Factcheck: virale afbeelding van discussie met agent is bewerkt met artificiële intelligentie

Op sociale media circuleert een afbeelding van een man die lijkt te schreeuwen in het gezicht van een Nederlandse agent. De virale afbeelding is gebaseerd op beelden van een echte interactie, maar is bewerkt met behulp van artificiële intelligentie om de interactie dramatischer voor te stellen.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een beeld van een man die een Nederlandse politieagent de huid lijkt vol te schelden. De twee mannen staan maar enkele centimeters van elkaar verwijderd. De agent kijkt stoïcijns voor zich uit.

‘Dit beeld is zo veelzeggend. Wat mij betreft een World Press-foto. De fotograaf verdient een prijs’, schrijft iemand bij de foto op X.

‘In Portugal en Spanje adem je dan terecht maandenlang door een rietje…’, schrijft iemand anders bij hetzelfde beeld op X. ‘En dan vinden ze het vreemd dat wij zeggen dat ze op apen lijken’, reageert iemand op die post. ‘Iedereen die zich zo gedraagt, ongeacht ras of kleur, verdient het wat mij betreft de harde hand van de staat te voelen’, reageert de auteur van de post op zijn beurt.

In een Community Note – een opmerking die X-gebruikers bij andere posts kunnen toevoegen – geeft iemand aan te denken dat de afbeelding met AI zou zijn gegenereerd. Dat geven ook sommige X-gebruikers in de reacties aan. ‘Er is een video van. Deze screenshot is echt’, reageert iemand anders dan weer.

Het beeld werd ook gedeeld door Joost Niemoller, de hoofdredacteur van de Nederlandse omroep Ongehoord Nederland, en door de rechts-conservatieve denker Paul Cliteur. Verschillende socialemediagebruikers die de afbeelding deelden, hebben hun post ondertussen alweer verwijderd.

Maar is de afbeelding echt? Of is het beeld toch met AI gegenereerd?

Verkeerd logo

We gaan op zoek naar aanwijzingen dat het beeld door AI zou zijn gegenereerd. Volgens een reactie in de Community Notes zou het logo op de jas van de politieagent anders dan het echte logo zijn. Dat klopt. In plaats van de klassieke vlam die uit een wetboek komt, staat er op de jas van de agent op de virale afbeelding eerder iets dat lijkt op een hand. Wanneer we dat logo ingeven in Google Lens, vinden we geen andere afbeeldingen met hetzelfde logo. Het logo op de jas is dus waarschijnlijk door AI gegenereerd om te lijken op het echte logo.

Iemand anders wijst op de tekst op de motor die achter de politieagent staat. Daar zien we ‘Poli’ staan. De letter die erna komt, is deels verscholen achter de agent, maar de letter lijkt eerder een ‘m’ of een ‘n’ dan de ’t’ van ‘Politie’ te zijn. Ook dit is een aanwijzing dat de afbeelding door AI gegenereerd zou kunnen zijn.

Maar wat met de video waar sommigen in de reacties naar verwijzen? Op YouTube vinden we inderdaad een video terug van een gelijkaardig incident met als titel: ‘Gozer wil niet aangeraakt worden door politieagent.’ De video werd bijna anderhalf jaar geleden gepost door het kanaal Internetgekkies. Uit de tekst op de beelden kunnen we afleiden dat de beelden eerst verspreid werden op Snapchat.

Op de beelden is te zien hoe de agent de man van zijn elektrische fiets duwt en die fiets aan de kant zet. Vervolgens neemt de man een gelijkaardige pose aan als op de virale afbeelding (0:35). Nadien krijgt de man nog een paar duwen door de agent. Aan het eind van de beelden wordt de man door andere agenten tegen de grond gewerkt.

Op de YouTube-beelden draagt de man een sjaal om zijn gezicht. Iemand heeft dus waarschijnlijk aan een AI-tool gevraagd om die sjaal weg te werken en de afbeelding te bewerken. Op de virale afbeelding lijkt de agent rustiger en de man bozer dan in de originele beelden te zien is.