De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.
Mevrouw Van Paemel, deze rubriek wordt elke week hallucinanter. Nu moeten we het hebben over Belgische para’s die een Somaliër roosteren en een jongetje doen sterven in een container.
MONIKA VAN PAEMEL : Dergelijke wreedheden zijn walgelijk en onduldbaar. De mythe van ?onze jongens? is hiermee doorgeprikt. Belgische soldaten werden tot nu toe geloofd voor hun inzet bij humanitaire operaties. Wij gingen prat op een verdedigingsleger, en onze para’s waren gewapende engelen die uit de Afrikaanse lucht vielen om onschuldige burgers te gaan redden. Als waar is wat die getuige beweert over Somalië, en de foto’s schijnen zijn verhaal te bevestigen, dan gaat het om oorlogsmisdaden en horen de schuldigen voor een soort Nürnberg-rechtbank te verschijnen. Op dit moment wordt de zaak uitgezocht door een krijgsauditeur en komen de daders eventueel voor een militaire rechtbank. Voor leden van hun eigen korps dus. Ik vind dat die zittingen openbaar moeten zijn. Militairen vertegenwoordigen de Belgische staat en zijn aan de staat verantwoording verschuldigd. Het heeft mij al gestoord dat de auditeur het moeilijk noemde om de daders te identificeren. Ze staan nochtans duidelijk herkenbaar op de foto’s.
Volgens de legerleiding gaat het om wangedrag van een paar individuen.
VAN PAEMEL : Dat houdt geen steek. Net zomin als de verveling een verzachtende omstandigheid noemen. De groepsgeest, waar militairen zo graag over pochen, dient toch om individuele uitspattingen onmiddellijk te corrigeren ? De soldaat die zijn bed schuin zet of zijn schoenen niet heeft opgeblonken, wordt in het gareel gedwongen. Die correctie valt blijkbaar weg als ze een kleine jongen in een container opsluiten en hem krijsend laten creperen. Daarvan zijn tientallen soldaten getuige geweest, maar uit schrik om geviseerd te worden en uit de groep te worden gestoten, heeft niemand durven ingrijpen. Wat een lafheid. En de officieren tolereren dat, of kijken de andere kant op. Bij een leger waarin zoiets mogelijk is, loopt structureel iets grondig fout.
Men moet nagaan in hoeverre de zo geroemde korpsgeest en de opgefokte kameraadschap hiervoor verantwoordelijk is. Para’s zijn omgeven door een aureool van goed getrainde en gedisciplineerde elitesoldaten, voorzien van uitstekend materieel, meestal met rugdekking van de Amerikaanse vrienden. Wat wordt er tijdens de opleiding in de kop geprint van deze uit de kluiten gewassen jonge mannen, die energie te veel hebben ? Dat is de verantwoordelijkheid van de legerleiding, en ze kunnen zich er niet van afmaken met te wijzen op kaf tussen het koren. Er is de jongste jaren wat te vaak wangedrag gesignaleerd. Ik ben niet tegen het leger. Ik vind dat je soldaten nodig hebt om het grondgebied te vrijwaren en tussen te komen als er iets fout gaat. Maar in een democratie mag dat geen gesloten clubje worden dat volgens eigen regels optreedt.
Ondertussen houden onze para’s zich klaar om voor de zoveelste keer landgenoten in Zaïre te gaan redden. Minister van Buitenlandse Zaken Derycke heeft schuchter laten horen dat hij het daar eigenlijk niet mee eens is.
VAN PAEMEL : Hij mag dat best wat luider roepen. Dat die Belgische, Amerikaanse en Franse soldaten enkel in Brazzaville zitten om landgenoten uit Kinshasa of Lubumbashi te evacueren, is weinig geloofwaardig. De blanken hebben alle tijd gekregen om rustig en op een normale manier Zaïre te verlaten. De gewone Zaïrees ervaart de troepenmacht aan de overkant van de stroom terecht als agressief. Die soldaten zijn daar in de eerste plaats om buitenlandse eigenaars en uitbaters van de goud- en diamantmijnen te beschermen. Het gaat niet om blanke families en religieuzen die bedreigd worden door losgeslagen wilden. Dat verhaal was goed in de tijd van Stanleystad, maar je kan het niet blijven opdissen. Het gaat om de belangen van enkele handelaars en zakenlui, en ik vraag me af of die het inzetten van onze soldaten wettigen.
