5300 Vlaamse studenten volgen een deel van hun opleiding in het buitenland met het uitwisselingsprogramma Erasmus. Op tien jaar tijd is dat aantal verdubbeld.

Christof Van Mol (onderzoeker UAntwerpen en Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut): Het Erasmus-programma startte met twee ambities. Enerzijds wilde men de mobiliteit binnen de Europese arbeidsmarkt versterken. Anderzijds wilde men, met de deelnemende studenten als motor, een soort Europese identiteit creëren. Beide doelstellingen worden maar gedeeltelijk behaald. Je kan argumenteren dat veel deelnemers sociologisch tot een groep behoren die al mobiel is en positief staat tegenover reizen en Europa als idee. Dat is meteen de grootste kritiek op Erasmus. De lagere sociale klassen missen de middelen om in het buitenland te gaan studeren want de beurzen dekken lang niet alle kosten. Studenten die het zich wel kunnen permitteren, halen nochtans enorm veel uit die ervaring. Ze leren een taal, zelfredzaamheid en hoe ze zich moeten aanpassen aan een onbekende omgeving.

Toch zijn er critici die Erasmus wegzetten als academisch toerisme.

Van Mol: Studenten genieten van het leven, of ze nu op Erasmus gaan of niet. Maar een buitenlandse studie is geen halve vakantie: onderschat niet hoe zwaar het is om examens af te leggen in een vreemde taal. Vroeger ontving een universiteit hoogstens één of twee Erasmus-studenten. Toen werden de buitenlandse gasten soms gepamperd, maar die tijd is zeker voorbij. Je moet tegenwoordig even hard werken als elke andere student.

Het zou natuurlijk kunnen dat het niveau van de studie lager ligt aan een buitenlandse unief, maar studenten hebben zich daar al geregeld aan mispakt. De UGent zendt bijvoorbeeld vaak Erasmus-studenten naar de Universitat Politècnica in Valencia. Zon, zee en strand, zou je vermoeden, maar de studie schijnt er net bijzonder lastig te zijn.

Verbetert op Erasmus gaan de kansen op de arbeidsmarkt?

Van Mol: Niet meer. Er vertrekken zoveel studenten dat een Erasmus-ervaring niet langer opvalt op een cv. Werkgevers beseffen ook dat buitenlandse studies niet voor alle jobs een meerwaarde betekenen. Maar wie een internationale carrière ambieert, gaat nog steeds best op Erasmus.

Hoeveel studenten emigreren nadien naar het uitwisselingsland? Er zouden naar verluidt al 1 miljoen Erasmus-baby’s zijn geboren.

Van Mol: Dat cijfer komt uit een slordig gevoerd onlineonderzoek. Er ontstaan op Erasmus zeker koppels. Sommigen volgen de liefde en verhuizen. Maar al bij al blijft dat beperkt.

In bijna heel Europa wordt op onderwijs bespaard, maar Erasmus blijft buiten schot.

Van Mol: Voorlopig wel, al werd er op Europees niveau scherp gedebatteerd over het programma. Erasmus is duur. Twee jaar geleden dreigde men er even mee de financiering stop te zetten. Dat zou een kapitale vergissing zijn: naast de individuele winst voor elke deelnemende student, komen die buitenlandse ervaringen ook onze economie ten goede.