‘Burgerlijke ongehoorzaamheid is de basis van vrijheid.’ Het is met slogans zoals die van de Amerikaanse filosoof Henry David Thoreau dat de leden van de groep Anonymous elkaar dezer dagen opzwepen. Die anons verbluften afgelopen week de wereld door de websites van multinationals als Paypal, MasterCard en Visa lam te leggen – door ze te overbelasten met dataverkeer. Zo’n Ddos-aanval ( distributed denial of service) is een vrij simpel trucje, verzekeren specialisten. Toch wist niemand het te verhinderen. De anons doopten hun acties zelf ‘Operatie Payback’ en staken niet weg dat ze zich revancheerden voor alle hinder die klokkenluidersite WikiLeaks ondervindt sinds de publicatie van duizenden diplomatieke memo’s. Met de arrestatie van hoofdredacteur Julian Assange op dinsdag als ideale catharsis.
Hier en daar klonk het al dat een indrukwekkend cyberleger was opgestaan, maar dat blijkt een contradictie. Anonymous heeft geen leiders en geen enkele hiërarchie. De anons treffen elkaar op fora zoals 4chat.org en Futaba, en na discussie besluiten ze soms samen tot actie tegen iets of iemand die hen op dat moment ergert. WikiLeaks groeit momenteel uit tot een symbool van de vrijheid op dat web, en over de hele wereld konden heel snel duizenden aanhangers gevonden worden die onder die vlag ten strijde wilden. Bovendien waren er duidelijke vijanden, zoals de politici Sarah Palin en Joe Lieberman, die WikiLeaks kapittelden. Ook zij zagen beiden hun site even crashen. En omdat de harde kern van Anonymous zorgde voor de verspreiding van simpele software waarmee zowat iedereen de sites mee kon belasten, had Operatie Payback in een mum van tijd een nooit geziene omvang. Zonder dat iemand dat echt controleerde, ook Wiki-Leaks niet. Die ‘ hive mind’ zorgt er echter ook voor dat die groep straks weer even snel uiteenzwermt. Geheel in lijn met de vluchtigheid van het web en zijn bevolking.
Het fenomeen is bijgevolg een pak interessanter dan de groep zelf, want de anons van het eerste uur worden door insiders beschreven als ‘digitale hangjongeren’: jonge computernerds die uit verveling balorigheid uithalen tegen organisaties die hen ergeren. Uit anonieme interviews met anons blijkt datzelfde beeld: de onlinevariant van een ei gooien naar de gevel van ‘de vijand’. In Nederland, waar law and order momenteel hoogtij viert, pikken ze dat alvast niet. Een 16-jarige en een 19-jarige, die beiden hun deelname aan de Anonymous acties toegaven, mochten dat dit weekend ondervinden. Ze brachten enkele dagen in de cel door. Gelijk gingen politie.nl en de site van het Openbaar Ministerie een tijdje offline, na cyberaanvallen. Onder de Anonymous-rebellen slaat echter de twijfel toe na die eerste arrestaties. De harde kern kondigde zondag aan voortaan enkel nog te mikken op het verspreiden van de WikiLeaksdocumenten. Maar anons staan nu eenmaal op hun vrijheid, en dus gingen weer anderen gewoon door met de cyberaanvallen.
Thomas Verbeke
