‘Emoties kunnen democratische processen stuwen, maar ook danig in de war sturen’, stelde de Nederlandse politicoloog Herman van Gunsteren ooit vast.

Die emoties aanvoelen en kanaliseren is een essentiële vaardigheid waarover de politieke leiders moeten beschikken om zich staande te houden. De kunst bestaat erin, volgens Van Gunsteren, de met emoties beladen kwesties te behandelen als welbegrepen belangen waarover in alle redelijkheid kan worden onderhandeld.

Vorige zondag was die redelijkheid nog zoek. Als gespoorde kemphaantjes werden de politici die straks opnieuw in de ring moeten in de actualiteitenprogramma’s op de verschillende omroepen aan het publiek getoond – de sporen nog bebloed van de voorbije confrontaties.

Doch terwijl de Wetstraatbewoners nog aan het bekomen waren van de shellshock die deze formatiecrisis teweegbracht en de verschillende partijen op creatieve wijze elkaar de zwartepiet doorspeelden, was het ongewoon druk op de Belgische communicatielijnen.

In augustus, nadat Yves Leterme een eerste keer zijn formatieopdracht had ingeleverd, riep koning Albert nog MR-voorzitter, vicepremier en minister van Financiën Didier Reynders bij zich voor een urenlange kout die blijkbaar meer vandoen had met de immobilia van de Koninklijke Schenking dan met de formatieperikelen.

Dacht de koninklijke entourage in augustus nog dat een grootscheepse staatshervorming afwendbaar was, inmiddels zijn de raadgevers van het staatshoofd door de diepe politieke crisis er wel achter dat een constitutionele verbouwing onvermijdelijk wordt.

Het heeft dan ook niet lang geduurd, zodra Yves Leterme zijn opdracht had ingeleverd, vooraleer aftredend premier Guy Verhofstadt ten paleize werd uitgenodigd om mogelijke scenario’s tegen het licht te houden. Een daarvan is een zogenaamde noodregering, die door sommigen dan weer een ’technische regering’ wordt genoemd. Deze ingreep zou betekenen dat de koning het ontslag van de demissionaire regering intrekt en de premier met zijn ploeg opnieuw het vertrouwen vraagt van de Kamer. Die minderheidsregering zou niet alleen de lopende zaken behandelen, maar ook prangende kwesties die de werking van het land belemmeren.

Die noodoplossing heeft mogelijk wel een aantal funeste gevolgen. Wat als het probleem Brussel-Halle-Vilvoorde op de tafel van deze regering zou belanden? Dan dreigt de noodregering die ons uit een benarde positie moet manoeuvreren op haar beurt helemaal in de klem te raken.

Een ander gevolg is de haast schizofrene positie waarin de socialisten verzeilen, wat de terughoudendheid zowel van de SP.A als van de PS verklaart.

Beide partijen hebben intussen ook het merendeel van het kabinetspersoneel van hun ministers elders ondergebracht. Bovendien is ook de positie van hun fracties hoogst onduidelijk: behoren die nu tot de oppositie dan wel tot de meerderheid?

Wellicht ook wegens al deze mogelijke complicaties werd er toch voor gekozen om Guy Verhofstadt met een informatieopdracht te belasten. Die moet de weg vrijmaken voor een klassieke tripartite, een regering met de drie traditionele families, die de tweederdemeerderheid heeft om de staatshervorming bij te sturen en af te werken.

Een ander, onvermijdelijk gevolg is de confrontatie van die noodregering met de financiële lijken in de kast van Paars. En dat zijn er heel wat. Dat, én het voornemen van de partijtop om te kappen met het hoofdstuk-Verhofstadt, verklaart de onwil van Open VLD om in een dergelijk avontuur te stappen.

De boodschap die minister Karel De Gucht van Buitenlandse Zaken verderop in het blad meegeeft, is trouwens overduidelijk: de federale kas is leeg.

Afgelopen week donderdag publiceerde gewezen Kamervoorzitter Herman De Croo in De Standaard een opiniebijdrage die er ook niet om loog, onder de titel: De federale badkuip loopt leeg.

Wellicht was het niet zo bedoeld, maar de overpeinzingen van Herman De Croo kwamen wel neer op een striemende aanklacht tegen de begrotingspolitiek die gedurende acht jaar Paars werd gevoerd.

Tegelijk was er geen treffender pleidooi voor een grondige staatshervorming en de volledige herziening van de financiële relaties van de federale staat met de verschillende regio’s.

Open VLD’er en zelfbenoemd belgicist en royalist Herman De Croo schouder aan schouder met de gedoodverfde separatist van N-VA, Bart De Wever. Als dat geen regimecrisis is.

door Rik Van Cauwelaert