Verzekeringsmaatschappij P&V en de Koning Boudewijnstichting laten een jongerenparlement beslissen over steun aan projecten rond sociale uitsluiting.

De toekomst is aan de jongeren. Het wordt zo vaak gezegd, en zo vaak betekent het niets. Want de jongeren tellen niet mee, als er beslissingen moeten worden genomen. Ze moeten toekijken aan de zijlijn.

Om daar verandering in te brengen, lanceert de verzekeringsmaatschappij P&V in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting een uniek experiment. Een jongerenparlement : van jongeren, voor jongeren. Dat niet alleen vergadert, maar ook een reële verantwoordelijkheid krijgt toebedeeld.

Zowat tachtig jongens en meisjes tussen 17 en 23 jaar selecteren een aantal eerbare en originele bestaande projecten in verband met het thema sociale uitsluiting, aan wie ze in totaal achttien miljoen frank aan financiële steun mogen uitkeren.

?Op school mogen de leerlingen beslissen of er een cola-automaat op de speelplaats komt, maar dit initiatief is wel van een andere orde,? zegt VUB-socioloog Mark Elchardus, voorzitter van het Fonds P&V tegen de uitsluiting van jongeren, dat het nodige geld ter beschikking stelt.

De samenstelling van het parlement moet een representatief beeld vormen van de jeugd in België. Bij gelijkaardige initiatieven zie je enkel beter opgeleide jongeren aan de vergaderingen deelnemen. Niet hier. Mensen die nog op school zitten, krijgen een zitje, evenals jonge werklozen. Mensen met én zonder diploma secundair onderwijs worden verwacht, Belgen én niet-Belgen. Inderdaad, allochtonen die in ons land geen stemrecht hebben, mogen in dit parlement wél hun stem uitbrengen. Een duidelijk signaal naar de overheden, vindt ook Elchardus.

Kandidaten gezocht. Jongeren tussen 17 en 23 die een bescheiden bijdrage willen leveren tot een betere wereld. En die vrij zijn op 13 en 14 maart ’98, want dan houdt het jongerenparlement zijn eerste zitting. Das en kostuum zijn niét verplicht, trouwens.

De tachtig uitverkoren parlementsleden worden in Brussel onthaald, maken kennis met elkaar, krijgen een overnachting in de hoofdstad en slaan de volgende dag aan het vergaderen. De eerste opdracht : het centrale onderwerp bepalen waar rond zal worden gewerkt. Is werkgelegenheid het meest nijpende probleem, moet er dringend wat gebeuren aan huisvesting, heeft sociale uitsluiting vooral te maken met drugs of met nog wat anders ?

ER ZAL MOETEN GEKOZEN WORDEN

Tijdens een tweede zitting, op 15 en 16 mei, beslist het jongerenparlement welke projecten steun zullen ontvangen. De jongeren krijgen maximale vrijheid bij het aanduiden van de gelukkige winnaars. Hoeveel geld elk project of organisatie krijgt, leggen ze ook vast, en wel zonder inmenging van P&V of de Koning Boudewijnstichting. Niet dat de jonge helden zomaar met een koffer geld het bos in worden gestuurd : leden van het ?grote? parlement begeleiden hen, maken hen wegwijs in de werking van het huis en leren hen hoe ze een debat organiseren. De jongeren horen ook experten, die op een zo neutraal mogelijke manier komen uitleggen welke de knelpunten zijn in de problematiek van sociale uitsluiting van jongeren.

Maar zoals gezegd : ze kiezen zelf hoe ze het geld verdelen. En dat er gekozen moet worden, dat staat nu al vast. ?Een zinvol beleid voeren, houdt immers niet in dat je àlle organisaties in België een briefje van duizend frank in de handen stopt,? legt Elchardus uit. ?Je legt prioriteiten en zorgt ervoor dat je een beperkt aantal projecten een flinke duw in de rug kan geven.?

Jongeren die niet graag rond een vergadertafel zitten, maar die toch een duidelijke visie hebben op de problematiek van uitsluiting, kunnen op de een andere manier aan het initiatief deelnemen. En wel via een fotografiewedstrijd. Of beter, twéé wedstrijden. Eentje voor de (semi-)professionele fotograaf en eentje voor de pure amateur. Bedoeling is dat jongeren foto’s opsturen die volgens hen symbool staan voor uitsluiting of solidariteit. Een professionele jury doet de rest. De foto’s die worden weerhouden, mogen op tournee. Een reizende tentoonstelling brengt de beelden naar zowat honderd plaatsen in het land. De kans bestaat dat ze ook worden gebundeld in een fotoboek.

