Factcheck: geen oorzakelijk verband tussen energiedrankjes en suïcidale gedachten bij jongeren

‘Hoe energiedrankjes het lichaam van uw kinderen vernietigen – van hartrisico’s tot suïcidale angst’, zo kopte The Sun. Onderzoek toont een verband tussen energiedrankjes en verhoogd risico op suïcidale gedachten bij jongeren. Maar géén causaal verband, benadrukken experts. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website van de Britse krant The Sun lazen we een artikel met als kop: ‘Hoe energiedrankjes het lichaam van uw kinderen vernietigen – van hartrisico’s tot suïcidale angst’. In het artikel wordt verwezen naar een reviewstudie waarin de resultaten van 57 studies werden vergeleken, met data van ruim 1,2 miljoen kinderen en jongeren. Enkele studies toonden een verband tussen de consumptie van energiedrankjes en een verhoogd risico op suïcidale gedachten.

Volgens professor kinder- en jeugdpsychiatrie Marina Danckaerts (UPC KU Leuven) staat het vast dat energiedrankjes geen gezonde keuze zijn. ‘Maar het specifieke risico op suïcidaliteit wordt in deze review toch niet echt bewezen. Van de 57 studies gaan er slechts enkele over suïcidale gedachten. In die studies wordt op eenzelfde moment aan adolescenten gevraagd hoe vaak zij energiedrankjes drinken en of ze suïcidale gedachten hebben (gehad). Daar wordt telkens een verband aangetoond: jongeren die meermaals per week zo’n drankje drinken, zeggen vaker “ja” op de vraag of ze ooit aan zelfdoding dachten.’

Maar, zo benadrukt Danckaerts, dat bewijst niet dat er een oorzakelijk verband is tussen de twee. ‘Er is wel een associatie, waarvoor verschillende hypotheses bestaan. Misschien leiden zulke drankjes tot slapeloosheid, wat leidt tot een minder goed gevoel, slechtere schoolprestaties en depressieve gevoelens.

‘Maar het is even plausibel dat jongeren die zich niet goed voelen manieren zoeken om een beter gevoel te krijgen: door energiedrankjes te consumeren, bijvoorbeeld, maar ook alcohol of andere verdovende middelen. Een derde mogelijke verklaring is een zogenaamde “driehoeksrelatie”: andere factoren, zoals slechte schoolresultaten, leiden tot hogere consumptie van energiedrankjes én tot suïcidale gedachten.’

Bij de geciteerde studies zijn ook enkele longitudinale onderzoeken, waarbij op twee verschillende momenten gemeten wordt, met voldoende tijd ertussen. Danckaerts: ‘Op basis daarvan kun je al meer zeggen over causaliteit. Een van die studies keek naar mentale gezondheid – niet specifiek naar suïcidaliteit – maar zag geen toename van angst of depressie bij jongeren die geregeld energiedrankjes consumeren.’

Ook professor Gwendolyn Portzky, directeur van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, wil de uitspraak nuanceren. ‘Gezond verstand volstaat om te weten dat het frequent consumeren van energiedrankjes op jonge leeftijd niet aan te raden valt. In deze review wordt dit gelinkt aan allerlei risicofactoren: roken, alcohol, drugs, verstoorde slaap, delinquent gedrag… Die combinatie van factoren kan zeker een mentale impact hebben.

‘Maar we moeten héél voorzichtig zijn met verregaande conclusies. Er werd geen causaal verband aangetoond tussen het drinken van energiedrankjes en suïciderisico. Als het over suïcide gaat, is het zeer belangrijk om te benadrukken dat er nooit één oorzaak is: het is een complex samengaan van verschillende – psychologische, neurobiologische en socioculturele – factoren.’