Op sociale media circuleren twee afbeeldingen van een vrouw die zouden bewijzen dat Amerikaanse steun aan Oekraïne gebruikt wordt om plastische chirurgie te bekostigen. De afbeeldingen tonen het Oekraïense parlementslid Kira Rudik. Er is geen bewijs dat zij plastischchirurgische ingrepen heeft gefinancierd met Amerikaanse steun. Die steun bestaat vooral uit wapens en humanitaire hulp.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
Op sociale media circuleren twee afbeeldingen. Op beide afbeeldingen zijn blonde vrouwen te zien die op elkaar lijken. Volgens de verspreiders van de beelden zouden ze het bewijs leveren dat Amerikaanse steun aan Oekraïne gebruikt werd voor het betalen van plastischchirurgische ingrepen.
‘Hier zien we het Oekraïense parlementslid Kira Rudik voor en nadat ze geld kreeg van de Amerikaanse belastingbetaler. Ik vraag me af waar ze haar eerste loon aan heeft gespendeerd…’, schrijft iemand op X. Ook Nederlandstalige socialemediagebruikers deelden de beelden met gelijkaardige opschriften.
Volgens anderen zouden de afbeeldingen Olena Zelenska tonen, de vrouw van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Eerdere beweringen dat Zelenska geld zou uitgeven aan dure auto’s werden al ontkracht door VRT NWS.
In de Community Notes – opmerkingen die X-gebruikers bij andere posts kunnen toevoegen – stellen verschillende socialemediagebruikers vragen bij de afbeeldingen. ‘De foto rechts is digitaal bewerkt’, schrijft iemand. ‘De afbeelding werd bewerkt om te passen in het oude narratief dat hulp uit de Verenigde Staten naar andere activiteiten zou gaan’, schrijft iemand anders. Volgens een voorgestelde Community Note zou het bovendien niet twee keer om dezelfde persoon gaan.
De afbeeldingen circuleren met gelijkaardige bijschriften op zowel X, Instagram als Facebook. Ze verschenen bovendien ook op verschillende Russische fora.
De afbeeldingen en bijbehorende opschriften passen in het bredere narratief dat militaire steun aan Oekraïne niet gaat naar de verdediging tegen de Russische aanval. Zo verschenen bij Knack reeds factchecks die weerlegden dat het aantal Oekraïense miljardairs zou zijn toegenomen of dat Zelensky een luxeappartement voor zijn moeder kocht.
Maar wie is te zien op de afbeeldingen? Vormt deze afbeelding bewijs dat er steun vanuit de VS naar bijvoorbeeld plastischchirurgische ingrepen ging?
Wie is de vrouw?
We proberen de oorsprong van de twee afbeeldingen te achterhalen. Via Google Lens geven we de linkse afbeelding in. Het blijkt inderdaad om Kira Rudik te gaan. Ze deelde de afbeelding op haar X-kanaal op 27 februari 2022, enkele dagen nadat Rusland Oekraïne binnenviel.
Via Yandex komen we op het X-profiel van de Amerikaanse investeerder en activist Bill Browder terecht. Hij deelde op 10 december 2022 een grotere versie van de rechtse afbeelding en geeft in het bijschrift aan dat ook deze afbeelding Rudik toont.
Toen Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel, beslisten de Verenigde Staten snel om zowel militaire steun als humanitaire hulp te sturen naar Oekraïne. In juni 2022 was zo al 40 miljard euro aan steun toegezegd aan Oekraïne, lezen we bij VRT NWS. Er is echter geen enkel bewijs dat die steun bij individuele Oekraïense parlementsleden is terechtgekomen.
De afbeelding werd ook onderzocht door Oekraïense en Indiase factcheckers. Zij vonden geen bewijs dat Rudik plastischchirurgische ingrepen zou hebben ondergaan tussen de twee foto’s of dat daar Amerikaanse steun voor is gebruikt.
Conclusie
– Op sociale media circuleren twee afbeeldingen van een vrouw die zouden bewijzen dat Amerikaanse steun aan Oekraïne gebruikt wordt om plastische chirurgie te bekostigen.
– De afbeeldingen tonen het Oekraïense parlementslid Kira Rudik. Er is geen bewijs dat zij plastischchirurgische ingrepen heeft gefinancierd met Amerikaanse steun. Die steun bestaat vooral uit wapens en humanitaire hulp.
