De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.
Mijnheer Muys, Guy Verhofstadt is met ruim verschil verkozen tot VLD-voorzitter. De strijd was niet altijd even fraai.
PAUL MUYS : Was dat nu in de geest van de vernieuwers, dit soort gepersonaliseerde campagnes waarin ruzies en kleine ambities zo schril naar voren komen ? Door het aantal antagonismen, en door de geheimzinnigheid die ze er zelf rond gecreëerd hebben, zijn deze verkiezingen buiten hun proportie gegroeid. Het democratisch karakter was ook verzekerd geweest indien deze hele strijd intern was gevoerd, met gedetailleerde informatie voor de tachtigduizend leden. Gaandeweg leek de inzet steeds meer de persoonlijke carrières te zijn, die de inhoud van de boodschap overschaduwden. De hele VLD snakt naar regeringsverantwoordelijkheid. Misschien is Herman De Croo de handigste om de partij met een paar oude politieke vaardigheden in een regering te loodsen. Maar Verhofstadt is meer gedreven om de politieke vernieuwing, waartoe de VLD toch is opgericht, door te voeren. Ik denk dat de leden dat uiteindelijk het belangrijkste vinden.
Bij de CVP is Marc Van Peel één jaar voorzitter. Ook hij zou de vernieuwing doorzetten. Is hij daarin geslaagd ?
MUYS : Minder dan hij zelf zou gewild hebben, denk ik. Al was de vernieuwingsdrang bij de CVP minder intens dan bij de liberalen. Van Peel heeft minder charisma dan Johan Van Hecke en geeft de indruk dat hij het vak nog altijd aan het leren is. Hij was ondervoorzitter, maar niet echt iemand uit het sanhedrin van het partijbestuur. Hij is onmiddellijk geconfronteerd met een zware crisis in onze samenleving, en met een generatieconflict binnen zijn partij. Er is een toenemende wrevel bij de jongeren. Die worden afgeblokt door oudere krokodillen, al krijgen ze wel de steun van Wilfried Martens die met genoegen in herinnering brengt hoe de CVP-jongeren onder zijn leiding het partijcongres domineerden. Voor Van Peel is het niet makkelijk om de kerk in het midden te houden. En ondertussen keren de gerechtelijke diensten zijn partijhoofdkwartier binnenstebuiten.
Van Peel heeft zelf een auditbureau gevraagd om de rekeningen na te kijken. Hij sluit dus niet uit dat daarmee geknoeid is.
MUYS : Waarbij ik me afvraag of een auditbureau dan meer informatie ter inzage krijgt dan het gerecht. Dat er cruciale documenten verdwenen zijn, is bedenkelijk en geeft voedsel aan de vele vooroordelen tegen politici. Van Peel is alvast slim genoeg om niets te ontkennen en opening van zaken te geven. Hij zit opgezadeld met een paar duistere affaires uit het verleden, die nogal vaak draaien rond Leo Delcroix, in de jaren tachtig onmiskenbaar de centrale figuur bij de CVP. Zijn beruchte schriftjes geven misschien geen bewijs van echte malversaties, maar wel van een veel te grote invloed en macht die hem niet toekwamen, en zeker niet kaderen in de huidige politieke opvattingen. Delcroix is op dit moment erg schadelijk voor zijn partij, en zou daar zelf conclusies moeten uit trekken.
In de Commissie Financiën van het Vlaams parlement heeft de CVP de begroting afgekeurd. Een vergelding voor de wisselmeerderheid over de successierechten.
MUYS : Ze wijzen op de budgettaire gevolgen van het gelijkschakelen van successierechten, maar dat is uiteraard niet de echte drijfveer. Als puntje bij paaltje komt, zijn de reflexen van de Oude Politieke Cultuur nog altijd overheersend, ook in het Vlaamse parlement. Het voorstel van decreet over de successierechten lijkt mij erg billijk. Maar de CVP wil blijkbaar niemand van haar traditionele achterban tegen de haren strijken. Je kan eventueel zeggen dat het klassieke huwelijk, op voorwaarde dat het stand houdt, het meest stabiliteit garanderende kader is voor het opvoeden van kinderen. Maar dat mag geen reden zijn om andere samenlevingsvormen te benadelen. En als het decreetvoorstel- Swennen niet alle discriminaties opruimt, pas het dan aan. De CVP hanteert hier eens te meer een verkeerde tactiek, die hen zuur gaat opbreken. Ik denk niet dat het publiek het op prijs stelt dat een regeringspartij uit balsturigheid gaat dwarsliggen.
