China investeert fortuinen in academisch onderzoek. Daardoor zal het binnen tien jaar meer kennis produceren dan enig ander land. Toch focussen de Chinezen nog te veel op kortetermijnonderzoek dat economisch rendeert.
Vandaag moet China, qua productie van wetenschappelijke artikelen in internationale toptijdschriften, alleen de Verenigde Staten laten voorgaan. Maar dat zal snel veranderen. Het aantal academici groeit snel in China en ze werken veel samen met westerse collega’s. De academische vrijheid zou toegenomen zijn en China investeert in onderzoeksfaciliteiten die hun weerga in het Westen niet kennen, zoals grote deeltjesversnellers en telescopen. De Chinese president Xi Jinping wil zijn land voor het eeuwfeest van de Volksrepubliek in 2049 tot de absolute wereldkampioen in wetenschap en technologie kronen.
Op een enkel gebied is China dat nu al. Met de succesvolle lancering van Quess is China de eerste natie die een kwantumsatelliet in een baan om de aarde heeft gebracht. De satelliet moet de weg bereiden voor het kwantuminternet. Het hart van de satelliet is een kristal dat paren fotonen, lichtdeeltjes, produceert waarvan de fysische identiteiten gekoppeld zijn. De kwantumfysica zegt dat die identiteiten gekoppeld blíjven, hoe ver de fotonen ook van elkaar verwijderd raken.
De Chinezen, die voor dit experiment samenwerken met Oostenrijkse onderzoekers, willen van ieder paar het ene foton naar Peking sturen en het andere naar Wenen. De gekoppelde fotonen moeten de basis vormen voor een communicatie tussen beide steden, die geen tijd kost – er wordt geen materie of energie verzonden – en die niet verstoord of afgeluisterd kan worden. Dat het principe kan werken, is al aangetoond voor afstanden van enkele honderden kilometers.
Op een gebied als de kwantumfysica, waar een gewone sterveling met zijn pet niet bij kan, staat China traditioneel sterk. Zoals het traditioneel sterk is in technologische sectoren die de economische groei en vooruitgang dienen. De sociale en geesteswetenschappen zijn in het Chinese kennissysteem echter (nog) ondergewaardeerd, omdat hun maatschappelijke baten vaak niet onmiddellijk duidelijk zijn. De biomedische wetenschappen waren ook achtergesteld, maar die zijn aan een snelle opmars bezig.
Toch blijven er enkele problemen bestaan. In China ligt de publicatiedruk, waar ook westerse onderzoekers vaak over klagen, ontzettend hoog. Daardoor krijgen zekere, maar weinig bijzondere kortetermijnprojecten de voorkeur op onzeker langetermijnonderzoek. Bovendien krijgen sommige Chinese onderzoekers zoveel geld, dat ze dat inefficiënt besteden. Maar de overheid heeft beloofd al die problemen aan te zullen pakken. Als dat lukt, staat er geen rem op de groei van China.
Willem Schoonen ©Trouw
De Chinese president Xi Jinping wil zijn land in 2049 tot de absolute wereldkampioen in wetenschap en technologie kronen.