Het gruwelijkst van al is dat op dit moment in Zaïre duizenden sukkelaars aan de kant van de weg liggen te sterven, of door gewapende benden van welke soort ook de dood worden ingejaagd. De VN gaat nu eindelijk een luchtbrug instellen, maar het is veel te laat. We kunnen niet zeggen dat we het niet wisten, het is al sinds maanden in het journaal. De VN had massaal moeten tussenkomen, om de weerlozen te verdedigen. Maar de soldaten liggen in de zon te wachten tot ze de bezittingen van een paar rijke blanken moeten gaan verdedigen. Mij maakt dat misselijk. Ik begrijp niet dat daar in de politieke wereld geen grotere verontwaardiging over heerst. Iedereen zwijgt als vermoord.
Het verhaal van de para’s in Somalië is het zoveelste schandaal in België sinds de zaak-Dutroux. Het is werkelijk niet meer te stuiten.
VAN PAEMEL : Het is een domino-effect. Maatschappelijke instellingen die onaantastbaar leken, wankelen angstwekkend : de politiek, de justitie, de ordediensten, het leger, het bedrijfsleven. Het is enkel wachten op een groot schandaal in de medische wereld. En de constante vaststelling is de onmacht van de politiek. Ook Renault toont dat aan : politici regelen maar beslissen niet. We hebben de Sovjet-maatschappij, die van buitenuit solide en goed georganiseerd leek, als een kaartenhuisje in elkaar zien storten. Ik vrees dat wij dezelfde weg opgaan.
Rechters in Brussel en Parijs hebben de sluiting van Renault onwettig verklaard. Althans, wat de gevolgde procedure betreft.
VAN PAEMEL : Het Franse vonnis had het over meer dan alleen maar de procedure. Het is niet erg waarschijnlijk dat de sluiting van Renault-Vilvoorde hiermee is afgewend, maar toch is het een belangrijke stap voorwaarts in het arbeidsrecht. Ook al omdat over de grenzen heen gelijklopende uitspraken zijn gedaan. De politiek heeft zich volkomen machteloos getoond, het gerecht gelukkig niet. Dat geeft aan dat er wel degelijk een Europese wetgeving uit te dokteren valt, die sociale bescherming biedt aan werknemers. Mogelijk een eerste stap naar het controleren van het kapitaal, dat zich op dit moment vrij verplaatst doorheen de wereld. Het is voor het eerst dat een industriële moloch, en die Schweitzer is daarvan de perfecte verpersoonlijking, wordt teruggefloten. Eigenaars en directie worden verplicht om zich te verantwoorden en te verdedigen. Dat hadden ze niet verwacht.
Afslankingen en bedrijfssluitingen volgen elkaar in ijltempo op. Maar ons ministerie van Arbeid laat weten dat de werkloosheid fors is gedaald. Dat er nog maar eens 68.000 uitkeringsgerechtigden uit de statistieken zijn weggemoffeld, wordt er niet bij verteld.
VAN PAEMEL : Die cijfers getuigden niet van veel voeling met het huidige klimaat. Het is alsof je op het slagveld de laatste soldaat die tussen puin en lijken overeind staat, toeroept dat hij aan het winnen is. Voor een normaal huisgezin, met kinderen en links en rechts een lopende lening, is het verlies van de job een echte catastrofe. Die drama’s doen zich nu op grote schaal voor, en leiden naar een ineenstorting van onze economie. Niet alleen gaan grote fabrieken bankroet of worden gesloten, het aantal faillissementen in de kleine en middelgrote bedrijven is minstens zo alarmerend. Dat is niet meer op te vangen. Het aantal werklozen wordt onhoudbaar, de demoralisering over de toekomst wordt gevaarlijk, en de hele maatschappelijke organisatie brokkelt met grote snelheid af. Maar de regering pronkt met haar drie procent. In de plaats van uit te pakken met statistieken die de werkelijkheid verhullen, zou ze de zolen van onder haar schoenen moeten lopen om dit onheil te keren, de last op arbeid te verlagen en de markt te stabiliseren. Dit is de absolute topprioriteit. En dat niemand komt aanzetten met de Vlaams-Waalse tegenstelling of ik word nerveus.