In het federale parlement is de Commissie-Dutroux begonnen met het onderzoeken van mogelijke bescherming voor Dutroux, Nihoul en Derochette.
MUYS : Deze nieuwe opdracht is enigszins gehypothekeerd door de gebeurtenissen uit het recente verleden. Als de ondervoorzitter getuigenissen achter gesloten deuren in een boek publiceert, is het vertrouwen ernstig geschonden. Ook al staan er intussen sancties op dergelijke loslippigheden, de bereidheid om dingen op te biechten is afgenomen. Helemaal in het begin werd er, zeker vanwege de ouders, een halszaak gemaakt van het blootleggen van mogelijke bescherming, maar tot nu toe zijn er niet veel concrete feiten bekend.
De spankracht rond de Commissie-Dutroux is wat weggeëbd omdat er onrealistische verwachtingen waren gecreëerd rond het eerste rapport. Dat is te veel overgekomen als het definitieve recept voor hervormingen, waarmee iedereen blindelings diende in te stemmen. Het kan niet dat een commissie zo maar beveelt : er moet over enkele maanden een eenheidspolitie komen. Dat kan toch geen zinnig mens verwachten. Eenheidspolitie ! Van het woord alleen al zou men tien jaar geleden gegruwd hebben. De Franstaligen zijn meteen op hun achterste poten gaan staan, en ik kan ze geen ongelijk geven. De commissie is in haar rapport verder gegaan dan nodig, en het gevaar is dat andere waardevolle vaststellingen of aanbevelingen mee verdrinken.
Hoofdcommissaris van Schaarbeek Johan Demol is vier maanden geschorst omdat hij gelogen heeft over zijn lidmaatschap van het Front de la Jeunesse.
MUYS : Het kan niet dat iemand die lid is geweest van een onverdacht fascistische organisatie, nu met cowboyachtige operaties de wet dicteert in een gemeente met zo gevoelige samenlevingsproblemen als Schaarbeek. Het kan evenmin dat hij daarover, bij herhaling en doelbewust, liegt tegen zijn superieuren of tegen het Controlecomité P. Ik vind die schorsing terecht. Dat men in die vier maanden het werk van Demol eens goed evalueert, en rekening houdt met wat in zijn voordeel spreekt. Briefschrijvers wijzen erop dat de straatcriminaliteit in Schaarbeek gedaald is, maar ik kan dat niet bevestigen of ontkennen. Een paar spectaculaire razzia’s vallen ongetwijfeld in de smaak bij vele mensen, omdat ze de indruk krijgen dat er eindelijk tegen de criminelen wordt opgetreden. Maar dat kan een vertekend beeld van veiligheid zijn. Ik neem aan dat daarover betrouwbare cijfers bestaan. Mochten die een significante daling vertonen, moet men ook nagaan of het probleem zich niet enkel verplaatst heeft. Het eigengereide optreden van één politiedienst binnen de negentien gemeenten, zelfs indien daarbij succes wordt geboekt, lijkt mij niet heilzaam.
In Parijs heeft Lionel Jospin de nieuwe Franse regering samengesteld.
MUYS : Ik ben altijd meer gecharmeerd door de regeringen van links dan van rechts in Frankrijk. Ze bieden meer kleur en profiel, al zullen we moeten afwachten hoe zwaar Jospin zelf weegt. Zijn regering zal het zeker niet gemakkelijk hebben. Bijvoorbeeld Martine Aubry, een verfrissende figuur, die voor de reusachtige taak staat om voor zevenhonderdduizend nieuwe banen te zorgen. Of Elisabeth Gigou, die justitie moet hervormen. De vrouwen zijn niet alleen beter vertegenwoordigd dan vroeger, ze zitten op sleuteldepartementen. Datzelfde geldt voor de communisten. Al kan het plaatsen van Jean-Claude Gayssot op Transport en Huisvesting ook als een machiavellistische zet worden uitgelegd. Dit is een bij uitstek delicaat ministerie. De transportsector kent problemen rond de SNCF, Air France en op tijd en stond de vrachtwagenchauffeurs. Allemaal bedrijfstakken waar de vakbonden sterk en woelig zijn. Ik ben benieuwd hoe hun verhouding met een communistisch minister wordt. De rol van de communisten is interessant om volgen. De PCF van Robert Hue is wel niet meer de partij van Georges Marchais, maar het eerste voorstel is toch het optrekken van de Smic, het minimumloon, een gevoelig en moeilijk punt. De regering van Pierre Mauroy is indertijd vroegtijdig gestrand op al te grote ambities in die zin.
