Factcheck: verlaagt meerdere keren per week chocolade eten het risico op hart en vaatziekten?

‘Meerdere keren per week chocolade eten verlaagt hartrisico met 57 procent’, kopt de gezondheidssite Journée Mondiale. Er bestaat een studie waar dat cijfer in voorkomt, maar die vindt slechts een verband en geen oorzakelijk gevolg. Het is bekend dat sommige stoffen in cacao een positief effect hebben op het risico op hart- en vaatziekten, maar geen bewijs dat dat effect zo groot zou zijn bij chocolade.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 29 maart publiceerde de gezondheidssite Journée Mondiale een artikel met als kop: ‘Meerdere keren per week chocolade eten verlaagt hartrisico met 57 procent – Wat wetenschappers ontdekten.’ Journée Mondiale is een website die gezondheids- en fitnessnieuws publiceert, naast het Nederlands nog in vijf andere talen.
De bewering uit de kop is gebaseerd op een citaat van cardioloog Marieke Jansen van het Amsterdam Medisch Centrum. ‘Mensen die meer dan vijf keer per week pure chocolade eten, hebben tot 57 procent minder kans op hartproblemen’, vertelt zij. We vragen bij het Amsterdam Medisch Centrum (ondertussen deel van Amsterdam UMC) naar de gegevens van dokter Jansen, maar daar kennen ze haar niet. Ook de andere ‘expert’ die in het artikel wordt opgevoerd, is niet terug te vinden. We vermoeden dat het gaat om fictieve experts.

Dus nemen we contact op met professor in de natuurstoffen en voeding Emmy Tuenter van de UAntwerpen. Zij vermoedt dat het cijfer uit een studie komt die in 2010 uitgevoerd werd in de Verenigde Staten onder 4970 deelnemers met behulp van een vragenlijst. ‘Uit de antwoorden op die vragenlijst bleek dat het consumeren van chocolade met een frequentie van vijf keer per week gepaard ging met een 57 procent minder voorkomen van hart- en vaatziekten.’

‘De auteurs van de studie geven aan dat ze een correlatie ontdekt hebben, maar beseffen ook dat het niet noodzakelijk een oorzakelijk verband is’, gaat Tuenter voort. ‘Bovendien weten we niet welke chocolade de deelnemers van de studie aten en hoeveel ze er precies van consumeerden.’

‘Er is een consensus dat een lage dosis van de flavanolen die in pure chocolade zitten, goed is voor hart- en bloedvaten. Maar het effect op hart- en vaatziekten lijkt eerder beperkt. Het is zeker geen 57 procent’, bevestigt professor Jaap Seidell (Vrije Universiteit Amsterdam). ‘De studies die ik vond, gaven veel lagere effecten aan.’

Flavanolen zijn antioxidanten die kunnen helpen om de oxidatieve stress in het lichaam te verminderen, legt Tuenter uit: ‘Een overmaat aan die stress is gelinkt aan ziektes zoals dementie, diabetes, kanker en dus ook hart- en vaatziekten.’

‘Maar chocolade bevat ook veel suikers en vetten’, gaat Tuenter voort, ‘die het risico op overgewicht en suikerziekte vergroten. En dat zijn dan weer risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Wat is de optimale hoeveelheid chocolade om de gunstige effecten te ervaren zonder de nadelen? Dat is moeilijk te bepalen.’
We leggen de bewering voor aan cardioloog Eleftherios Choustoulakis (UZ Brussel). ‘Het gunstig effect van donkere chocolade op cardiovasculaire risicofactoren is beperkt, maar het bestaat wel. Maar het is belangrijker om te kijken naar levensstijl. Zwarte chocolade eten zal de negatieve effecten van een ongezond dieet niet wegnemen.’

Zowel Tuenter als Choustoulakis hamert er ten slotte op dat het type chocolade ook heel belangrijk is. ‘Er zijn veel meer flavanolen aanwezig in pure chocolade dan in melkchocolade. Witte chocolade bevat zelfs zo goed als geen flavanolen. Ook tussen merken van pure chocolade onderling vind je grote verschillen door verschillende verwerkingsmethoden van cacaobonen’, zegt Tuenter.