Van mug en daas tot hommel en mier: wie steekt of bijt en hoe?

MUGGEN

Niet alle muggen steken. Sommige, waaronder de langpootmug, laten de mens ongemoeid. Van de steekmuggen steken alleen de vrouwtjes. Zij hebben de eiwitten uit ons bloed nodig voor de ontwikkeling van hun eitjes. Overigens steken ze niet eender wie. Sommige mensen zijn altijd de pineut als er muggen in de kamer zijn, terwijl anderen amper gestoken worden. Hebben de eersten ‘zoeter bloed’? Nee. Volgens de meest gangbare wetenschappelijke verklaring scheidt het lichaam via zweet scheikundige stoffen af die muggen aantrekkelijk vinden, terwijl andere mensen geurtjes verspreiden waar muggen op afknappen.

Er worden pogingen gedaan om de lichaamsgeur te wijzigen zodat muggen worden afgeschrikt. Bekende middeltjes zijn een doorgesneden ui op je nachtkastje of een teentje knoflook in het avondeten. Knoflook heeft inderdaad een effect op de lichaamsgeur, maar of die wijziging de muggen deert, is nooit wetenschappelijk aangetoond. Ook het effect van de half doorgesneden ui is twijfelachtig. Citroengeur (citronella) blijkt daarentegen wel doeltreffend, al zouden muggen na verloop van tijd ook aan die geur wennen.

BIJEN

Bijen zijn niet geïnteresseerd in ons voedsel. Ze leggen zich toe op het verzamelen van stuifmeel uit bloemen en planten. Daardoor maken we vanzelf minder afwerende gebaren en worden we ook minder gestoken. Bijensteken komen vooral bij imkers voor. Ook kinderen die blootsvoets in gras lopen waar veel klaver tussen groeit, zijn soms slachtoffer. Bijen zijn namelijk verzot op klavernectar.

Bijen steken alleen als ze zich bedreigd voelen, maar al met al gaan ze niet snel tot de aanval over. Dat heeft een reden: als een bij steekt, gaat ze dood. Een bij heeft namelijk een angel met weerhaakjes die blijft zitten als het beestje zich los wil trekken van de huid van zijn slachtoffer. De angel en de gifblaas worden daarbij afgerukt van het achterlijf van de bij. Omdat de gifblaas tot een minuut na de steek kan blijven doorgaan met het pompen van gif, moet de angel zo snel mogelijk verwijderd worden.

HOMMELS

Hommels hebben een relatief groot lijf en kleine vleugeltjes; ze zijn nauw verwant aan de bijen. Volgens de wetten van de aerodynamica is het lang een raadsel geweest hoe die dikke hommels überhaupt kunnen vliegen. Uit onderzoek blijkt dat ze daar een trucje voor hebben: door op- en neergaande bewegingen te maken met de vleugels creëren ze luchtwervelingen die een opwaartse kracht doen ontstaan, en de hommel ‘stijgt op’.

Hommels leven net als bijen van stuifmeelkorrels. Ze zijn heel vredelievend en steken zelden. Een hommel heeft een gladde angel en kan dus meerdere keren steken. Allergieën voor hommelgif zijn uiterst zeldzaam.

MIEREN

Mieren zijn over het algemeen niet agressief. In het nauw gedreven kunnen ze wel bijten met hun scherpe kaken en met het achterlijf een druppeltje mierenzuur in de wonde brengen. Dat veroorzaakt een brandende, stekende pijn. Bij de vuurmieren, die venijnig kunnen bijten, wijst het ‘vuur’ op het brandende gevoel dat door het gif wordt veroorzaakt.

WESPEN

Wespen steken alleen als ze zich bedreigd voelen of ter verdediging van hun nest. Ze hebben geen menselijk bloed nodig. Ze voeden zich met etensresten en zijn daardoor vaak ongewenste gasten in de buurt van terrastafels. Je vindt ze ook rond vuilnisbakken met etensresten. Veel mensen hebben de neiging naar het beestje te slaan en dan is het hek van de dam. Het beestje slaat terug.

Wespen hebben een angel zonder weerhaken. Daardoor kan een wesp meermaals steken. Bij iedere steek spuit een wesp kleine hoeveelheden gif in, waarbij het eerste slachtoffer de grootste dosis binnenkrijgt.

DAZEN

Dazen of steekvliegen zien eruit als fors uit de kluiten gewassen vliegen en komen vooral op vochtige plaatsen voor, bij vijvers en openluchtzwembaden. Ze hebben een steeksnuit, met verschillende mesjes, waardoor de huid bij een steek als het ware doorgesneden wordt. Dankzij dat steekmechanisme kunnen dazen ook doorheen dunne kledij, een T-shirt bijvoorbeeld, steken. Alleen de vrouwtjesdazen steken. Ze zuigen bloed omdat ze daarin de stoffen vinden nodig om eitjes te kunnen leggen.

Dazen vliegen op hun prooi af, strijken snel neer en steken onmiddellijk. Meestal vliegen ze niet snel weg, waardoor men ze vaak nog betrapt en ze vooralsnog doodgemept worden.