De affaire-Anderlecht leek afgesloten, maar Uefa en René Van Aeken beslisten er anders over. Ook de bondstop heeft het benauwd.
Hoe is het in Gods naam mogelijk dat eerlijke en vooraanstaande zakenmensen als Jean Elst en René Van Aeken, zich inlaten met schurken als Constant Vanden Stock en Alain Courtois ? Dat was vorige week de indruk die nableef bij de overdonderde waarnemer. Want het opmerkelijkste van alle revelaties die over ons zijn uitgestort in verband met de zaak Anderlecht-Nottingham Forest, was wel dat Elst en Van Aeken tot nader order nog de minst oneerlijke figuren uit het verhaal bleken te zijn. Terwijl gerespecteerde club- en bondsleiders struikelden over het geringe waarheidsgehalte van hun woorden en daden in recente of minder recente tijden.
Voor een goed begrip : Elst en Van Aeken zijn twee afpersers, althans volgens Anderlechtvoorzitter Roger Vanden Stock en Anderlechtmanager Michel Verschueren. De rechtbank zal eerlang, met de vermaarde snelheid die onze justitie kenmerkt, oordelen of deze kwalificatie terecht dan wel lasterlijk en strafbaar is. Elst en Van Aeken kregen elk afzonderlijk tientallen miljoenen zwijggeld van de vorige Anderlechtvoorzitter Constant Vanden Stock. Hoewel, zwijggeld…, dat is ook weer zo een beladen term. Laten we liever spreken over een lening die ze niet hoeven terug te betalen. In ruil daarvoor zouden ze niet bekend maken dat Vanden Stock in april ’84 één miljoen frank had gegeven aan de Spaanse scheidsrechter Guruceta Muro, die Anderlecht in de return tegen Nottingham meer dan een handje hielp om zich voor de finale van de Uefacup te kwalificeren.
Constant Vanden Stock en scheidsrechtersbegeleider Raymond De Deken hebben ondertussen aan het gerecht toegegeven dat er inderdaad een miljoen is betaald. Al is Vanden Stock niet zeker dat het geld bij Guruceta Muro is terechtgekomen, en spreekt hij van een lening die hij nà de match zou hebben verstrekt. Die laatste bewering is niet alleen ongeloofwaardig, ze wordt bovendien ondergraven door verklaringen van De Deken en van zoon Roger Vanden Stock.
Van Aeken dreigt ondertussen te bewijzen dat in diezelfde Uefacup ’83-’84, ook vóór de match tegen Banik Ostrava een mislukte poging werd ondernomen om de Britse ref Keith Hackett om te kopen, en dat Anderlecht in de Belgische competitie al evenzeer scheidsrechters of wedstrijden kocht. En hij beschuldigt de bondstop ervan het dossier over de omkoping van Guruceta Muro niet of slechts laattijdig naar de Uefa te hebben doorgestuurd. Bondsvoorzitter Michel D’Hooghe en voormalig secretaris-generaal Alain Courtois ontkennen dat in alle toonaarden.
ZE VOLHARDEN IN DE BOOSHEID
Michel D’Hooghe kan de verwijten aan zijn adres met bewijzen weerleggen. Hij toont met brieven in de hand aan dat hij het ?dossier? van Van Aeken indertijd volgens de voorgeschreven procedure heeft overgemaakt aan zijn secretaris-generaal. Maar Courtois heeft het heel wat moeilijker om iedereen van zijn integriteit in deze zaak te overtuigen. Bij de Uefa beweren ze het dossier-Anderlecht pas dit jaar te hebben gekregen, terwijl het al in ’92 bij Courtois lag. Het feit dat hij indertijd als man van Anderlecht tot secretaris-generaal werd gekozen, boven zijn huidige opvolger Jan Peeters, geeft vanzelfsprekend voedsel aan een gezonde achterdocht.
In het beste geval blijkt dat Courtois de aantijgingen zeker nu die alvast wat Nottingham betreft, correct blijken te zijn onderschat heeft, en daardoor niet met de nodige zorg en dringendheid heeft behandeld. Wantrouwiger geesten stellen dat zowel Courtois als de Uefa het dossier liefst een stille dood hadden laten sterven. Wat ongetwijfeld gebeurd was, mocht Roger Vanden Stock geen rechtszaak hebben ingespannen tegen de twee afpersers van zijn vader, en mocht dat vanuit het gerecht niet op het juiste moment zijn doorgelekt naar de BRTN-radio.
