Nadat hij eerst vanuit het kouwelijke Aarlen anderhalve week duiding had verstrekt over de juridische spitsvondigheden bij de aanvang van het proces-Dutroux, zat Leo Stoops in eigen persoon in de studio van TerZake. ‘Hij was er bij komen zitten’, zoals dat op radio en televisie steevast heet. Was het de dreigende aanwezigheid van Phara de Aguirre tegenover hem, of was het de onvermijdelijke depressie die zich van elke gerechtsverslaggever meester maakt, maar ineens gooide Leo het eruit: ‘Ik begrijp zelf geen snars van al die procedures.’

Dat was een bekentenis die kon tellen. De grote specialist van de openbare omroep, de man die de kijkers aan de hand moet leiden door de doolhof van hét proces van de eeuw, gaf openlijk en onomwonden toe dat hij er ook niets van snapt. Leo barstte haast in tranen uit: ‘Ik zeg eigenlijk alleen maar na wat de advocaten mij influisteren. Wat is de bevoegdheid van een onderzoeksrechter? Is een procureur hetzelfde als een openbare aanklager? Is er een verschil tussen het parket en het openbaar ministerie? Waarom zitten er drie rechters? Vanwaar komen toch elke dag diezelfde twaalf toeschouwers die blijkbaar moeiteloos aan een kaartje raken? Ik weet het ook niet meer.’

Phara twijfelde heel even tussen afmaken of mededogen, maar koos voor het laatste. ‘Het is misschien het beste dat we morgen weer Edwin Van Fraechem en Jef Vermassen vragen’, verloste ze Leo uit zijn lijden. Het zal in vele huiskamers op gejuich zijn onthaald. Van Fraechem en Vermassen, de juge en de maître, waren dé sterren van de eerste procesweek. Reden eerst naar VTM voor Het Nieuws van zeven uur, werden dan per taxi naar de Reyerslaan gevoerd voor TerZake, telefoneerden vanuit de VRT Jefs column door naar Het Laatste Nieuws, werden vervolgens per taxi weer naar Vilvoorde gebracht om daar hun eigen auto op te halen, en gingen tot slot samen copieus dineren om de volgende zaak van Jef voor te bereiden.

Met Van Fraechem heeft Vermassen een serieuze versterking binnengehaald voor zijn zo al bloeiende advocatenpraktijk. De rechter kent alle trucs van de advocaten, en alle zwakheden van zijn collega-magistraten. Hij is als geen ander op de hoogte van alle proceduremanoeuvres die de wet mogelijk maakt. Jef betaalt het eten en Van Fraechem verklapt hem allerlei handigheidjes waarmee hij moeiteloos proces na proces wint.

Wij herinneren ons een interview met Van Fraechem in de Dutroux-special eind februari. ‘De buitenlandse pers kijkt met argusogen naar deze zaak’, beweerde Leo Stoops, toen nog vol goede moed. ‘Is dat niet gevaarlijk voor het imago van het Belgische gerecht?’

‘Integendeel’, wist Van Fraechem. ‘Dit proces zal een louterend effect hebben en zelfs een voorbeeld zijn voor het buitenland. België is een klein land, maar wij zijn groots op momenten dat het moet. Kijken we bijvoorbeeld naar 1815, Waterloo, of naar de twee wereldoorlogen.’

Stoops, die op school een andere versie van de geschiedenis had te horen gekregen, knipperde even met zijn ogen zoals alleen hij dat kan, en ging snel op een ander onderwerp over: de politiehervorming.

Wij kijken met spanning uit naar de dag waarop Leo zijn prognose zal maken over het verdict in dit proces. Zijn voorspellingen zijn namelijk legendarisch. In september 1997 kondigde hij op het marktplein van Aarlen al aan dat de zaak-Dutroux uiterlijk een jaar later zou beginnen. ‘Eén ding staat vast,’ stelde hij met een stelligheid die geen tegenspraak duldde, ‘volgend jaar zal ik hier niet meer alleen staan’. Dat was er zeven jaar naast, maar voor zijn doen was het een vrij precieze schatting.

Het proces-Haemers! Wij hebben het hier al vijf keer geschreven, maar een oude wet uit de journalistiek zegt dat wie iets vijf keer schrijft, het ook zes keer kan schrijven. Tijdens die rechtszaak was Leo gaandeweg steeds meer betoverd door Denise Tyack, de vrouw van hoofdbeklaagde Patrick Haemers. Op een dag keek ze Leo enkele tellen recht in de ogen en Stoops lag van zijn paard. Van de wereld af.

Daarna was zijn juridische inschatting van de zaak een weinig vertekend. Toen de jury zat te beraadslagen, kwam Leo vanaf het bordes van het gerechtshof al rechtstreeks in het nieuws van zeven uur. Twijfel kon er niet meer zijn, toch niet over de vrijspraak voor Denise Tyack. Daar was Leo zo zeker van dat hij haar via een bevriende griffier al stiekem een briefje had laten bezorgen, met het aanbod om haar eerste vrije avond samen met hem te gaan vieren in een exquis Brussels etablissement op de Place Rouppe. Dat Patrick Haemers levenslang werd opgesloten, was daarbij wel een veiligheidsvereiste.

En dus gaf Leo er nog een extra lap op, ervan overtuigd dat de juryleden en de rechters naar zijn interventie zaten te kijken om hun definitieve oordeel over de strafmaat te kunnen vormen. ‘Uitschot als Patrick Haemers en Axel Zeyen mag in geen geval nog ooit op de maatschappij worden losgelaten’, orakelde Leo tegen de wind op het Poulaertplein in. ‘Levenslang is het minimum voor deze twee onverbeterlijke gangsters, maar het is best mogelijk dat alsnog de doodstraf wordt uitgesproken, dat is voorlopig koffiedik kijken. Maar Denise Tyack, die met de hele zaak niets te maken heeft, zal hier over een uurtje als een vrije vrouw de trappen van het justitiepaleis afdalen.’

Op datzelfde moment kreeg Tyack binnen levenslang en mocht Leo met het schaamrood op de wangen zijn tafeltje in de ‘Comme chez soi’ afzeggen. ‘Il y a eu un petit désistement’, wist hij zich in zijn beste Frans nog enige allure te geven. Daarna stortte hij wenend in.

Benieuwd hoe het proces-Dutroux zal aflopen. Als het aan Leo ligt, komt alleen Michelle Martin vrij. Een tafeltje bij de Colmar zal deze keer volstaan.

Koen Meulenaere