Bijna drie jaar nadat de Taliban zijn verjaagd, blijft Afghanistan onrustig.

Info : Copyright Knack/Der Spiegel Bewerking: M.V.

Drie jaar is weinig voor een land dat sinds 1979 in oorlog was met zichzelf. In oktober 2001 verjoegen NAVO-troepen – samen met gewapende Afghaanse oppositiegroepen – de Taliban van de macht. Sindsdien is er op het eerste gezicht veel ten goede gekeerd. De Loya Jirga, een grote vergadering van stamhoofden, koos een voorlopige regering en een staatshoofd: Hamid Karzai (46). Er is een nieuwe grondwet geschreven, die officieel gelijke rechten geeft aan mannen en vrouwen, ook al is de praktijk nog anders. In september zullen parlements- en presidentsverkiezingen gehouden worden.

Die verkiezingen waren gepland in juni, maar moesten worden uitgesteld omdat grote delen van het land nog steeds onveilig zijn. Een gevolg van de Afghaanse geschiedenis die altijd is gedomineerd door stammenoorlogen en warlords. Maar ook een gevolg van de voortdurende gevechten met de Taliban die de grensstreek met Pakistan als hun toevluchtsoord hebben. En ook – minstens zo belangrijk – een gevolg van de alomtegenwoordige drugsteelt die hét hoofdinkomen vormt van de warlords.

De regering-Karzai heeft al maatregelen genomen: politieke partijen mogen geen band hebben met privé-milities en in sommige delen van het land worden drugsvelden in brand gestoken en drugslabs gebombardeerd. Het lijkt enigszins te helpen: een aantal warlords kunnen hun soldaten niet meer betalen, wat hun invloed vermindert. Maar de echt groten hebben daar weinig hinder van. Hoewel ze officieel aan de zijde van de regering-Karzai staan, blijven ze hun macht halen uit het aantal soldaten dat ze kunnen inzetten.

En Irak heeft ook invloed. Enkele warlords gebruiken Irak om een jihad uit te roepen tegen de ongeveer 5000 soldaten van de International Security Assistance Force (Isaf) die de orde in het land handhaven tot de Afghaanse militairen en politie die taak kunnen overnemen. Voor Washington kan dat niet snel genoeg gaan. Hun soldaten in Afghanistan zijn nodig in Irak. En ondertussen worden – net als in Irak – Afghaanse militairen en politiemensen die meewerken met de regering aangevallen en vermoord. De president blijft optimistisch.

Hamid Karzai: ‘In alle landen worden politiemensen die onwettige activiteiten bevechten, gedood. Dat is de prijs die we moeten betalen om het land weer op de been te krijgen. Dat is ook de prijs voor een regering die werkt, voor wetten die gerespecteerd worden, voor orde in het land en voor veilige grenzen.’

Minimaliseert u de problemen niet? De Taliban hebben nog steeds grote invloed. Ze vallen hulporganisaties aan, doden VN-mensen, journalisten, arbeiders die wegen aanleggen.

KARZAI: Als een wegenwerker wordt gedood, verliest de firma een arbeider, de familie een inkomen, het land een straat. Dat staat haaks op wat de Afghanen willen. Dat is terreur, dat is criminaliteit. Die mensen verstoppen zich in de bergen en hebben geen politieke invloed.

Maar ze jagen wel angst aan. Hoe lang moet Isaf hier nog blijven?

KARZAI: Zo’n tien jaar schat ik. Zo lang zal het duren voor we een echt leger en een goed functionerende politie hebben. Om een onafhankelijke en professionele ambtenarij op te leiden, zullen we misschien 20 jaar nodig hebben.

Vroeger voerde Afghanistan fruit, katoen, textiel en bont uit naar de hele wereld. Maar dat is 25 jaar geleden. Hoe krijgt u de economie weer op gang?

KARZAI: Afghanistan is een rijk land. We hebben de beste kopermijnen ter wereld, we hebben ijzer, gas, olie en nu de weg tussen Kandahar en Kabul af is, hebben we ook een zeer moderne handelsroute.

De meeste Afghanen – warlords en stamhoofden inbegrepen – leven van de drugshandel. Als u de strijd tegen de drugs echt doorzet, hebt u weinig kans de verkiezingen van september te winnen.

KARZAI: Nadat mijn vader werd gedood, heb ik – onder zeer moeilijke omstandigheden – tegen de sovjets gevochten en daarna tegen de Taliban. Dat was een strijd op leven en dood, maar het was een noodzakelijke oorlog. Nu is het nodig om tegen de drugshandel te vechten. Dat is een morele plicht.

Maar bijna alle leiders in uw land, enkele ministers inbegrepen, doen mee aan de drugsteelt en drugshandel. Zult u die ministers en hun aanhang laten arresteren als blijkt dat ze met de drugsmaffia meewerken?

KARZAI: De hele drugshandel verstoort onze economie en geeft ons land een slechte naam op het internationale forum. Een drugshandelaar kan geen respectabel man zijn. Hij zal dus vervolgd worden, welke functie hij ook bekleedt.

Copyright Knack/Der Spiegel Bewerking: M.V.