Mahatma Gandhi (1869-1948) groeide uit tot het boegbeeld van geweldloos verzet en van de Indiase onafhankelijkheidsstrijd. Een overzicht van de levensloop van het Indiase icoon.
Van schuchtere jongen tot opstandige tiener
Op 2 oktober 1869 zag Mahatma Gandhi het levenslicht in de provincie Porbandar in het huidige India als Mohandas Karamchand Gandhi. Zijn vader, Karamchand, had een hoge bestuurlijke functie als dewan (minister-president) van de provincie. Hij mocht onder meer de koninklijke familie adviseren.
Gandhi was het vierde kind van Karamchand en zijn vierde vrouw. Zijn eerste twee vrouwen stierven jong en het derde huwelijk bleef kinderloos.
Hij stal geld voor sigaretten en at zonder medeweten van zijn ouders vlees.
Als kleine jongen was Mahatma eerder schuchter. Maar in zijn tienerjaren werd hij opstandig. Hij stal geld voor sigaretten en at zonder medeweten van zijn ouders vlees – het gezin was strikt vegetarisch.
Gandhi wilde even sterk worden als de Britten, die op dat moment koloniën in India hadden. De Britten aten wel vlees, en dus volgde Mahatma af en toe hun voorbeeld. Al vond hij het moeilijk om tegen zijn ouders te liegen.
Op zijn dertiende trouwde Mahatma met Kasturba (later gewoon ‘Ba’) in een gearrangeerd huwelijk. Hij wist toen nog niet veel over het huwelijk, zei hij later. Toen zijn vader in 1885 stierf, stond Gandhi niet aan diens sterfbed omdat hij bij zijn vrouw was, iets waar hij achteraf veel spijt van had.
Londen en Zuid-Afrika
In 1887, twee jaar na het overlijden van zijn vader, vertrok Gandhi naar Londen om er rechten te studeren. Nadien keerde hij terug naar India, waar hij een advocantenpraktijk wilde oprichten. Dat liep niet van een leien dakje, en dus verhuisde hij in 1983 opnieuw, ditmaal naar Zuid-Afrika.
In Zuid-Afrika streed Ghandi voor de rechten van de Indiase migrantengemeenschap.
In Zuid-Afrika wierp hij zich al snel op als voorvechter van de Indiase minderheid in het land. Hoewel hij in India een voorkeursbehandeling genoot, werd hij in Zuid-Afrika gezien als minderwaardig.
Desondanks was het verblijf van Gandhi in Zuid-Afrika een succes: na een jarenlange geweldloze strijd tekende de Zuid-Afrikaanse overheid in 1914 een overeenkomst met Gandhi die de rechten van de Indiase migrantengemeenschap verstevigde.
Burgerlijke ongehoorzaamheid
De kleine, magere Gandhi was inmiddels ook een beroemdheid in eigen land. In 1915 keerde hij terug naar India, waar volop een oorlog woedde. Hij stond aan de basis van een nieuwe verzetsbeweging tegen de uitbuiting van de boeren door landeigenaren. Ook hier kwam hij als winnaar uit de bus. Het leverde hem de bijnaam ‘Mahatma’ op: grote ziel.
Vanaf 1919 zette Mahatma Gandhi het Indiase verzet tegen de Britse overheersing kracht bij met massale protesten en hongerstakingen. Hij riep zijn landgenoten bovendien op om Britse goederen te boycotten en hun eigen kleding te spinnen. Dat had een dubbel effect: het versterkte de samenhorigheid onder zijn volgelingen én bood arme boeren een bijkomende bron van inkomsten. Tegelijk trof de actie de Britten in een van hun economische kernsectoren: de textielhandel.
Hij riep zijn landgenoten op om Britse goederen te boycotten en hun eigen kleding te spinnen.
In 1921 werd hij voorzitter van de Congrespartij – sinds 1885 trad het Nationale Congres op als de stem van de Indiase bevolking, met één duidelijke inzet: de strijd voor onafhankelijkheid. Ghandi spande zich onder meer in voor de verzoening tussen de hindoes en de moslims in India. Ook als deel van de leiding van het Congres hield Gandhi vast aan zijn principe: bestuurders moesten kledij van eigen makelij dragen én elke maand zelf enkele meters garen spinnen.
In 1930 lanceerde Gandhi een campagne tegen het Britse zoutmonopolie. Hij koos consequent voor vreedzaam verzet, volgens zijn Satyagraha-principe: burgerlijke ongehoorzaamheid zonder geweld.
Mahatma Gandhi maakte van de Indiase onafhankelijkheid zijn levensdoel. In 1947 werd India uiteindelijk onafhankelijk verklaard.
Een gewelddadig einde
Maar Gandhi had ook veel tegenstanders. Hij overleefde verschillende moordaanslagen, tot hij op 30 januari 1948 in New Delhi werd doodgeschoten door een radicale hindoe. De dader, Nathuram Godse, was het niet eens met de religieuze tolerantie van Gandhi. Ruim 1 miljoen Indiërs woonden zijn begrafenis bij.
Feiten en fabels over Mahatma Gandhi
Waarom is Gandhi zo bekend?
Gandhi zijn filosofie ging de wereld rond. Het was de filosofie van geweldloos verzet door burgerlijke ongehoorzaamheid.
In India wordt nog elk jaar op 2 oktober de verjaardag van Gandhi gevierd. Het is er een nationale feestdag. Sinds 2007 is het ook de Internationale Dag van de Geweldloosheid.
Wat is de bekendste uitspraak van Mahatma Gandhi?
Gandhi deed verschillende uitspraken, maar de ene is al wat bekender dan de andere. Een van zijn bekende uitspraken is ongetwijfeld ‘Wees de verandering die je in de wereld wilt zien’, al zou hij dat nooit zo gezegd hebben.
Wat betekent de bijnaam die Gandhi kreeg?
‘Mahatma’, de bijnaam die Gandhi kreeg, betekent ‘grote ziel’, of ‘verheven ziel’. ‘Maha’ betekent ‘groot’, en ‘Atman’ staat voor ‘ziel’.
De titel werd voor het eerst gebruikt in 1914, en werd later overal ter wereld geaccepteerd.
