Factcheck: slecht slapen kan kans op hartaanval en beroerte vergroten

‘Slechts drie nachten slecht slapen kan de kans op een hartaanval of beroerte verhogen’, zo lazen we in The Sun. Na enkele nachten met weinig slaap kunnen er in het bloed inderdaad al tekenen zijn van een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, maar acuut gevaar is er niet. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website van de Britse krant The Sun lazen we dat ‘slechts drie nachten met een slechte slaap de kans op een hartaanval of beroerte kunnen verhogen’. Er wordt verwezen naar recent onderzoek, waarvoor 16 gezonde jonge mannen twee sessies van drie nachten in een slaaplab doorbrachten: één keer kregen ze een normaal aantal slaapuren (8,5 uur per nacht), één keer werd dat beperkt tot slechts 4,25 uur per nacht.

Hun bloed werd elke ochtend en avond getest op 88 verschillende biomarkers. Na slaaprestrictie bleken er meer tekenen van ontsteking te zijn, die de kans op cardiovasculaire aandoeningen mogelijk verhogen.

Volgens professor cardiologie Tine De Backer (UZ Gent) moeten we deze resultaten enigszins relativeren. ‘Het gaat om een kleine groep gezonde mannen die drie nachten na elkaar in zeer gestandaardiseerde omstandigheden werden getest: dat staat veraf van de dagelijkse realiteit. De biomarkers die werden getest – in dit geval markers van oxidatieve stress en inflammatie – kunnen zeker iets zeggen over cardiovasculaire risico’s, maar ze kunnen enorm fluctueren en ook beïnvloed worden door andere factoren. We moeten dus erg opletten met oorzakelijke verbanden.

‘Hoe dan ook blijkt uit heel wat ander onderzoek intussen wel dat voldoende kwalitatieve slaap belangrijk is voor de gezondheid. In verschillende internationale richtlijnen over cardiovasculaire gezondheid wordt aanbevolen om als volwassene zeven tot negen uur per nacht te slapen. Uit recent onderzoek blijkt dat zelfs het moment waarop je gaat slapen een rol kan spelen: ideaal is tussen 22.00 en 23.00 uur. Dit zou te maken hebben met ons circadiaans ritme (het slaap-waakritme, nvdr).

‘Te weinig slaap kan allerlei negatieve effecten hebben: de bloeddruk daalt onvoldoende, het autonome zenuwstelsel kan ontregeld raken, wat onder meer stijvere bloedvaten oplevert, en het kan ook een negatieve invloed hebben op het metabolisme. Als je enkele nachten slecht slaapt, hoef je niet meteen te vrezen, maar chronisch slaaptekort of slecht slapen brengt wel bepaalde veranderingen teweeg die op lange termijn ongunstig zijn, onder meer voor het hart en de bloedvaten.’

Dat bevestigt professor Johan Verbraecken, medisch coördinator van het slaapcentrum in het UZA. ‘We weten inderdaad dat bepaalde stoffen in ons lichaam verstoord kunnen raken bij slaapdeprivatie, zoals glucose, cortisol en adrenaline. Deze studie voegt daar een set eiwitten aan toe die gelinkt worden aan hart- en vaatziekten. Natuurlijk zul je na enkele slechte nachten niet zomaar een hartaanval krijgen: het gaat louter om een risicoverhoging, die vooral samenhangt met je leeftijd.

‘Wereldschokkend nieuws is dit dus niet, maar het houdt wel steek. We weten bijvoorbeeld ook dat wie slaapapneu heeft en dit niet laat behandelen, na tien jaar 30 procent meer kans heeft op cardiovasculaire aandoeningen. Een verstoring van de nachtrust gaat dus zeker gepaard met bepaalde risico’s, maar dan gaat het wel om langetermijnrisico’s, niet om acuut gevaar.’