Afgezien van wat waar of niet waar is in de versie van René Van Aeken, is het opmerkelijk hoe moeizaam en stuntelig bond en club zich verdedigen. Vooral de Anderlechtleiding maakt een belabberde beurt. Bijna elke nieuwe verklaring zet een vorige op de helling, en moet een dag later al op haar beurt genuanceerd of tegengesproken worden. De geloofwaardigheid van de belangrijkste twee mensen in de club, Roger Vanden Stock en Michel Verschueren, heeft een bijzonder zware deuk gekregen. In zover dat zelfs hoofdsponsor Generale Bank zich zorgen maakt. Hoewel Constant Vanden Stock eigenlijk weinig anders heeft gedaan dan de Generale Bank zelf : geld uitlenen met het oog op eigen profijt.
De vraag die meer dan één instantie met angst vervult, is of het einde van de onthullingen bereikt is. En op die vraag durft nauwelijks nog iemand te antwoorden. Als kan worden bewezen dat Anderlecht inderdaad gepoogd heeft de match tegen Ostrawa te kopen, is het pleit beslecht in het voordeel van René Van Aeken. Die mag dan om het even wat gaan beweren, zijn woorden zullen meer geloof krijgen dan die van de huidige voetballeiders, die de schuld daarvoor bij zichzelf moeten zoeken en bovendien volharden in de boosheid. Zo had Alain Courtois best zelf uitgebracht dat hij op 17 juli jongstleden in een Antwerps hotel nog een ontmoeting heeft gehad met Elst en Van Aeken. Dat is, hoewel misschien onverstandig, niet verboden, maar als Van Aeken het uitbrengt in Het Laatste Nieuws en ook op dit punt gelijk blijkt te hebben, helt de credibiliteitsbalans alweer verder door naar de verkeerde kant.
Het bondsparket beslist deze week of het al dan niet onderzoekt of Jean Elst in opdracht van Anderlecht Belgische scheidsrechters heeft benaderd. Van Aeken beweert dat in een brief van april 1997, die pas nu bij bondsprocureur René Verstringhe is aangekomen. Jan Peeters, secretaris-generaal van de voetbalbond en jeugdrechter in ruste, had de beschuldigingen van Van Aeken voordien enkel goed voor de prullenmand genoemd. Maar Verstringhe is voorzichtiger geworden. Zijn adjunct Marc Rubens stelde in De Morgen : ?We kunnen niet de beweringen van Jan en alleman controleren, maar Van Aeken is niet meer Jan en alleman.? En zo is het. Als er ook maar één geval wordt gevonden van een door Anderlecht omgekochte Belgische scheidsrechter, kunnen ze in het Astridpark de deuren sluiten en op de Houba de Strooperlaan op zijn minst de ramen.
UEFA STELT ZICH BOVEN HET GERECHT
Tijdens de bijeenkomst van het Uitvoerend Comité van de Uefa, vorige week in Helsinki, besliste voorzitter Lennart Johansson om Anderlecht uit te sluiten van de eerstvolgende Europese competitie waarvoor het zich zou plaatsen. Uit moreel oogpunt een verdedigbare beslissing, maar vanuit juridisch standpunt een anomalie.
De Uefa lapte niet alleen zijn eigen reglement aan zijn laars, en zijn eigen uitspraken van een week voordien dat de strafbare feiten verjaard waren. Maar de Uefa schond ook meerdere fundamentele rechtsregels : de verjaring, het recht op verdediging en bijstand van een advocaat, het recht op inzage van het dossier, en het recht op beroep.
De Zwitser Markus Studer, hoofd van de juridische dienst, verduidelijkte onmiddellijk dat Anderlecht niet geschorst werd vanwege omkoping, maar dat het op basis van ethische overwegingen één keer niet toegelaten wordt tot een Europese bekercompetitie. Artikel 28 van het Uefa-reglement, dat spreekt over onvoorziene omstandigheden, staat dat toe. Het minste dat men kan verwachten, is een motivering voor het toepassen van artikel 28, maar die zal Anderlecht pas later worden meegedeeld. Een vreemde manier van werken, maar die motivering is een delicate zaak. De Uefa kan nauwelijks anders dan de omkoping van Guruceta Muro als reden opgeven, maar die is door de eigen enquêtecommissie eerder dit jaar niet bewezen geacht en in elk geval volgens het eigen reglement verjaard.
