Factcheck Factcheck: nee, deze Australische man belaagde niet 'de dokter die familielid een dodelijk covidvaccin had toegediend'
Factcheck Factcheck: nee, modebedrijf Hugo Boss schenkt geen 100.000 militaire uniformen aan Oekraïne
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze poster over stikstofvoetafdruk komt niet van het WEF Op 15 januari post een man onderstaande poster op Twitter (hier gearchiveerd). We zien een hand die een sprinkhaan vasthoudt. ‘Als dit er niet lekker uitziet, dan heeft u niet genoeg honger’, lezen we op de poster. In de rechteronderhoek zien we het logo van het Wereld Economisch Forum (WEF), met ernaast ‘Programma ter vermindering …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen pakje mensenvlees Op 10 januari post een Facebookgebruiker een foto van wat een pakje met gehakt van mensenvlees zou zijn. Op het pakje lezen we ‘Het is mensenvlees!’ We zien ook een portret van ceo Fritz Pfeiffer met ernaast een quote van de man: ‘Kwaliteitsvlees gemaakt van mensen zoals u!’ In het bijschrift lezen we: ‘Het is …
Factcheck Factcheck Factcheck: oproep om hond aan leiband te houden komt niet van vermelde moslimorganisatie of stadsbestuur Op 8 januari 2023 tweet een Engelstalige man een foto van een flyer waarin mensen worden opgeroepen om hun hond aan de leiband te houden. ‘Wees alstublieft hoffelijk voor uw islamitische buren. Er wonen veel moslims in deze buurt. Hou uw honden alstublieft aan de leiband en weg van de moslims die hier wonen.’ (hier …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, krekelmeel is toegelaten binnen de Europese Unie Op 5 januari post een Nederlandstalig Telegramkanaal onderstaand bericht: ‘Uit de Europese Unie: Brussel heeft groen licht gegeven voor krekelmeel, om brood, pasta en koekjes te bereiden. De Europese Unie heeft ja gezegd tegen een nieuw voedingsmiddel: huiskrekelpoeder. De Europese Commissie heeft toestemming verleend voor het in de handel brengen van dit product voor een …
Factcheck Factcheck Factcheck: investeren in natuurparken loont, maar rendement moeilijk te berekenen Op Radio 1 werd Ignace Schops, directeur van vzw Regionaal Landschap Kempen en Maasland, geïnterviewd over de waarde van natuurparken. Hij wees onder andere op de economische winst die er te rapen valt: ‘Eén euro investeren in grote natuurgebieden levert tien euro op voor de lokale samenleving.’ Wanneer we contact opnemen met Schops, legt hij …
Nieuws Nieuws Factcheck: geen bewijs dat voedingsproducten sinds de middeleeuwen niet stegen qua prijs Krimpflatie is een verscholen prijsverhoging waarbij producenten de prijs van een product gelijk houden, maar de hoeveelheid ervan in de verpakking verminderen. In de marge van een interview aan Radio 2 daarover zei Pierre-Alexandre Billiet, ceo van retailorganisatie Gondola: ‘De prijs van sommige voedingsproducten is niet gestegen sinds de middeleeuwen.’ Wanneer we Billiet vragen om …
Factcheck Factcheck Factcheck: lage cholesterol heeft geen bewezen negatieve effecten op je gezondheid Op 15 december post een Nederlandstalige vrouw onderstaand bericht op haar Facebookaccount (hier gearchiveerd). Volgens de post zou een ‘te laag cholesterolgehalte’ tal van negatieve gezondheidsgevolgen hebben. De post circuleert al sinds 2016 op Facebook. Eerder dit jaar checkte Knack al soortgelijke beweringen. Een man die zichzelf gezondheidstherapeut noemt beweerde toen op Facebook dat meer …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Amerikaanse bijsluiters van mRNA-vaccins tegen corona zijn alleen online te raadplegen Een video die online circuleert stelt dat de papieren bijsluiters van de mRNA-coronavaccins in de Verenigde Staten met opzet blanco worden gelaten. Dat klopt, en het is een gevolg van de Amerikaanse wetgeving die van toepassing is op de coronavaccins van Moderna, Pfizer & Johnson&Johnson. Vaccinproducenten zijn in de Verenigde Staten verplicht om online brochures …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gevangene groef niet vijf jaar lang een tunnel om uiteindelijk bij zijn bewakers uit te komen Op 19 november deelt de Nederlandse journalist en radiopresentator Tim de Wit een twitterbericht (hier gearchiveerd). We zien een foto en het Engelstalig bijschrift: ‘Braziliaanse gevangene heeft 5 jaar lang een tunnel gegraven die eindigde in de bewakingsruimte.’ De Wit deelt het bericht met de boodschap ‘Mocht het allemaal even tegen zitten vandaag, het kan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen bewijs dat het ‘Entovirus’ in 2025 op de wereld losgelaten zou worden Op 14 december deelt een Nederlandstalige Twitteraccount een screenshot van een website met als bijschrift ‘Entovirus staat al gepland voor 2025’ (hier gearchiveerd). Op het screenshot lezen we onder andere ‘The Event 201 scenario’. Verder ontbreekt enige context. De tweet had niet zo’n groot bereik, maar als we naar ‘The Event 201 scenario’ zoeken op …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs dat Zelensky een bezoek aan Bachmoet in scène zou hebben gezet Online circuleert een video van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die zou moeten bewijzen dat hij zijn recente bezoek aan de Oekraïense stad Bachmoet in scène zou hebben gezet. De video zou namelijk opgenomen zijn in Charkiv. Dat klopt niet. De gedeelde video toont Zelensky tijdens een bezoek aan de Oekraïense stad Boetsja begin april. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Peruaans protest tegen 'een globalistische staatsgreep van het WEF' Op sociale media circuleert een video van wat een Peruaans protest zou zijn tegen ‘een globalistische staatsgreep van het WEF’. Dat klopt niet. De beelden tonen een protest tegen de nieuwe Peruaanse regering onder leiding van de nieuwe president Dina Boluarte. Op 20 december post een Nederlandstalige man een video waarin een manifestatie in Peru …
Factcheck Factcheck Factcheck: onbekenden plaatsten omleidingsbord met Frans-Arabische tekst op Brussels kruispunt Socialemediagebruikers delen een foto van een Frans-Arabisch signalisatiebord in Brussel. Sommigen vragen zich af of het om een echt, officieel bord gaat, of dat het beeld bewerkt is. Officieel is het bord in elk geval niet, maar het gaat ook niet om een bewerkt beeld. Op de foto staat een omleidingsbord dat onbekenden op een …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de traditionele media hebben de tweets waarin Trump zijn aanhangers tot kalmte opriep niet genegeerd Op 20 december tweet een Nederlandstalige man een screenshot van twee tweets van voormalig Amerikaans president Donald Trump (hier gearchiveerd). De tweets dateren van 6 januari 2021, de dag waarop Trumpaanhangers het Amerikaanse Capitool in de hoofdstad Washington binnenvielen. ‘Alstublieft, steun de politie van het Capitool en de ordehandhavers. Ze staan aan de kant van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen verkiezingsuitslag, maar viering onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van wat een manifestatie zou zijn tegen de verkiezing van Lula da Silva als nieuwe president van Brazilië. Dat klopt niet. De video toont een massagebed in Rio De Janeiro dat plaatsvond tijdens de viering van de Braziliaanse onafhankelijkheidsdag op 7 september dit jaar. Op 13 december retweet een Nederlandstalige man …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze afbeelding geeft niet het vliegverkeer boven Qatar weer Op sociale media circuleert een afbeelding waarop het vliegverkeer boven Qatar te zien zou zijn. Dat klopt niet. De afbeelding is een cartoon van de Qatarese cartoonist Saad Almuhanadi. De cartoon verscheen op 15 november, in de Qatarese krant Al-Watan. Op 13 december deelt de Franstalige ecologische Facebookpagina Permavenir een afbeelding van wat het vliegverkeer …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen stijging van plotse sterfgevallen in Duitsland in 2021 Op 14 december publiceert de site Ninefornews een artikel (hier gearchiveerd) met als titel ‘Krankzinnige nieuwe cijfers uit Duitsland: “Ik was geschokt, ik was echt geschokt”’. In dat korte stuk lezen we: ‘In Duitsland is het aantal ‘plotselinge en onverwachte sterfgevallen’ vanaf januari 2021 letterlijk geëxplodeerd. Sinds 2016 lag het gemiddelde op iets minder dan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, elektrische wagens worden niet binnenkort verboden wegens stroomtekort Begin december verschijnt op de site dagelijkseverhalen.nl een artikel met de titel ‘Elektrische auto’s worden binnenkort verboden vanwege stroomtekort’ (hier gearchiveerd). Het artikel wordt op 5 december gedeeld op drie populaire Facebookpagina’s: BIZAR, ViralNed en SMLY. Zo bereikt het artikel meer dan 780.000 Facebookgebruikers, blijkt uit een analyse met CrowdTangle. Is er een ernstige indicatie …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recente diefstal van fietsen uit een Brusselse sportwinkel Op 12 december deelt een Vlaamse man een video op Facebook (hier gearchiveerd) van mensen die de deur van een Decathlon-winkel inbeuken en vervolgens fietsen stelen. Het bijschrift bij de video luidt: ‘Dit wordt buiten de pers gehouden. Ik hoop dat ze er terug mee naar Marokko fietsen.’ De video werd in minder dan 20 …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er werden anti-NAVO-slogans geroepen in Athene (maar niet in deze video) Op 23 november plaatst een Twittergebruiker een video online met als bijschrift ‘Massale demonstratie in Athene: “Weg met de NAVO”’ (hier gearchiveerd). We zouden ‘duizenden Grieken’ zien die ‘marcheerden naar het Amerikaanse consulaat in Athene’ en onder meer ‘de mensen willen je niet scandeerden’ en ‘weg met de NAVO’. Opvallend, de rest van het bijschrift …
Factcheck Factcheck Factcheck: cultuurparticipatie kan leerwinst opleveren maar die valt moeilijk in maanden uit te drukken ‘De Britse toolkit zegt dat leerlingen drie maanden sneller vooruitgaan als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan’: dat stelde Pedro De Bruyckere in De Standaard. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het klopt niet dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk Een virale video waarin de Italiaanse premier Giorgia Meloni stelt dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk in ruil voor het drukken van geld, klopt niet. Wat wel klopt is dat de landen, die lid zijn van de CFA franc-zone, in ruil voor een vaste wisselkoers van hun eigen …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen de verkiezingsuitslagen, maar viering Onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van een Braziliaanse massamanifestatie die op 15 november tegen de verkiezingsresultaten zou hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. De video toont een manifestatie voor de Braziliaanse Onafhankelijkheidsdag die op 7 september plaatsvond. Op 16 november post een man een 21 seconde durende video op Facebook van een massamanifestatie in Brazilië (hier gearchiveerd). …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van de kleinste vogel ter wereld Op 25 november post een Engelstalige man ‘De kleinste vogel in de wereld is de zunzuncito, ook bekend als de bijenvogel’, lezen we in het bijschrift bij de foto. De foto wordt ruim 22.300 keer geretweet en 196.900 keer geliket (hier gearchiveerd). De foto circuleert ook op Facebook (hier en hier gearchiveerd). Als de foto …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Braziliaanse microcefalie-uitbraak werd niet door vaccin veroorzaakt Online circuleert de bewering dat de Braziliaanse uitbraak van microcefalie, die plaatsvond in 2015, door een vaccin tegen kinkhoest, tetanus en difterie werd veroorzaakt. Dat klopt niet. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het zikavirus, overgedragen door besmette muggen, aan de oorsprong van de uitbraak lag. Op 20 november post een Twittergebruiker een afbeelding van een …
Factcheck Factcheck Factcheck: het is niet bewezen dat wortels vandaag vijf keer minder vitaminen bevatten ‘We moeten nu vijf wortels eten om het aantal vitaminen binnen te krijgen dat vroeger in één wortel zat’: dat beweerde Lily Joan Roberts in Goed Gevoel. Maar er is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: Argentijns jongetje stierf aan dubbele longontsteking, niet aan covidvaccin Op 14 november plaatst iemand een screenshot op Facebook (hier gearchiveerd). We zien de foto van een jongen die Santino Godoy Blanco zou heten. Hij zou als vierjarige plotseling overleden zijn. Hij zou het gezicht geweest zijn van ‘Argentiniës nationale vaccinatiecampagne’ en zijn plotse dood wordt gelijkgesteld met ‘moord’. Het bericht op Facebook krijgt weinig …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont niet ‘de maan gezien vanuit de Alpen’ Op 20 november verschijnt een video op Twitter en Facebook (hier en hier gearchiveerd). Het bijschrift luidt telkens ‘de maan gezien vanuit de Alpen op 4800 meter’. De Twittervideo werd al meer dan 53.000 keer bekeken. We zien een enorme roodachtig hemellichaam boven een berglandschap. In de commentaren onder de video vinden we mensen die …
