De Rode Duivels hebben zich voor de vijfde keer na elkaar geplaatst voor de eindronde van de wereldbeker. Een unieke stunt, die veel verbergt.

Het Belgisch voetbal is van een gewisse dood gered door Franky Van der Elst. Een derde Gouden Schoen en een standbeeld voor deze ex-speler van RWDM, die nadien al het goede wat over hem gezegd werd, bevestigde bij Club Brugge. Een sokkel voor Georges Leekens, die begin dit jaar de 36-jarige veteraan overtuigde om opnieuw voor de nationale ploeg te gaan spelen. In de acht interlands die volgden, was Van der Elst de man die balvastheid en voetbalintelligentie bijbracht aan een team dat voor de rest geen goede indruk maakte, en alleen in de spits kon uitpakken met spelers van Europees niveau : Emile Mpenza, Luis Oliveira, en Luc Nilis. Daarbij hoort nog Gilles De Bilde, eventueel Michael Goossens. Vooraan is er geen probleem, achteraan en op het middenveld komen we tegenover sterke buitenlandse teams veel te kort. Een Enzo Scifo in conditie is daar absoluut nodig, maar zien we die ooit terug ? Voor de rest speelt Franky Van der Elst voor vier, het is niet overdreven.

Ook tegen Ierland, vorige zaterdag in de Heizel. Gelukkig geen sterk elftal, en geteisterd door blessures. Net als de Rode Duivels, die Mpenza, Scifo, Staelens, Van Meir, De Roover, Van Kerckhoven en Wilmots in de lappenmand zagen belanden. Het was dus Ierland B op bezoek bij België laten we zeggen B-plus. Dat was aan de wedstrijd te merken, maar volgens Leekens had die geen belang. Een week lang drie bladzijden erover in de krant, en het eerste wat de bondscoach op de persconferentie na afloop vertelt is : ?Over de match wil ik het niet hebben.? Rare sport, voetbal.

België is het enige land ter wereld dat zich vijf keer naeen wist te kwalificeren voor de eindronde van de wereldbeker. En het vormt met Brazilië, Italië, Argentinië, Spanje en Duitsland het zestal dat present was van Spanje ’82 tot Frankrijk ’98. Een stunt waar te weinig wordt bij stilgestaan, vooral omdat oppervlakte en populatie van België in geen enkele verhouding staan tot die van de andere vijf, en die hoefden zich dan nog niet telkens te kwalificeren.

DE BELGISCHE CLUBS ZAKKEN WEG

Maar de tevredenheid hierover wordt overschaduwd door het besef dat het Belgische voetbal in een doodstrijd verwikkeld is. Twee weken geleden zijn alle Belgische clubs zonder pardon uit de Europabeker gekegeld. Lierse moet nog twee keer de wei in, maar de volgende ronde is mathematisch niet meer haalbaar. Bekerwinnaar Germinal Ekeren kwam met een 2-4 overwinning uit Stuttgart terug, maar dat fraaie resultaat was niet eens voldoende om de voordien opgelopen averij te herstellen.

In de Uefabeker was Moeskroen eerder al kansloos weggeveegd door Metz. Club Brugge, ongenaakbaar leider in de Belgische competitie, werd afgetroefd door Bochum, de allerlaatste in de Bundesliga. En Anderlecht moest buigen voor Schalke 04, al speelde dat bij momenten erbarmelijk. Anderlecht tuimelt in vrije val naar beneden, met op zijn schouders de zware last van één jaar Europese schorsing, de zware erfenis van Constant Vanden Stock. In de competitie heeft het de helft van zijn wedstrijden verloren, en volgt het virtueel op vijftien punten van Club Brugge.

Na het arrest-Bosman is zowat iedereen die een beetje kon voetballen uit België vertrokken. De clubbesturen, die altijd hardnekkig geweigerd hebben de klacht van Jean-Marc Bosman ernstig te nemen, stonden erbij en keken ernaar. Alleen Club Brugge reageerde adequaat. Dankzij een uitstekend scoutingsapparaat en een doordachte en consequente transferpolitiek. Waarbij veelbelovende jonge Belgen langdurige contracten krijgen, en de topvedette voor veel geld mag vertrekken, desnoods in het lopende seizoen : Amokachi, Okon, Stanic, Spehar. Club redt het wel, zeker als Anic en nieuweling Jankauskas opnieuw voltreffers van de scouting blijken te zijn.

Al de andere zagen spelers en kapitaal met de noorderzon verdwijnen. Ze bedachten maar één oplossing : goedkope Oost-Europeanen en Afrikanen. De meeste van die kerels verdienen nauwelijks een plaats in het elftal van Knack, en wat hen drijft bij hun nieuwe club, is de hoop er zo snel mogelijk weer te vertrekken. Dat wil ook de club. Het is de enige manier om, naast een hap uit het televisiecontract, centen in kas te krijgen. Want met slechts twee vertegenwoordigers in de Uefacup, en steeds meer voorrondewerk, dreigen ook Europese inkomsten aan België voorbij te gaan.

Het gros van onze profclubs zit bovendien geplaagd met zware schulden uit het verleden, en met een accommodatie die behoort tot de archeologie van het Europese voetbal. Met het oog op Euro 2000 wordt met voorzichtige steun van de overheid hier en daar een stadion opgeknapt of gebouwd, maar als zelfs het Anderlechtstadion niet meer voldoet aan de internationale normen, wat valt dan nog te zeggen over de rest ? De voetbalbond zal wonderen moeten verrichten met het geld van Frankrijk ’98. Men moet absoluut komen tot een sanering van eerste klasse, tot een professioneel geleide jeugdwerking, tot het beperken van het aantal buitenlanders, en tot overheidssteun voor de infrastructuur. Het Belgisch clubvoetbal zit bijna op het niveau van Malta en Albanië, de boutade wordt realiteit.

De Rode Duivels kunnen die trend helpen keren. Een beetje lobbywerk van Michel D’Hooghe, en België is op 4 december reekshoofd bij de loting van de eindronde. Dat zet de deur breed open voor de achtste finales, en mits één wedstrijd waarin alles meezit, halen de Rode Duivels glorierijk de kwartfinale. Daarna moet België Euro 2000 aangrijpen om in één klap een verloren decennium in te halen. De komende drie jaren is het erop of eronder voor het Belgische voetbal.

Koen Meulenaere

Franky Van der Elst, ex-speler van RWDM, is de man die de Rode Duivels naar Frankrijk bracht.