In het laatste jaar van zijn tweede ambtstermijn moet de Amerikaanse president Barack Obama zijn politieke erfenis veiligstellen. Eenvoudig zal dat niet zijn.
In de laatste State of the Union van zijn mandaat maakt een president van de Verenigde Staten doorgaans de balans op van zijn tijd in het Witte Huis. De grootste aandacht gaat dan toch al naar de strijd om zijn opvolging en veel krijgt hij in zijn laatste maanden ook niet meer voor elkaar. Daarnaast moest Barack Obama vorige week proberen om het beeld recht te zetten dat Amerika onder zijn leiding een soort Mad Max-land is geworden, dat helemaal van de weg is geraakt. Republikeinse presidentskandidaten zoals Donald Trump en Ted Cruz gieten dat denkbeeld al maanden als gif in de oren van de kiezers. Maar ook voor de linkse Democraat Bernie Sanders is het glas dat Obama serveert altijd halfleeg, nooit halfvol.
Het kan Obama een troost zijn dat niemand president van Amerika werd met een louter pessimistische boodschap. Op binnenlands vlak kan hij bovendien een redelijke balans voorleggen. De belangrijke auto-industrie leeft weer, de werkloosheid bedraagt nog maar 5 procent van de actieve bevolking en bijna 20 miljoen Amerikanen genieten nu van een ziekteverzekering die ze tevoren niet hadden.
Op buitenlands vlak wordt Obama aangewreven dat hij weinig doortastend optrad in de Syrische crisis. Hij verdedigt zich tegen die kritiek met een verwijzing naar Vietnam en Irak: ‘Meer oorlog maakte ons land niet veiliger.’ Op zijn palmares staan het herstel van de diplomatieke relatie met Cuba en vooral het riskante nucleaire akkoord met Iran. Als hij erin slaagt om Iran uit zijn isolement te halen zonder dat de hele deal alsnog in zijn gezicht ontploft, scoort hij een punt dat van bij het begin de inzet was van zijn presidentschap – dat praten altijd beter is dan schieten.
Misschien wel de grootste smet op zeven jaar Obama is dat de kloof tussen rechts en links en tussen rijk en arm in de VS niet minder diep is geworden. Omdat de kiezer hem met een stugge Republikeinse meerderheid in het Congres opzadelde, kan Obama wetgeving die hij belangrijk vindt alleen bij presidentieel decreet afkondigen. Als hij bijvoorbeeld nog iets aan de liberale wapenwet wil doen, zal dat ook tegen de wil van het parlement in moeten gebeuren. Alle Republikeinse kandidaten lieten al weten dat ze het beleid van Obama op alle vlakken willen terugdraaien. Zijn politieke erfenis is dus lang niet veilig. Ook dat was de inzet van deze State of the Union.
Hubert van Humbeeck
Obama’s politieke nalatenschap is lang niet veilig. Alle Republikeinse kandidaten lieten weten dat ze zijn beleid willen terugdraaien.
