De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) roept landen op om de consumptie van suiker aan banden te leggen. In een nieuwe richtlijn halveert ze de aanbevolen hoeveelheid vrije suikers tot maximaal 25 gram per dag.

Francesco Branca (voedingsdirecteur bij de WHO): Het is erg eenvoudig. Als je minder suiker eet of drinkt, verlies je gewicht. Gebruik je meer, neemt je gewicht toe. Suiker heeft een enorm negatieve impact op overgewicht, obesitas en tandbederf. Door het evoluerende wetenschappelijke onderzoek zijn we dit steeds meer gaan beseffen. We bevelen aan om zeker niet meer dan tien procent van je dagelijkse energie uit vrije suikers te halen. Al zijn we er intussen zeker van dat het nog gezonder is als je de suikerinname tot vijf procent beperkt, namelijk 25 gram per dag. We benadrukken wel dat suiker minderen deel uitmaakt van een gezond dieet. Niet alle gezondheidsproblemen zijn uitsluitend de schuld van suiker. We moeten zeker ook letten op de energiebalans (niet meer eten dan je nodig hebt, nvdr.) en het gebruik van zout en vet.

Volgens voedingsexpert Patrick Mullie (VUB) gebruikt de Belg gemiddeld 100 gram suiker per dag. Dat is vier keer meer dan wat u nu aanbeveelt. Bestaat het gevaar niet dat het brede publiek afhaakt door zo’n strenge richtlijn?

Branca: Onze richtlijn is er vooral voor overheden. Het ene land na het andere komt tot de conclusie dat de beperking van de suikerinname zo belangrijk is voor de volksgezondheid dat ze de inspanning willen leveren. Sinds maart hebben verschillende landen 25 gram als streefdoel gesteld. Maar voor de consument blijft het een moeilijk verhaal zolang er in veel voedingsproducten toegevoegde suikers verborgen zitten. Pas als het aanbod wijzigt, zal het volk massaal volgen. De overheid heeft de macht om in te grijpen en de voedingsindustrie onder druk te zetten. Die macht moet ze gebruiken.

De WHO reikt daarenboven een aantal toepassingen aan. De info op labels kan duidelijker en overheden kunnen belastingen heffen om de consumptie van ongezond eten af te raden. Vergeet ook niet dat de overheid de grootste aankoper is van voedsel: voor schoolkantines, ambtenaren of het leger. Daar ligt een grote rol voor haar weggelegd: zij moet de toon zetten. Het is bovendien belangrijk dat de landen de dialoog aangaan met de industrie. De grootste moeilijkheid wordt de smaak van mensen aanpassen. Dat gebeurt niet in één nacht. Toen het zoutgebruik verminderd werd, was dat evenmin eenvoudig.

Bent u niet te vriendelijk voor de industrie? Zij heeft ons jarenlang aan suiker verslaafd gemaakt, met desastreuze gevolgen.

Branca: Sommige landen zijn ondertussen best streng. Hun wetten doen denken aan de regels die de tabaksverkoop aan banden legt. Maar uiteindelijk moeten de landen het doen, want de WHO is niet de wetgever van de wereld. Wij kunnen enkel iets in beweging zetten. In dit geval lijkt dat te lukken. Maar u hebt gelijk. De suikers die de industrie al die tijd heeft toegevoegd, hebben een enorme impact gehad op het welzijn en de kosten van de gezondheidszorg. We willen de verantwoordelijkheid zeker niet bij de consumenten leggen. Die indruk mogen we niet wekken.

Waarom hebben jullie nu pas de richtlijnen strenger gemaakt? De obesitasepidemie vraagt toch al een hele tijd om dringende actie?

Branca: Obesitas is inderdaad een urgent probleem. Het was zes jaar geleden dat we de richtlijnen over suiker nog geüpdatet hadden. Beter konden we niet.

Is het geen probleem dat suiker zo goedkoop blijft? Groenten en fruit zijn veel duurder.

Branca: Overheden moeten met een duidelijk prijsbeleid ongezonde voeding ontraden en gezonde alternatieven stimuleren. We moeten de handelsdynamiek veranderen om het suikerverbruik te verlagen. Dat is essentieel, al zal het een uitdaging zijn om de boeren te beschermen. Een ander belangrijk punt is de beschikbaarheid van gezond voedsel, in het bijzonder voor arme mensen. Armere wijken zijn vaak een voedingswoestijn, waar alleen ongezond eten te vinden is. Ook lokale overheden kunnen daarin een belangrijke rol spelen.

In België komt er vanaf 2016 een suikertaks van een cent per blikje frisdrank. Die maatregel krijgt veel kritiek omdat de prijsverhoging beperkt is en ook geldt voor dranken zonder suiker.

Branca: Verschillende landen verhogen momenteel de prijs van ongezonde producten. Maar men zal inderdaad goed moeten opvolgen wat de impact daarvan is. Creëer je wel het gewilde effect? Ook bij de verschillende economische groepen in de samenleving? Dat moet je blijven evalueren.