Uitheemse boomsoorten dringen inheemse biotopen binnen.
Vlaanderen is bijna kaalgeplukt door eeuwenlange ontbossing en schaalvergroting in de landbouw. Het tij is echter aan het keren. Natuurverenigingen spannen zich in om opnieuw bossen en kleine landschapselementen (hagen en struikenrijen) aan te planten.
Maar vooral met bomen en struiken rijzen er problemen. Kristine Vander Mijnsbrugge en haar collega’s van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer melden in het blad Natuur. focus dat de in de handel verkrijgbare ‘inheemse’ bomen en struiken dikwijls een uitheemse oorsprong hebben.
Een soort wordt als inheems beschouwd als ze hier sinds de laatste ijstijd voorkomt. Maar vele bomen en struiken zijn zeldzaam geworden. Zo komt wilde appel alleen nog in het Meerdaalwoud voor, en authentieke wintereik uitsluitend in de Kempen.
Van sommige soorten is te weinig zaad beschikbaar voor herintroductieprojecten, zodat er import is uit Oost-Europa, waar nog ouderwetse Kempense en andere landschappen te vinden zijn.
De planten van daar zijn evenwel niet aan de Vlaamse situatie aangepast, komen te vroeg uit of te laat, en zijn gevoeliger voor onze ziekteverwekkers. Daarenboven kunnen ze door kruisbestuiving de overblijvende lokale exemplaren genetisch ‘vervuilen’.
Er is dan ook een project gestart om zoveel mogelijk zaden van bedreigde bomen en struiken in Vlaanderen te oogsten en elders te hergebruiken. Het stroma is een soort steunweefsel dat een grote rol speelt in een goed functioneren van de wanden van organen, cruciaal voor de regulatie van de uitwisseling van stoffen. Als er in zo’n wand iets misloopt, deelt het stroma in de klappen. Omgekeerd kan ook het stroma in de fout gaan, met mogelijk dramatische gevolgen.
Olivier De Wever en zijn collega’s van het Laboratorium voor Experimenteel Kankeronderzoek aan de Universiteit Gent buigen zich over de rol die speciale cellen uit het stroma in de darmwand spelen in het uitlokken van darmkanker. Zogenaamde myofibroblastcellen in het stroma, die kenmerken van bindweefsel- en spiercellen combineren, kunnen een invasie van kankercellen in de hand werken.
In de FASEB Journal tonen de Gentse onderzoekers aan dat deze cellen twee speciale stoffen, waaronder een groeifactor, afscheiden, die samen nodig zijn om een invasie met kankercellen te stimuleren. Elk van beide stoffen afzonderlijk blijkt geen effect te hebben. Kanker is in essentie een uit de hand lopend celgroeiproces.
Het beschreven mechanisme was nog niet bekend. Veranderingen in het stroma van de darmwand wekken kankerverwekkers tot leven, die de vorming van tumoren bevorderen. Het stroma van zo’n kankergezwel zelf kan vervolgens uitzaaiing in de hand werken.
Dirk Draulans
