Factcheck: huisdieren maken ons niet per se gelukkiger

‘Volgens nieuw Hongaars onderzoek maken huisdieren mensen niet gelukkiger’, zo lazen we in Scientias. Uit onderzoek blijkt dat een huisdier het mentaal welzijn positief kan beïnvloeden, maar het is geen wondermiddel om gelukkiger te worden. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website Scientias lazen we over Hongaars onderzoek waaruit blijkt dat huisdieren ons niet gelukkiger maken. De onderzoekers gebruikten data uit online enquêtes die peilden naar het mentale welzijn tijdens drie verschillende coronalockdowns in 2020.

In totaal namen 2783 mensen deel aan de drie bevragingen. Voor deze studie focusten de onderzoekers specifiek op de 65 mensen die in deze periode een huisdier kregen, en de 75 die er een verloren.

‘Wat bleek: mensen die een huisdier kregen, voelden zich even vrolijker. Maar dat effect verdween snel. Op langere termijn daalden hun tevredenheid, rust en activiteit. Ook mensen wier huisdier overleed, voelden zich niet beduidend slechter.’

Volgens onderzoeker Joni Delanoeije (KU Leuven/FWO), gespecialiseerd in de interactie tussen mens en dier, is dit degelijk onderzoek. ‘Het is goed dat er studies zijn die het zogenaamde “pet effect“, het gunstige effect van huisdieren op onze fysieke en mentale gezondheid, wat nuanceren. Uit verschillende studies weten we dat huisdieren een sterk positief effect kunnen hebben: recent onderzoek toont bijvoorbeeld dat ze een belangrijke buffer kunnen vormen tegen negatieve stressoren uit het dagelijkse leven. Tijdens de interactie tussen mens en dier kan ook oxytocine vrijkomen.

‘Maar een belangrijke nuance: dit werkt alleen voor mensen die (huis)dieren genegen zijn. Bovendien moeten de omstandigheden juist zitten. Er moet een goede match zijn tussen de persoon, zijn omgeving, het specifieke dier en de verwachtingen.

‘Tussen de bevraagden in het Hongaarse onderzoek zaten misschien mensen die tijdens de coronalockdowns een hond wilden, maar onderschatten hoeveel gezelschap of uitdaging die nodig heeft, of die zelf geen behoefte hadden aan een huisdier, maar er wel mee “opgezadeld” werden omdat een huisgenoot dat graag wilde. De belangrijkste boodschap is dat huisdieren geen wondermiddel zijn om gelukkig te worden. Maar, voor personen die het zelf willen en als de omstandigheden goed zijn, kunnen er zeker positieve effecten zijn.’

Ook onderzoeker Maarten Reesink (Universiteit van Amsterdam), die het boek Dier en mens schreef, vindt dit degelijk onderzoek. ‘Maar het artikel in Scientias stelt het wel te scherp. Het zou correcter zijn om te zeggen dat de mate waarin een dier je gelukkig maakt, vooral afhangt van de mate van affectie die je voor dat dier voelt, en hoeveel je ermee in interactie gaat.

‘Intussen weten we uit tal van onderzoeken dat huisdieren positieve effecten kunnen hebben op ons fysieke en mentale welzijn, maar dat gaat om statistische voordelen. Of het voor jou als individu geldt, hangt af van allerlei factoren: ben je een dierenvriend, koos je het juiste dier, zitten de omstandigheden goed… Een grote hond die in een kleine flat terechtkomt, zal vaak probleemgedrag vertonen, wat jou weer ongelukkig kan maken. Dit onderzoek bevestigt de trend dat mensen tijdens corona massaal om verkeerde redenen een huisdier namen, en daar vaak spijt van hadden.’