Een ander probleem dat maar niet opgelost geraakt, is de vrouwenhandel. In Schaarbeek is de politie begonnen met een oorlog tegen de bars aan het Noordstation.
VAN PAEMEL : Zoals kon verwacht worden, pakt men de zwaksten aan : de prostituees. En dan nog nadat de gemeente hen eerst een paar miljoenen aan taksen heeft afgezet. De klanten en de pooiers worden ongemoeid gelaten. Ik ben tegen prostitutie, ik vind dat een mensonterend vak dat zelden uit vrije wil wordt uitgeoefend. Het zijn figuren die financieel geen andere uitweg meer zien of die met geweld worden gedwongen. Ze worden van hier naar daar versjouwd en versjacherd. Mocht er een hoerenpest uitbreken, zouden ze in vrachtwagens worden geladen en massaal worden vernietigd. Maar goed, als het beroep bestaat, erken het dan, reglementeer en controleer.
Het is al sinds koning Boudewijn dat deze onmenselijke toestand wordt aangeklaagd, en er is geen schijn van een oplossing. De mensenhandel tiert weliger dan ooit, de rosse buurten breiden almaar uit, en ze worden steeds vulgairder. Johan Vande Lanotte was voorzitter van de parlementaire commissie terzake, hij heeft zelf het rapport met diagnose en remedies opgesteld. Hij is nu als minister van Binnenlandse Zaken bevoegd om de nodige maatregelen te nemen, waarom doet hij het niet ? Ik kan er met mijn verstand niet bij. Ook dit is pure lafheid. Kom me niet vertellen dat het zo moeilijk is om de wetgeving, voor zover dat al nodig zou zijn, zo aan te passen dat pooiers en mensenhandelaars genadeloos vervolgd worden. Waar blijven onze parlementairen ? Bezig om zich interessant te maken in commissies ? Met een zo manifeste wantoestand als die vrouwenhandel is iets aan de hand. Dat men dit probleem niet opruimt, wijst op medeplichtigheid bij degenen die het moeten opruimen : politie of politici.
De parlementaire Sektecommissie maakt binnenkort een lijst op van gevaarlijke sekten in België. Een collectieve zelfmoord hebben we nog niet gehad.
VAN PAEMEL : Ik zit er niet op te wachten, maar ik vrees dat het ook bij ons zou kunnen voorvallen. De 38 verdwaasden die Marshall Applewhite naar de ruimte zijn gevolgd, hebben het gevaar ten overvloede aangetoond. Ik noem dat geen zelfmoord, maar geleide moord. Het fenomeen is van alle tijden. Je hebt altijd goeroes gehad die zoveel aantrekkingskracht uitoefenden op hun volgelingen, dat die zich totaal aan hem onderwierpen. Meestal is seksualiteit daarbij een belangrijke factor. Of ze zweren het af, of ze moeten het collectief beleven, en meestal heeft de leider vrije toegang tot alle wijfjes, zo primitief is het. Ik denk dat mensen in het algemeen zich beter voelen in een groep dan alleen. De dreiging van sektevorming is dus groot in een tijd als de onze, waarin men zich alleen en onbeschermd voelt door het afbrokkelen van de steunmuren van onze samenleving.
Sekteleden vluchten vooruit, in cirkels waarin zij bescherming genieten en hun verantwoordelijkheid kunnen overdragen aan anderen. Zij worden met liefde en warmte opgenomen, maar tegelijkertijd wordt stap na stap hun persoonlijkheid en hun zelfbeschikkingsrecht afgenomen. Tot ze blind gehoorzamen aan de leider en zich volledig onderwerpen aan de wil van de groep. Wie buiten die groep staat, en eventueel wil corrigeren, wordt als een vijand beschouwd tegen wie alle middelen geoorloofd zijn. Dat is een gevaarlijk mechanisme dat ik helaas op vele terreinen de kop zie opsteken. Die parlementaire commissie is belangrijk. Ze moet sluitend definiëren wat een sekte is, ze buiten de wet stellen, een lijst samenstellen van bestaande sekten, en de leiders ervan oppakken voor er ongelukken gebeuren. Alleen, als de overheid dat al niet kan of wil of durft met vrouwenhandelaars, wat zou ze het dan doen met sekteleiders ?
Koen Meulenaere
