Met Ronald Reagan verdwijnt de laatste president van de Koude Oorlog.

De vleinaam van de Amerikaanse media voor Ronald Reagan gaf precies aan wat hij was: The Great Communicator. Hij had een bijzondere manier om zijn teksten met het juiste gevoel voor emotie te brengen, waardoor de mensen geloofden wat hij zei. Als acteur in Hollywood kwam hij niet verder dan wat hoofdrollen in B-films, maar die ervaring maakte hem later wel tot een opvallende politicus. Reagan hield van de camera en de camera hield van hem.

Ronald Reagan was een grappige, innemende kerel. Maar hij was ook een harde politicus, met eenvoudige opvattingen over hoe de wereld in elkaar diende te zitten. Nog voor zijn verkiezing tot president in 1980 was hij acht jaar lang gouverneur van de staat Californië. Daar werd al duidelijk welk vlees de Amerikanen met Reagan in de kuip hadden. Op sociaal-economisch vlak moest alle heil komen van minder belastingen en dus van minder sociale voorzieningen. Daardoor hadden de tehuizen voor geesteszieken in zijn sunshine state op een bepaald moment geen andere keus meer dan hun patiënten allemaal op straat te zetten. Zijn zogenaamde reagonomics – het recept waarmee hij in het begin van de jaren tachtig als president de economische crisis te lijf wou – gingen uit van dezelfde principes. Nooit eerder waren er zoveel armen en daklozen in Amerika, terwijl de overheidsschuld toch hand over hand toenam.

Toen Ronald Reagan in het Witte Huis kwam, leefde Amerika nog in de schaduw van Vietnam en Watergate. Het was diep vernederd in Iran, en de Sovjet-Unie was net Afghanistan binnengevallen. De Koude Oorlog bereikte een hoogtepunt met de installatie van nieuwe kernraketten. Reagan verdeelde de wereld gemakshalve in wit en zwart en riep de Sovjet-Unie uit tot het Rijk van het Kwaad. Toch had hij wellicht meer geluk dan wijsheid: hij kwam op het goede moment om het vermolmde sovjetrijk het kleine tikje te geven dat nog nodig was om het te laten instorten. Hij deed dat door met zijn dure Star Wars-programma Moskou mee te slepen in een wapenwedloop die het nooit kon winnen.

Maar toen Mikhaïl Gorbatsjov voorzichtig hervormingen wou doorvoeren, was Reagan niet te beroerd om met de Rus rond de tafel te gaan zitten. De ouderwetse havik Ronald Reagan zette daarmee de dooi in tussen de twee machtsblokken van de Koude Oorlog. En hij gaf Amerika weer het gevoel dat het kon winnen. Zo heeft hij, op zijn manier, het land en de wereld waarin hij een rol speelde, definitief veranderd.

Hubert van Humbeeck

Ronald Reagan gaf Amerika weer het gevoel dat het kon winnen.