pas het privatiseringsproces verder. De voormalige staatsindustrieën worden verplicht op eigen benen te staan. De enig mogelijke weg, maar niet zonder risico. Want het zal onvermijdelijk leiden tot werkloosheid, die tientallen miljoenen mensen in hun bestaan bedreigt.
Over de handelscontracten die gesloten zijn tijdens deze trip, is niet veel bekend, maar er is sprake van militaire samenwerking en overdracht van nucleaire technologie. Dat gaat redelijk ver, als je aan de andere kant de mond vol hebt over mensenrechten die niet zouden gerespecteerd worden. De Amerikanen hebben tegenover China ambigue gevoelens, omdat ze in dat gebied hun invloed verliezen. China is door zijn uitgebreide bevolking nu al een regionale supermacht, en wil meer. Amerikanen en Chinezen zijn wederzijds voorzichtig het terrein aan het aftasten. Op langere termijn hebben ze beide baat bij een stevig partnership.
In Irak wijst Saddam Hoessein de Amerikaanse leden van het VN-inspectieteam het land uit, en is er weer sprake van geheime gifgasfabrieken. Net nu vorige week in de Veiligheidsraad bleek dat de eensgezindheid tegen Irak begint af te brokkelen. Frankrijk, Rusland en China onthielden zich bij een scherpe ontwerpresolutie.
MUYS : Saddam Hoessein is ook één van die politici wie het niet gegeven is om een paar zetten vooruit te denken. Hij heeft te snel van die verdeeldheid gebruik willen maken, met als resultaat dat het bondgenootschap voorlopig hersteld is. Tenzij hij het allemaal met opzet doet. Want de economische sancties treffen de bevolking bijzonder hard, maar het regime heeft er heel wat minder last van. Mogelijk wordt het erdoor bestendigd. Wat er moet gebeuren om in Irak uit de impasse te geraken, is mij niet duidelijk. Ik verwacht niet meteen een nieuw gewapend conflict, al kunnen de Amerikanen via een beperkte militaire actie wel even een waarschuwing laten horen. De dreiging van Groot-Brittannië is hooguit een beetje rollen met de spieren, door een land dat van het internationale toneel verdwenen is, en zelfs zijn Rolls Royce aan de Bayerische Motor Werke dreigt te verliezen.
Wat ons tot slot brengt bij Mercedes, dat tot twee keer toe een testwagen van zijn nieuwe A-klasse, helemaal of ei zo na, op zijn kant ziet schuiven.
MUYS : Het is tragikomisch hoe één incident een zo groot impact kan hebben. Ik laat in het midden of het nodig is dat een bedrijf als Mercedes dit soort autootjes op de markt moet brengen, maar nu ze er een zo gigantische reclame- en promotiecampagne tegenaan hebben gegooid, is dit natuurlijk een strop. Op gebied van crisiscommunicatie is er zwaar geflaterd. Het is het goede recht van die Zweedse autojournalist om uit te testen hoever hij met een auto kan gaan. Hij had de slechte afloop blijkbaar zelf niet verwacht, want er waren vier gewonden. Men had er bij Mercedes de nadruk op moeten leggen dat je met geen enkele auto ongestraft bij zestig kilometer per uur het stuur volledig omgooit. In de plaats daarvan zijn ze agressief in de aanval gegaan tegen de journalist die de test uitvoerde. Als daarna in Duitsland precies hetzelfde gebeurt, sla je als prestigieuze en wat hautaine onderneming een belabberd figuur. Ook Mercedes heeft niet goed ingeschat op welke manier de media vandaag functioneren, en wat een wereldwijde uitvergroting een op zich banaal voorval kan krijgen.
Koen Meulenaere
