Dhaka, 16 december.- Oost-Pakistan wordt officieel Bangladesh. De onafhankelijkheid is afgedwongen na een oorlog van 13 dagen, waarbij het aantal slachtoffers zo hoog oploopt dat de Verenigde Naties tien jaar later zelfs spreken van een ‘genocide’.
Eigenlijk begon alles in 1947 toen de Britten hun Indische rijk verlieten, waarop India en Pakistan ontstonden. Pakistan bestaat op dat moment uit twee van elkaar gescheiden stukken: Oost- en West-Pakistan. Het zijn twee gebieden die alleen hun islamitische godsdienst gemeen hebben, en voorts over alles ruziën. Over macht bijvoorbeeld. Het dunbevolkte West-Pakistan heeft – ook in het oostelijke deel – alle sleutelposten in handen. Oost-Pakistan voelt zich genegeerd, zeker als het westelijke deel zijn taal – het Urdu – wil opleggen aan het hele land. Rond de taalkwestie is de mobilisatie gemakkelijk. Sjeik Mujibur Rahman wordt de spreekbuis van de Bengali die erkenning willen van hun taal, maar ook dromen van autonomie. West-Pakistan onderdrukt genadeloos elk protest. Het maakt Rahman enkel populairder. Als het Bengaals in 1954 toch als officiële taal wordt erkend, is het te laat. De kreet om autonomie wordt groter en de Awami Liga van Rahman wint steeds meer aanhangers. In 1966 publiceert hij zijn programma voor de autonomie van Oost-Pakistan.
Pakistan kan dergelijke moeilijkheden niet gebruiken, ook al omdat het ondertussen twee oorlogen met buurland India uitvecht. Een poging om de moslimbevolking te paaien door de Hindoes van alles de schuld te geven, zorgt enkel voor meer onrust. Het land sukkelt van de ene noodtoestand naar de andere protestactie.
Bij de verkiezingen van 1970 behaalt Rahman met zijn Awami Liga een nooit geziene overwinning: de partij verovert op twee na alle zetels die voor Oost-Pakistan voorzien zijn. Nu is voor West-Pakistan de maat vol. Het leger moet de orde herstellen.
Op 25 maart 1971 worden overal razzia’s gehouden. De dag erna roept Oost-Pakistan eenzijdig de onafhankelijkheid van Bangladesh uit. Het leger slaat nu in ernst terug. Duizenden ongewapende mensen worden bijeengedreven en vermoord. Hindoes worden onteigend en hun land wordt verdeeld onder de moslimbevolking. Oost-Pakistaanse soldaten en officieren sluiten zich massaal aan bij de guerrilla. Naar schatting acht miljoen mensen vluchten de grens over naar India. Dat land kan die stroom niet opvangen en doet vergeefs een beroep op de internationale gemeenschap om Pakistan tot de orde te roepen. Blijft als oplossing: de Bengali helpen om hun eigen staat op te richten. Op 3 december verklaart India Pakistan de oorlog. Twee weken later wordt Bangladesh onafhankelijk. Rahman, de ‘Vader des vaderlands’, regeert als een verlicht despoot.
Misjoe Verleyen
