Marie Sklodowska-Curie groeide op in armoede en onderdrukking, maar haar honger naar kennis maakte haar tot een van de grootste wetenschappers in de geschiedenis. Ze brak barrières in de wetenschap en geneeskunde, en werd de eerste vrouw die een Nobelprijs won.
De jonge Marie Curie: een Poolse lerares met grootse plannen
7 november 1867. In Warschau worden Wladyslaw Sklodowski en Bronislawa Boguska opnieuw trotse ouders van een dochter. Marie wordt de jongste uit een gezin van vijf. Hoewel ze het uitstekend doet op school, krijgt ze te kampen met medische problemen, waardoor ze naar het platteland wordt gestuurd.
Het gezin heeft het niet breed. Het onderwijs in Polen is ‘gerussificeerd’, het Pools was verboden en vrouwen mogen de universiteiten niet betreden. Dus wordt Marie lerares. Ze helpt het gezin te onderhouden met haar inkomsten, maar smeedt plannen om verder te studeren. ‘s Avonds volgt ze toch les, via een ‘geheime mobiele universiteit’ voor Poolse vrouwen.
Haar eerste ontdekking in Parijs: Pierre Curie
In 1891 vertrekt Marie naar Parijs om er scheikunde, wiskunde en natuurkunde te studeren. Ze voert er allerlei onderzoeken uit, en leert via haar professor Pierre Curie kennen. Het klikt, en in de zomer van 1895 huwen de twee.
1897: een drukke zomer voor het echtpaar Curie
In 1897 krijgt het echtpaar Curie voor het eerst een kind. Irène Curie wordt geboren op 12 september van het jaar waarin Marie aan haar scriptie over radioactiviteit werkt. Samen met haar man onderzoekt ze het werk van de Franse natuurkundige Henri Becquerel, die de uraniumstraling heeft ontdekt. Terwijl Pierre de meetinstrumenten maakt, onderzoekt Marie welke materialen er nog straling kunnen afgeven.
Het onderzoek van Marie is revolutionair. Tot die tijd dacht men nog dat atomen ondeelbaar waren, maar het gezin Curie vermoedt dat er zich binnenin dat atoom nog iets aan de hand is. In 1898 ontdekken ze twee nieuwe elementen: polonium en radium.
Wat ontdekten Marie en Pierre precies?
Pierre en Marie Curie werkten verder op het onderzoek van de natuurkundige Henri Becquerel. Het koppel verwijderde uranium uit het mineraal uraniniet, en ontdekte dat het overblijfsel nog altijd radioactief was.
De twee nieuwe elementen kregen de naam ‘polonium’ en ‘radium’. Het uiterst radioactieve element polonium werd vernoemd naar het geboorteland van Marie Curie: Polen. De naam van het element radium verwijst naar het Latijnse woord voor ‘straling’.
Nobelprijzen voor het echtpaar Curie
In 1903 ontvangt het echtpaar Curie samen met Henri Becquerel de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor dit baanbrekende onderzoek. Het onderzoek gaat verder, en met enkele artsen verkent Pierre de effecten van radium. Zo blijkt dat tumoren genezen kunnen worden met deze straling. De ‘Curietherapie’ of ‘radiumtherapie’ is een feit. Vandaag gebruiken we de term ‘radiotherapie’.
Het echtpaar komt tijdens hun onderzoek lange tijd in aanraking met grote hoeveelheden straling, maar het is niet daaraan dat Pierre Curie zal bezwijken. In 1906, op 46-jarige leeftijd, sterft Pierre in een ongeval. Marie zet het werk verder.
In 1911 ontvangt ze de Nobelprijs voor de Scheikunde, in hetzelfde jaar waarin ze radium wist te isoleren.
Wereldoorlog I: ‘Les petites Curies’ redt levens
Tijdens de Eerste Wereldoorlog redt Marie Curie talloze soldatenlevens met haar ‘röntgenapparaat’. In de ‘petites Curies’ – een soort ziekenwagens – spoort Marie metaal in het lichaam van de soldaten op, zoals kogels. Die kunnen daarna operatief worden verwijderd.
In 1934, net geen 30 jaar na de dood van haar man, overlijdt Marie in Frankrijk aan de gevolgen van leukemie. Hun dochter Irène, die eveneens wetenschapper is geworden, ontvangt een jaar later ook een Nobelprijs voor de Scheikunde.
