Kan het proces rond het faillissement van Lernout & Hauspie nog ernstig gevoerd, gevolgd en verslagen worden? Of zal de aandacht vooral gaan naar wat er buiten de rechtszaal gebeurt, de leuke verhalen in de marge? Afgaande op wat er allemaal in de aanloop naar het proces gezegd en geschreven werd, kun je het ergste verwachten.
21verdachten moeten zich sinds maandag voor de rechtbank verantwoorden voor malversaties bij Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP). De kern van de beschuldiging luidt dat het spraaktechnologiebedrijf zijn omzet kunstmatig verhoogde, door via een systeem van buitenlandse taalbedrijven bij zichzelf bestellingen te plaatsen. Zo werd jarenlang fictieve omzet binnengehaald. In 1999 zou volgens het Openbaar Ministerie 136,3 miljoen euro van de 323,3 miljoen euro fictief geweest zijn. Dat leidt tot een hele reeks beschuldigingen zoals valsheid in de jaarrekening, valsheid in de oprichting van vennootschappen, valsheid in de verklaring aan de commissarisre-visor, emissiebedrog, koersmanipulatie, valsheid van managementcontracten en oplichting.
LHSP is geen eenvoudig dossier. De financiële constructies rond het spraaktechnologiebedrijf zaten zeer vernuftig in elkaar – maar die zitten altijd ingenieus in elkaar. Tegelijkertijd beroert het dossier vele zielen: LHSP was de lieveling van half beleggend Vlaanderen. De andere helft hield zijn hart vast. En dan het verhaal van de stichters, Jo en Pol, die vanuit het Ieperse niets een wereldbedrijf uit de grond leken te stampen. In spraaktechnologie dan nog, waarvoor zelfs Bill Gates van Microsoft bewondering toonde. Natuurlijk levert dat leuke verhaaltjes op.
Het hof van beroep huurde het Gentse International Convention Center af. De beleggers die hun investering zagen wegsmelten, zullen de komende weken massaal opdagen. Niet dat ze erop rekenen om iets te recupereren, maar ach, ze kunnen dan hun oude, gevallen helden nog eens in levenden lijve aanschouwen – hebben ze toch nog iets gehad aan hun verloren investering.
De pers deed de laatste weken zijn best om iedereen op te warmen voor het proces. Recyclagejournalistiek vierde hoogtij, primeurs werden geforceerd. De geschiedenis van LHSP (‘De wilde rit van twee West-Vlaamse spraakmakers’) werd nog maar eens uit de doeken gedaan. Hoofdrolspelers geportretteerd (‘Jo Lernout en zijn brandende cavia’s’). Een blik ontgoochelde beleggers opengetrokken. Iedereen mocht nog eens zijn versie geven. ‘Gaston Bastiaens spreekt voor het eerst’, kopte De Standaard – wie zou zich nog herinneren dat De Tijd in september 2001 de oud-topman van LHSP al uitvoerig aan het woord liet?
Het proces over de val van LHSP dreigt een hoog show- en hypekarakter te krijgen – zoals ooit het bedrijf en het aandeel zelf. Maar de zittingen van de rechtbank en de berichtgeving in de pers moeten op een serene manier verlopen. Daar hebben alle be-trokkenen, zowel benadeelden als beklaagden, recht op.
O ja, deze eerste weken komen alleen formele aspecten van het proces aan bod. De echte debatten over wat er bij LHSP gebeurde, starten pas in oktober, na het gerechtelijk verlof. Als we pech hebben, krijgen we in september dus opnieuw de volle lading: pagina’s over de ‘ rise and fall van Jo en Pol’, weer dezelfde portretten, nog maar eens teleurgestelde beleggers (ze zijn talrijk) en opnieuw Bastiaens die in een krant voor het eerst spreekt. Maar misschien komen we dan ook te weten of de pralines van Jo Lernout uiteindelijk toch in de smaak vallen bij de Filippino’s.
Ewald Pironet