P&V ziet het groots. Aan de hele actie knoopt de verzekeraar immers een uitvoerige wetenschappelijke studie vast. Sociologen gaan een portret opstellen van de jonge ?parlementsleden?, één keer bij aanvang van het project en dan nog eens twee jaar na afloop. Want P&V wil weten welke impact een sensibiliseringscampagne van dit formaat heeft op de jongeren. Gaan ze zich meer betrokken voelen bij de problematiek van uitsluiting ? Gaan ze nadenken over democratie en zich een ander beeld vormen van politiek en van besluitvorming ? Zijn ze in staat om bij mensen uit hun omgeving een zeker engagement op te wekken ?

LIEVER GEEN POSTBUSFUNCTIE

?Er worden veel pogingen ondernomen om jongeren te verzoenen met politiek en democratie,? aldus opnieuw Mark Elchardus. ?In alle westerse landen duikt hetzelfde fenomeen op : jongeren hebben geen vertrouwen in politiek, overheid en gerecht. Er is een almaar groeiende argwaan en onverschilligheid. Jongeren zien politiek niet als ?het collectief nemen van beslissingen?, ze verbinden het begrip met woorden als ?corrupt? en ?vuil?. Daar moet iets aan gedaan worden. Wil je jongeren betrekken bij de politiek en de democratie, dan moet je hen ook de kans bieden om deel te nemen aan de besluitvorming en moet je hen budgetten geven. Dat is net het grote probleem : niemand laat hen échte beslissingen nemen. In dit project gebeurt dat wel, dat maakt het zo bijzonder.?

Het geld komt van het Fonds P&V, opgericht door de verzekeraar, die het beheer ervan deelt met de Koning Boudewijnstichting. Achter de hele actie gaan ouders schuil, die vertrouwen stellen in hun kinderen. ?We vinden dat we niet zelf kunnen beslissen over wie steun verdient, welke projecten belangrijk zijn. Dat laten we aan de jongeren zelf over,? legt Marnic Speltdoorn, hoofd Communicatie bij P&V, uit. ?Het zijn zij die na het magische jaar 2000 een betere wereld moeten creëren. Laat de jongeren dus zelf bepalen op welke terreinen de noden het hoogst zijn.?

Het bewijs leveren dat verzekeren ook anders kan, zo luidt het motto van P&V. De verzekeringsmaatschappij stamt uit de socialistische zuil. Ze wil haar sociale rol in het maatschappelijk leven niet verzaken, ook niet nu ze andere wegen bewandelt. Tijdens de herstructurering die de groep de voorbije jaren doormaakte, werd het beheer van een aantal sociale instellingen overgedragen aan andere organisaties in de socialistische coöperatieve beweging. Dat was geen vlucht voor de eigen verantwoordelijkheid, want P&V legt zich nu toe op het steunen van concrete acties en projecten. ?Al sinds haar oprichting keert de verzekeringsmaatschappij een deel van haar winsten opnieuw uit aan de verzekerden en aan de gemeenschap. Wat we nu doen, is op een meer hedendaagse manier inspelen op de nieuwe sociale noden.?

Twee jaar geleden zette P&V in samenwerking met Knack en Le Vif/L’Express al een grote sensibiliseringscampagne op, waarbij de verzekeringsmaatschappij uiteindelijk acht miljoen frank mocht verdelen over een tiental steunprojecten : opleiding en tewerkstelling voor kansarmen, een gezondheidscentrum voor minderbedeelden, informaticacursussen voor vluchtelingen… Projecten dus in verband met sociale uitsluiting, een van de belangrijkste problemen in de huidige samenleving.

En nu : het thema blijft behouden, het jongerenparlement is nieuw. ?We hadden ook een aantal experts kunnen laten beslissen over de verdeling van het geld, maar dan zouden we louter een postbusfunctie vervullen,? motiveert Marnic Speltdoorn de idee. ?We willen dat de actie een meerwaarde krijgt. Geld geven, is slechts een druppel op een hete plaat. Via sensibiliseringscampagnes breng je problemen onder de aandacht, dat is ook belangrijk. Want ineens gaat het niet meer om iets marginaals, je plaatst de problematiek in de actualiteit.?

De actie in ’95 kreeg een hoogtepunt met een concert van Goran Bregovic (muziekschrijver bij de films van Emir Kusturica) in een vol Vorst Nationaal. Een concert waarvan de opbrengsten integraal naar de steunprojecten gingen. In oktober ’98 is er opnieuw een groot concert in Vorst. Wie komt optreden, staat nog niet vast. Maar de ogen van Marnic Speltdoorn fonkelen als het onderwerp ter sprake komt. Hij heeft ideeën.

Bart Vandormael

Jongeren tussen 17 en 23 jaar die in aanmerking willen komen om in het parlement te zetelen of die aan de fotografiewedstrijd willen meedoen, bellen naar de Koning Boudewijnstichting 02/713.89.89. Schrijven kan naar Koning Boudewijnstichting/Fonds P&V, Postbus 10, Anderlecht/Erasmus, 1070 Brussel.

Jongeren betrekken bij de besluitvorming kan hun wantrouwen tegenover de overheid doen afbrokkelen.