Klassieke en moderne meesters, een rave-wave over Antwerpen en Leuven in de ban van Utopia: 2016 wordt een kunstjaar met klasse.
1 PAINTING THE MODERN GARDEN: MONET TO MATISSE
Van 30 januari tot 20 april in de Royal Academy of Arts, Londen.
De meesterwerken zijn niet te tellen in deze expo over tuinen als utopische miniparadijzen. Onder de 120 schilderijen van impressionisten, expressionisten en de vroeg-modernen (1860-1920) vinden we Monets waterlelies in Giverny, geflankeerd door Renoir, Manet, Cézanne, Matisse, Klee, Van Gogh, Klimt en anderen. Monet schilderde niet alleen tuinen, hij legde ze ook zelf aan en kweekte bloemen. ‘Misschien heb ik het aan de bloemen te danken dat ik schilder werd’, zei hij.
2 JHERONIMUS BOSCH. VISIOENEN VAN EEN GENIE
Van 13 februari tot 8 mei in het Noordbrabants Museum, ’s Hertogenbosch.
De visionaire schilder werd 500 jaar geleden in ’s Hertogenbosch geboren. Topstukken uit Madrid, Parijs, Venetië en New York – 20 schilderijen en 19 tekeningen – zijn voor een zeldzame keer verenigd. Bosch’ kleine oeuvre bracht een grote omwenteling in het beeldend denken teweeg. Zijn visie op de wereld, de hemel, de hel en hun bizarre bewoners berust op erudiete inzichten in volkstaal, religie en kunsthistorie. In het Bosch Research Project zit ook een grondig restauratieprogramma. Twaalf panelen zijn opgefrist voor deze tentoonstelling.
3 DANIEL BUREN. EEN FRESCO
Van 19 februari tot 22 mei in Bozar, Brussel.
De Franse conceptkunstenaar (77) vat de kern van zijn kunst samen met een expo van eigen werk in dialoog met moderne meesters. Paul Cézanne, Fernand Léger, Pablo Picasso, Jackson Pollock en Sol LeWitt zijn maar enkelen van de meesters uit de laatste 150 jaar kunstgeschiedenis die Daniel Buren hebben beïnvloed. Buren brengt zijn stereotiepe strepenpatroon aan op diverse dragers en verandert de ruimtelijke perceptie van musea en slaapkamers, stranden en stadspleinen.
4 RINUS VAN DE VELDE. DONOGOO TONKA OU LES MIRACLES DE LA SCIENCE
Van 5 maart tot 5 juni in het SMAK, Gent.
Deze grote installatie met negen bijbehorende tekeningen en tekst is gebaseerd op een fantasyverhaal van Jules Romains: een geograaf eist de ontdekking op van een onbestaande stad, die pas dankzij een mythomaan reële vormen aanneemt. Van de Velde combineert een geweldig aanvoelen van de mogelijkheden van houtskool op doek en het clair-obscur, met de rauwe stijl van een rock-‘n-roller.
5 FERNAND LEGER. MALEREI IM RAUM
Van 9 april tot 3 juli in Museum Ludwig, Keulen.
De originele Franse kubist (1881-1955) streefde met zijn experimenten met film, textiel-, kostuum- en theaterdecorontwerpen naar een synthese tussen de kunsten. Op de expo zijn grote wandschilderingen, schetsen en projecten voor privéhuizen en publieke plaatsen te zien. En wandschilderingen die nog nooit hun standplaats verlieten, zoals het werk voor de Triënnale van Milaan (1951).
6 ENERGY FLASH. DE RAVEBEWEGING
Van 17 juni tot 25 september in het MuHKA, Antwerpen.
De ravecultuur van de jaren tachtig en negentig was de laatste grote jongerenbeweging van Europa. Deze tegencultuur, gevoed door allerlei vormen van elektronische muziek, drukte een breed verlangen uit naar autonomie, tolerantie en experimenteel leven. De beweging wordt geëvoceerd door een dialoog tussen de werelden van muziek, mode, kunst en design. Aangevuld met archiefdocumenten, gerechtelijke verslagen en televisiebeelden.
7 RENÉ MAGRITTE. LA TRAHISON DES IMAGES
Van 18 september tot 9 januari in het Centre Pompidou, Parijs.
Een verfrissend perspectief op de wereld van de Belgische surrealist (1898-1967) vanuit vijf centrale motieven: het vuur, de schaduw, de gordijnen, de woorden, het lichaam in stukken. De schilderijen worden getoetst aan oude prenten die de mythologische verhalen over de uitvinding en de definitie van schilderkunst verbeelden.
8 BEYOND CARAVAGGIO
Van 12 oktober tot 15 januari in de National Gallery, Londen.
Met zijn onversneden realisme, dramatische lichteffecten en filmische compositie maakte Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1620) een revolutionaire entree op de Italiaanse kunstscène. De expo toont zijn meesterwerken in Brits publiek bezit, als toetsstenen voor zijn invloed op tijdgenoten en navolgers. Het caravaggisme liet ook de Nederlanden niet onberoerd. Kunstenaars die naar Rome waren gereisd, brachten bij hun terugkeer zijn ideeën in de praktijk. In het Noorden traden Gerrit van Honthorst en de Utrechtse School in zijn sporen, in Antwerpen onder anderen Theodoor Rombouts.
9 HERGÉ
Van 28 september tot 15 januari in het Grand Palais, Parijs.
Deze retrospectieve van het oeuvre van Hergé belicht zijn ontwikkeling als tekenaar, zijn milieu, zijn thema’s, de films en de beeldende kunst die hem beïnvloedden. Met originele beeldplaten, foto’s en schilderijen. Zijn bijdrage tot de stijlgeschiedenis van de klare lijn maakte over de hele wereld furore. Curator Sophie Chang confronteert het werk van Hergé met de moderne schilders die hem lief waren: Joan Miro, Roy Lichtenstein, Lucio Fontana en anderen.
10 OP ZOEK NAAR UTOPIA
Van 20 oktober tot 17 januari in M-Museum Leuven.
Meer dan honderd kunstwerken omringen de eerste uitgave van Utopia. De politieke studie van humanist Thomas More over de ideale staat verscheen 500 jaar geleden bij Dirk Martens in Leuven. Boeken, beelden, schilderijen en tekeningen uit de overgangsperiode tussen late middeleeuwen en renaissance getuigen van de opbloei van voorstellingen over een paradijselijke wereld. Ze scheppen een culturele context met Europese dimensies bij het boek Utopia.
DOOR JAN BRAET