Het is niet de enige bocht waar de Uefa uit vloog. Zo werd de ondergeschikte uitvoerder Raymond De Deken tot persona non grata verklaard, wat geen zin heeft als er geen omkoperij was. En als die er wel was, waarom wordt dan de eigenlijke omkoper Constant Vanden Stock niet geroyeerd ? De enquêtecommissie heeft Constant Vanden Stock niet eens verhoord, omdat hij te oud zou zijn. Van een degelijk onderzoek gesproken.
Bij de uiteindelijke beslissing tot schorsing van Anderlecht, kwamen van Belgische kant alleen Michel D’Hooghe en Alain Courtois aan het woord, om zichzelf en de bond wit te wassen. De slordigheden bij de behandeling van het dossier worden zowel op Belgisch als Europees niveau met de mantel der liefde toegedekt, al zal een driekoppige commissie uitzoeken hoe iets dergelijks in de toekomst kan worden vermeden. Eén van die drie leden is Michel D’Hooghe ! Zelf, in eigen persoon of in die van zijn voormalige secretaris-generaal, tot over zijn oren in de affaire betrokken.
Zelfs op de voor de hand liggende vraag of een andere Belgische ploeg de plaats van het geschorste Anderlecht mag innemen, kon geen eensluidend antwoord worden gegeven. Wat de één zei, werd op hetzelfde moment door de ander tegengesproken. Uiteindelijk zal men afwachten tot het probleem zich daadwerkelijk stelt, en dan zal de commissie voor de Europese bekers de knoop doorhakken. In die commissie zetelt Roger Vanden Stock !
DE HOOGSTE VORM VAN VERRAAD.
Wie dacht dat met dit alles het toppunt was bereikt, had het mis. Woensdag, twee dagen na het uitspreken van de sanctie tegen Anderlecht waarbij uitdrukkelijk werd gesteld dat geen beroep mogelijk was, maakte de Uefa van een geplande reglementswijziging gebruik om inderhaast een artikel 54 toe te voegen, dat plotseling wel een mogelijkheid tot beroep voorziet. Namelijk door de erkenning van het externe en in 1984 door het Internationaal Olympisch Comité opgerichte Tribunal d’Arbitrage du Sport (TAS) in Lausanne. Maar dat arbitragehof behandelt enkel geschillen als alle betrokken partijen daarmee akkoord gaan. De Uefa kan in dit geval moeilijk een extern orgaan laten uitmaken of de eigen ethische gronden juist zijn. Mogelijk kunnen Anderlecht en Nottingham door dat TAS hun geschil over schadevergoeding laten behandelen, maar als Anderlecht zijn schorsing wil aanvechten, moet het naar de burgerlijke rechtbank. Iets wat door de Uefa als de hoogste vorm van verraad wordt beschouwd. Olympique Marseille vocht vier jaar geleden met succes voor een rechtbank zijn Europese schorsing aan, maar besloot nadien om die toch maar vrijwillig uit te zitten.
De Anderlechtadvocaten Daniel Spreutels en Luc Deleu hebben voorlopig voorbehoud aangetekend tegen de Europese schorsing, en beraden zich over verdere stappen. Ook al in tegenspraak trouwens met de woorden van voorzitter Roger Vanden Stock, die eerder verklaarde zich bij elke uitspraak van de Uefa te zullen neerleggen. Wellicht was hij er toen van overtuigd dat het bij een vermaning, eventueel een blaam voor vader Constant Vanden Stock, zou blijven.
De Uefa heeft voor het gerecht al meerdere nederlagen geleden. Onder meer met de veroordeling in cassatie van secretaris-generaal Hans Bangerter na het Heizeldrama, met de schorsing van Marseille, en met als meest spectaculaire uitschieter het onwettig verklaren van het transfersysteem na de klacht van Jean-Marc Bosman. Lessen zijn daar blijkbaar niet uit getrokken.
Koen Meulenaere
René Van Aeken is niet meer Jan en alleman.
