Factcheck: chocolade met veel cacao kan positief effect hebben voor wie lang zit

‘Chocolade vermindert de schade van zitten’, zo kopte de website Scientias. Uit onderzoek blijkt dat chocolade inderdaad gunstig kan zijn voor de doorbloeding, die bij langdurig zitten onder druk staat. Al moet de concentratie cacao – en flavanolen – zeer hoog zijn. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

De website Scientias kopte onlangs: ‘Chocolade vermindert de schade van zitten’. In het artikel lezen we dat het gaat om flavanolen, bio-actieve stoffen die je onder meer vindt in pure chocolade. Er wordt verwezen naar recent onderzoek: ‘Veertig jonge mannen, twintig fitte en twintig minder fitte, kregen een drankje met veel flavanolen (695 mg) of juist heel weinig (5,6 mg). Daarna moesten ze twee uur stilzitten, terwijl onderzoekers hun bloeddruk, doorbloeding en zuurstofniveau in de spieren noteerden.’

Met opvallende resultaten: ‘De deelnemers die weinig flavanolen kregen, zagen hun vaatfunctie flink achteruitgaan: de slagaders in armen en benen werden stijver, de bloedstroom nam af en de bloeddruk steeg. Ook de zuurstofopname in de spieren daalde. Maar bij de mannen die het flavanolrijke drankje dronken, bleef de vaatfunctie volledig behouden, of ze nou tot de fitte groep behoorden of niet.’

Volgens bewegingswetenschapper Jan Stautemas (UGent), die zelf onderzoek voert naar het effect van flavanolen, is dit een degelijke studie, al wil hij ook nuanceren. ‘Uit eerder onderzoek bleek al dat flavanolen een positief effect hebben op de werking van je bloedvaten. Eén studie toonde zelfs aan dat ze het aantal overlijdens door cardiovasculaire aandoeningen met 27 procent kunnen beperken. We weten dat langdurig zitten niet goed is voor de gezondheid, en dat er een verband is met de dalende endotheelfunctie: de cellen aan de binnenkant van bloedvaten die ervoor zorgen dat ze verwijden.

‘De studie waarnaar Scientias verwijst, toont dat flavanolen die endotheelfunctie acuut verbeteren. Dat ze daarmee ook de volledige schade van langdurig zitten beperken, lijkt me een verregaande conclusie. Vooralsnog is er geen medisch advies om flavanolen in supplementvorm te nemen, of meer chocolade te eten. Chocolade bevat vaak veel calorieën, en slechts bepaalde soorten met veel cacao bevatten voldoende flavanolen.

‘Die bio-actieve stoffen vind je trouwens ook in appels, bessen, thee enzovoort, zoals Scientias correct opmerkt. In ultrabewerkte industriële voeding zul je niet veel van deze stoffen nog terugvinden. Het advies blijft om voldoende te bewegen en zo veel mogelijk plantaardig, gevarieerd en “volgens de regenboog” te eten. Zo krijg je de meeste flavanolen en andere bioactieve stoffen binnen.’

Ook professor Renger Witkamp (Wageningen University), die gespecialiseerd is in biologie van de voeding, vindt dit goed uitgevoerd onderzoek. ‘Lang zitten is slecht voor de doorbloeding, en we weten uit eerder onderzoek dat flavanolen een positief effect hebben op de “elasticiteit” van bloedvaten. In deze studie wordt aangetoond dat er een positief acuut effect is op de doorbloeding. Maar de chocolade die in de praktijk het vaakst wordt gegeten, met veel vet en suiker, helpt natuurlijk niet. Alleen heel bittere chocolade, met 80 à 90 procent cacao, kan een positieve invloed hebben voor wie lang zit. Maar genoeg bewegen en gezond eten lijkt me nog altijd het slimste idee.’