De Ware Finnen worden in nationale verkiezingen de op één na grootste partij van Finland. De rechts-populistische partij behaalt 17,6 procent van de stemmen.

Elisabeth Lannoo (correspondente in Scandinavië): De Ware Finnen bestaan niet meer. Dat wil zeggen: op hun Engelstalige site en in het buitenland hebben ze hun naam veranderd in De Finnen. Dat past helemaal in hun pogingen om acceptabeler te worden. Dat is ook de reden waarom ze hun standpunten over immigratie en de Europese Unie wat hebben verzacht. Zo zijn ze in de regering geraakt na de verkiezingen.

Hoe doen ze het als regeringspartij?

Lannoo: Ze zijn sterk achteruitgegaan. Bij de verkiezingen waren ze de tweede partij: vandaag zijn ze gehalveerd in de peilingen en slechts de vijfde partij. In de regering hebben ze ook compromissen te verdedigen: de uitkeringen voor gepensioneerden en gehandicapten zijn verlaagd, terwijl zij het omgekeerde bepleiten. In Noorwegen zie je exact hetzelfde met de Vooruitgangspartij. Sinds die tot de regering is toegetreden, is ze een flink stuk van haar achterban verloren. Zo gaat het meestal met rechts-populistische partijen.

De Deense Volkspartij geeft de regering enkel gedoogsteun vanuit de oppositie. Is dat een slimmere aanpak voor een rechtse partij?

Lannoo: Die partij houdt inderdaad veel beter stand. Ze verwijst ook naar de voorbeelden van Noorwegen en Finland om niet tot een regering toe te treden. En vanuit de oppositie hebben ze veel invloed. De asielpolitiek is in Denemarken dit najaar strenger geworden: de uitkeringen zijn met 40 procent verlaagd en de regels voor familiehereniging aangescherpt. Denemarken had nochtans al geen soepele regels.

En in Zweden? Kan de extreemrechtse partij Zweden-Democraten wegen op de besluitvorming?

Lannoo: Het contrast met Denemarken kan niet groter zijn. De Zweden-Democraten, die voortkomt uit een aantal nazistische bewegingen, claimt al jaren het migratiethema, waardoor andere partijen er niet over durven te spreken. Daardoor heerst er in Zweden een wurgende politieke correctheid. Het is te vergelijken met de periode die wij in de jaren negentig met het Vlaams Blok hebben meegemaakt.

Is er ook een cordon sanitaire tegen de Zweden-Democraten?

Lannoo: Ja. Het is dan ook echt een racistische partij. In het najaar werden er in Zweden veel asielcentra in brand gestoken. Officieel distantieert de partij zich daarvan, maar vervolgens gaan lokale partijafdelingen de plaatsen waar asielzoekers worden opgevangen op hun site publiceren. Ze gieten alleen maar olie op het vuur.

Het blijft moeilijk te begrijpen dat zelfs in de Scandinavische landen een voedingsbodem bestaat voor zulke partijen. Ging daar niet alles goed?

Lannoo: Kiezers zijn altijd wel over iets ontevreden. Neem Noorwegen: dat is het welvarendste land ter wereld. De Vooruitgangspartij kant zich niet zozeer tegen migranten, maar pleit voor betere wegen, hogere pensioenen en meer investeringen uit het oliefonds in de gezondheidszorg. Er is altijd wel iets.

Slagen de populistische partijen erin om munt te slaan uit de aanhoudende vluchtelingencrisis?

Lannoo: Dat leek hen eerst niet te lukken. Maar nu de crisis en de chaos blijven aanhouden, boeken populisten alsnog winst in de peilingen. En alle Scandinavische regeringen nemen ook alsmaar strengere maatregelen tegen vluchtelingen. Nu heeft Zweden zelfs grenscontroles ingevoerd.