Theatermaker Ismaël Saidi gaat dan toch geen filmpjes maken tegen radicalisering. De auteur van het populaire toneelstuk Djihad bedankte voor de eer na felle kritiek uit de eigen moslimgemeenschap en te innige omhelzingen van autochtone politici.
Tussen twee of nog meer vuren terechtkomen, lijkt het weinig benijdenswaardige lot van heel wat zogenaamde ‘allochtone Belgische kunstenaars’. Net vorige week zond de RTBF de prachtige aflevering van het programma Vogelpik met Sam Touzani opnieuw uit.
Sam Touzani, net als Ismaël Saidi een Franstalige Belg van Marokkaanse afkomst, is auteur, acteur, danser, stand-upcomedian en nog veel meer. Touzani neemt ook geen blad voor de mond. Hij uit zich openlijk als atheïst (in tegenstelling tot Saidi, een praktiserende moslim), feminist en is politiek sterk geëngageerd. In de Marokkaanse gemeenschap wordt hij niet zelden als een provocateur bestempeld, voor autochtone Belgen is hij meestal een buitenstaander.
Vogelpik dompelt telkens een bekende Belg een week lang onder in een omgeving die radicaal anders is dan het milieu waarin hij of zij zich elke dag beweegt. Zo ruilt de mondaine Touzani zijn smaakvolle Brusselse appartement voor een typisch Vlaamse fermette in Oostduinkerke, achterbouw en duivenhok inbegrepen. Nu ja, typisch Vlaams. Het gezin bestaat uit de Waalse huisvrouw Esmeralda, haar Vlaamse echtgenoot Johan, een norse metselaar en garnaalvisser met een bloedhekel aan vreemdelingen, en hun twee kinderen. Tussen Esmeralda en Sam klikt het meteen, maar tussen Johan en Sam is de spanning aanvankelijk te snijden. Een Marokkaanse Belg is wel het laatste wat Johan over de vloer wilde.
‘Die man staat voor alles wat ik heel mijn leven heb bestreden’, vertelt Touzani, lichtjes in paniek na de eerste dag, via Skype aan een vriend. ‘Maar toch mag ik hem. Hij ontroert me.’
Touzani besluit zijn ‘abstracte concepten, boekenwijsheid en vooroordelen’ achterwege te laten en er het beste van te maken. Hij gaat voor dag en dauw garnaalvissen, helpt in het huishouden, gaat mee op café en slaagt er zowaar in om het pantser van de zwijgzame Johan te doorbreken. Op het eind van de uitzending vertelt die met tranen in de ogen dat hij nog nooit zo veel van zichzelf heeft prijsgegeven als aan deze Marokkaan, die alles belichaamt wat hij verfoeit. Touzani, zoon van analfabete Berbers, herkent dan weer veel van zijn vader in Johan. ‘Mijn vader was een verwoede antisemiet en heeft ook heel zijn leven met oogkleppen rondgelopen. Maar hij was een goede man.’
Het tragikomische Djihad, over drie migrantenjongeren die naar Syrië vertrekken, wordt momenteel in het Nederlands vertaald en zal binnenkort in Vlaanderen te zien zijn. Wat Vogelpik betreft: koop die aflevering, Canvas. Kunstenaars als Ismaël Saidi en Sam Touzani zijn bruggenbouwers, ze verdienen alle steun.
Han Renard
Touzani kwam terecht bij een norse Vlaamse metselaar met een hekel aan vreemdelingen.
