Factcheck: nee, deze afbeelding toont geen verwoeste Nederlandse F-16’s

Op sociale media circuleert een afbeelding van vernielde straaljagers. Volgens socialemediagebruikers gaat het om de F-16’s die Nederland geleverd heeft aan Oekraïne. Maar de afbeelding is gegenereerd met artificiële intelligentie. De verhoudingen tussen de vliegtuigen kloppen niet en bij één vliegtuig lijkt er een vleugel uit de cockpit te komen.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een afbeelding met een aantal vernielde straaljagers, in de verte zien we gebouwen branden. Volgens socialemediagebruikers zou het om de straaljagers van het type F-16 gaan die Nederland aan Oekraïne heeft geleverd.

‘Oekraïense luchtmachtbasis na Russisch bombardement op Iskander-raketten. Op de foto staan de beroemde F-16’s, geleverd aan Oekraïne’, schrijft iemand bijvoorbeeld op X. ‘Dit kost miljarden, want deze zijn betaald met ons belastinggeld. Gelukkig hebben we dat weggegeven in plaats van te investeren in zorg, woningbouw, de miljoenen mensen in armoede hier, onderwijs, of andere onbelangrijke zaken’, schrijft iemand anders op datzelfde socialemediaplatform.

De foto verscheen ook met Italiaanse, Duitse en Russische bijschriften.

Sinds februari 2022 voert Rusland een oorlog in Oekraïne waarbij zowel militaire als burgerdoelwitten geviseerd worden. Zowel Nederland als België beslisten om Oekraïne militair te steunen. Het Nederlands leger leverde al 24 toestellen. De vorige Belgische federale regering beloofde twee toestellen te schenken, maar volgens VRT NWS zal dat nog niet voor eind 2025 lukken.

Maar klopt het dat deze afbeelding verwoeste F-16’s toont die Nederland geleverd heeft aan Oekraïne?

Vleugel uit de cockpit

We geven de afbeelding in op Google Lens en zoeken naar oudere posts van de beelden. Zo komen we op een X-post van eind mei 2025. In de Community Notes – reacties die X-gebruikers aan posts van anderen kunnen toevoegen – lezen we dit: ‘Dit beeld is met AI gegenereerd. Er is geen enkel betrouwbaar medium dat dit nieuws bevestigd heeft. Bovendien zijn sommige vliegtuigen op de afbeelding niet bestaande modellen en ongetwijfeld geen F-16’s.’

Via Google Lens vinden we ook een grotere versie van de afbeelding terug die op 21 mei in een Facebookgroep werd gepost. Op die foto is in de linkerbenedenhoek een vliegtuig te zien waar een extra vleugel uit de cockpit komt. In de comments op die post geven mensen ook aan dat de afbeelding waarschijnlijk met AI is gegenereerd. De post is offline gehaald, maar op Facebook werd recenter de grotere versie van de foto door andere sceptische gebruikers gedeeld.

Naast het vliegtuig in de linkeronderhoek zijn er nog andere zaken die de authenticiteit van de afbeelding onderuithalen. Zo lijkt het vliegtuig rechts groter dan de vliegtuigen die op dezelfde hoogte of dichter bij de ‘fotograaf’ staan. Ten slotte is het onrealistisch dat er zoveel dure vliegtuigen op zo’n kleine oppervlakte in open lucht zouden staan.

Daarnaast geeft geen enkel betrouwbaar medium aan dat Rusland door een bombardement zoveel F-16’s heeft kunnen verwoesten. Een Google-zoekopdracht naar ‘Russian Attack F-16’, levert geen positieve zoekresultaten op. In mei stortte een Oekraïense F-16 neer nadat het een Russische aanval probeerde af te wenden. Volgens Business Insider zouden er voordien al minstens twee andere F-16’s verloren gegaan zijn. Er is dus geen bewijs voor de massale vernietiging die de afbeelding suggereert.

We probeerden de persdienst van het Nederlands leger te bereiken met de vraag hoeveel aan Oekraïne geleverde Nederlandse F-16’s reeds verwoest zijn, maar kregen voorlopig geen antwoord.