Een grafiek op Facebook lijkt te beweren dat in Nederland vuurwerk meer fijnstof uitstoot dan de verbrandingsmotoren van vervoersmiddelen in een heel jaar. Volgens expert Frans Fierens is dat misleidend omdat de motor niet de totale fijnstofuitstoot van een auto veroorzaakt, de data fout opgeteld zijn, en omdat de impact van één nacht vuurwerk ook sterk afhankelijk is van het weer.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
Op sociale media circuleert een grafiek die zou aantonen dat er meer fijnstof door vuurwerk op één dag uitgestoten wordt dan door verbrandingsmotoren in een heel jaar. ‘Dit plaatje zegt genoeg, zou je denken’, lezen we in een bericht op LinkedIn. De grafiek circuleert op X, Facebook, Mastodon en LinkedIn.
Verschillende berichten verwijzen naar een initiële post van Martien Visser, een emeritus lector energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen. Als we hem bellen, legt hij uit dat hij de grafiek maakte omdat hij het frappant vond dat we zo veel praten over de fijnstofuitstoot van auto’s, maar nooit over die van vuurwerk. ‘Ik heb om de grafiek te maken enkel de verbrandingsmotoren uitgekozen omdat er sterk gehamerd wordt op de overschakeling naar elektrische auto’s, terwijl die verbrandingsmotoren door alle filters eigenlijk niet meer zo veel fijnstof uitstoten’, legt hij uit. Maar met de overschakeling naar elektrische auto’s wordt er wel significante vooruitgang geboekt op het vlak van CO2-uitstoot, geeft Visser toe. En de uitstoot van banden en remmen is groter dan die van de verbrandingsmotor zelf. Als je die erbij telt, ligt de totale uitstoot van het verkeer een stuk hoger dan die van vuurwerk.
Misleidend
Frans Fierens, wetenschappelijk medewerker van het IRCEL – de intergewestelijke cel voor het Leefmilieu – vindt de grafiek van Visser daarom misleidend. ‘De uitlaatemissie is ondertussen kleiner dan de uitstoot van banden, remmen en het wegdek’, bevestigt Fierens. ‘Maar door het zo weer te geven lijkt het alsof auto’s in het algemeen minder fijnstof uitstoten dan vuurwerk in Nederland en dat klopt dus niet. Dat blijkt ook uit een artikel op emissieregistratie.nl, de bron die bij de grafiek staat vermeld: vuurwerk staat in Nederland garant voor 5% van de totale uitstoot, terwijl verkeer nog steeds 35% van de totale uitstoot van fijnstof veroorzaakt. In Vlaanderen wordt er veel minder vuurwerk afgestoken, stelt Fierens, en de hoeveelheid fijnstof die daardoor vrijkomt is verwaarloosbaar. ‘De olifant in de fijnstofkamer bij ons, is niet vuurwerk, maar houtverbranding’, zegt Fierens, verwijzend naar onderstaande grafiek.
