De Raad van Europa besliste in haar hoogste orgaan, het bureau, om dit referendum (zie ‘Belgische senator ontspoort in Bakoe’, Knack nr. 14) niet te observeren maar aanwezig te zijn met een eigen delegatie. Het referendum kende niet 1 vraag maar 29 vragen, waaronder deze over een verlengd presidentschap. Niet alleen in Zuid-Amerika kent men die regel, ook in Europa kennen sommige landen die bepaling. Bovendien liet de delegatie op de persconferentie en de officiële persnota niet na om de organisatie van het referendum expliciet en unaniem te bekritiseren. De eerste en de tweede vaststelling van de delegatie betreffende het niet inwinnen van voorafgaand advies vanwege de ‘Venice Commission’ zijn geen losse flodders maar in diplomatieke termen gestelde zeer duidelijke vingerwijzingen. In haar waarnemingsverslag stelde de delegatie dat ‘ a better balance of power will nevertheless require further reforms in the future’. Hiermee wordt in diplomatieke termen duidelijk gemaakt dat het presidentiële regime moet worden vervangen door een parlementaire democratie. Spreken – zoals de columnist deed – van het gratuit toekennen van een ‘democratisch keurmerk’ is wel een heel sterk staaltje dwars lezen.
In tegenstelling tot wat de auteur beweert, waren waarnemers van alle organisaties waaronder OVSE en ODIR wel toegelaten – maar OVSE en ODIR verkozen er geen te sturen. De vertegenwoordiging van de Raad Van Europa was een besluit van haar hoogste orgaan, het bureau, en werd rigoureus uitgevoerd. De delegatie was inderdaad vierkoppig, daar twee andere delegatieleden door politieke verplichtingen in eigen land niet aanwezig konden zijn.
Een andere fout in het artikel is de stelling dat er geen technische ondersteuning was. De delegatie werd bijgestaan door twee topambtenaren vanuit de Raad van Europa met jarenlange ervaring omtrent verkiezings- observaties. Ikzelf ben trouwens daarom met een van deze ambtenaren op pad gegaan als observator in een tiental bureaus, en ’s avonds namen wij deel aan de telverrichtingen.
De aantijging dat ik deze verkiezing als ‘eerlijke en vrije’ verkiezingen zou hebben gekwalificeerd, zijn helemaal uit de lucht gegrepen. De begrippen ‘eerlijke en vrije’ verkiezingen werden door de delegatie juist heel bewust niet gebruikt, daar iedereen die iet of wat vertrouwd is met verkiezingsobservaties maar al te goed weet hoe belangrijk en geladen deze woorden zijn. Ook in de persnota pleit de delegatie juist unaniem voor verdere verbeteringen in het verkiezingsproces en een betere herverdeling van de machten.
Uw aantijging als zou ik zitjes ‘aaneenrijgen’ is bij de haren getrokken. Een gemeenschapssenator is een constitutionele cumul en rijgt dus niet aaneen! Het is een specifiek mandaat dat voortvloeit uit de grondwet en dit levert overigens geen financieel voordeel op.
Wat betreft de beschuldiging als zou ik schatplichtig zijn aan China door mijn ‘op Azië gerichte importbedrijven’, daag ik elke journalist uit om met name ‘de op Azië gerichte importbedrijven’ te noemen waarin ik participeer of waar ik eigenaar van ben. Ik participeer in een Indiaas softwarebedrijf en dat geef ik duidelijk aan bij mijn mandaten die worden gepubliceerd in het Staatsblad. Als elke ondernemer die ooit aan China iets heeft verkocht en elke werknemer die dankzij China werk heeft gekregen hierdoor schatplichtig is aan China, dan pleit ik schuldig en met mij heel werkend Vlaanderen.
Paul Wille, senator