Is de rol van Chirac vroegtijdig uitgespeeld ?
MUYS : Zijn positie is uiteraard fel verzwakt. De president blijft bevoegd over Buitenlandse Zaken en Defensie, maar zal op het internationale forum de premier naast zich moeten dulden. Chirac is van bij zijn aantreden een twijfelende en dubbelzinnige figuur geweest, wiens credibiliteit snel is afgenomen. Alain Madelin, die een duidelijk beleid uittekende, werd al na enkele maanden uit de regering gegooid, wat voor heel wat wrevel zorgde. Over de vervroegde verkiezingen was er intern ook grote tweedracht, en de uitslag heeft die niet weggenomen. Natuurlijk, de positie van Chirac hangt af van de mate van succes van deze nieuwe regering. Want dat is ook een algemene trend geworden : de kiezers hebben geen geduld meer en stemmen steeds vaker tegen de zittende regering, welke die ook is.
In Duitsland krijgt minister van Financiën Theo Waigel lik op stuk van de Bundesbank, voor zijn plan om via een herwaardering van de goudvoorraad makkelijker de drie-procentnorm te halen.
MUYS : Duitsland verlaagt zich tot Belgische trucs om de normen te halen die het zelf aan de anderen heeft opgelegd. Dat doet de twijfel rond de EMU nog maar eens toenemen. De Zweden, die al nooit als ernstig kandidaat voor de eerste lichting werden beschouwd, haken af uit democratische overwegingen omdat hun bevolking niet voor de EMU is, een essentieel punt dat bij ons blijkbaar niet aan de orde mag komen. We gaan naar een EMU waarin de normen maar half en half zijn gerealiseerd. België haalt de drie procent, maar blijft met de overheidsschuld mijlen boven de limiet, de nieuwe Franse minister van Financiën Strauss-Kahn wil de normen ruim interpreteren, de steeds vermoeider ogende Helmut Kohl heeft het water aan de lippen en smeekt bijna om uitstel. Maar er is nu eenmaal zo eendimensionaal bestuurd met het oog op die begrotingsnorm, dat erop terugkomen niet meer kan. Het grote probleem is dat dit strakke beleid ook in de toekomst moet worden volgehouden.
In Turkije zijn zware straffen uitgesproken tegen Koerdische activisten.
MUYS : Een flagrante schending van de mensenrechten. En dat in een context van politieke crisis met stijgend wantrouwen tussen het leger, de grotendeels corrupte partijpolitiek, en het oprukkende fundamentalisme. Al is dat waarschijnlijk niet zo fanatiek als in Afghanistan of Iran. Turkije is een ingewikkeld land, vol tegenstellingen en vreemde evenwichten in zijn buitenlandse betrekkingen. Een interventie van het leger is er nooit veraf. Ik vrees dat het na de verkiezingen in het najaar weer raak kan zijn, indien men niet tot een fatsoenlijke coalitie komt. En dan liefst met nieuwe mensen, niet met Tansu Çiller die wat te erg verbrand lijkt. Het wordt daar een moeilijke situatie, want de Refah-partij van Necmetin Erbakan zal er bij die verkiezingen niet op achteruit gaan. Het leger staat sinds Ataturk in voor het vrijwaren van het seculiere karakter van de staat. Tegelijkertijd doet het in het van de wereld afgesloten oostelijke deel van het land wat het wil. En overschrijdt zonder veel scrupules de grenzen om ook in de buurlanden de Koerden te achtervolgen. Ik vind dat zo een land niet eens moet kandideren om toe te treden tot de Europese instellingen. Het is al dubieus genoeg dat het lid mag zijn van de Navo. Mocht het strategisch niet zo belangrijk zijn, zouden daar meer vragen over gesteld worden.
Koen Meulenaere