Factcheck Factcheck Factcheck: het is niet bewezen dat saffraan beter werkt dan antidepressiva ‘Saffraan vaak beter dan antidepressiva: dat lazen we op ABC Gezondheid. Maar er is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: nepnieuws over Oekraïense voetbalfans in Qatar ontmaskerd Op 22 november tweet een Vlaming: ‘Oekraïners zijn beesten’. Die mening wordt ondersteund door een bericht over ‘Oekraïners die op de Wereldbeker in Qatar gearresteerd werden wegens het verspreiden van nazi-symbolen’. Een reportage van de Qatarese nieuwszender Al Jazeera zou dat bewijzen. De video op Twitter (hier gearchiveerd) werd meer dan 4500 keer bekeken en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Franse president Macron werd niet geslagen na APEC-conferentie Socialemediagebruikers delen een video van de Franse president Emmanuel Macron die geslagen wordt. Velen denken dat het om recente beelden gaat, maar dat klopt niet. De beelden zijn echt, maar tonen een incident dat op 8 juni 2021 plaatsgreep. Een man sloeg Macron in het gezicht. Op 20 november post een Twittergebruiker een filmpje van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, brandnetels zijn niet de derde meest voedzame plant ter wereld ‘Brandnetels staan op de derde plaats van voedzaamste plant ter wereld’: dat beweerde Saartje Vandendriessche in De Krant van West-Vlaanderen. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, onverwerkt verdriet dringt niet door tot in je DNA Wie zei het? Kinesist Tom De Prest in Het Laatste Nieuws Is het waar? ‘Dat onverwerkt verdriet doordringt tot in je DNA klopt volgens experts niet helemaal. Verdriet kan wél een chemisch proces op gang brengen dat de aanmaak van eiwitten door de genen beïnvloedt. We beoordelen de stelling daarom als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, naar schatting 20 procent van de bevolking heeft een beperking ‘20 procent van de mensen heeft een beperking’: dat beweerde Vlaams parlementslid Karin Brouwers (CD&V). En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Oekraïens trouwfeest waar de nazigroet wordt gedaan Op 2 september deelde iemand een foto op Twitter met als bijschrift ‘Een bruiloft in Oekraïne met de nationale groet. Niets te zien hier.’ (hier gearchiveerd). Op de foto zien we een bruidspaar en omstaanders een Hitlergroet brengen. Het Twitterbericht werd meer dan 2400 keer gedeeld. Het account dat het bericht verspreidde werd daarna geschorst. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, map van Britse premier Sunak veranderde niet ‘magisch’ van kleur Rishi Sunak werd op 25 oktober de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk, nadat hij Liz Truss opvolgde als voorzitter van de Conservatieve Partij. Die nieuwe rol zorgt ervoor dat een video uit maart 2020, toen hij minister van Financiën was onder Boris Johnson, opnieuw opduikt. In die video zien we Sunak Downing Street 10, …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames van een Oekraïense nepvideo geregisseerd door Sean Penn Online circuleert een video van wat een filmopname zou zijn van een ‘fake’ Oekraïense oorlogsvideo, geregisseerd door de Amerikaanse acteur-regisseur Sean Penn. Dat klopt niet. De beelden tonen de opnames van de film Invasion Planet Earth uit 2013. Op sociale media circuleert een video van wat de opnames zouden zijn van een Oekraïense nepoorlogsvideo. De …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, hoofd van het Oekraïense leger draagt geen armband met hakenkruis Volgens socialemediagebruikers zou het hoofd van het Oekraïense leger een armband dragen waarin een swastika is verwerkt. Dat zou te zien zijn op een foto die de man zelf online postte. Maar dat klopt niet. Het gaat om twee gekruiste schakels, die door de slechte fotokwaliteit vervormd zijn. Sinds 13 oktober circuleert op Telegram een …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, oud-ruimtevaarder Buzz Aldrin heeft de maanlanding niet ontkend Online circuleert een video waarin de Amerikaanse oud-ruimtevaarder Buzz Aldrin de maanlanding zou ontkennen. Dat klopt niet. Het fragment is uit zijn context gehaald. Op Telegram circuleert een video waarin voormalig Amerikaans ruimtevaarder Buzz Aldrin zou ontkennen dat de maanlanding ooit heeft plaatsgevonden (hier gearchiveerd). Aldrin en Neil Armstrong landden op 20 juli 1969 als …
Factcheck Factcheck Factcheck: deze beelden tonen gevolgen van ontploffing in Libanese haven, niet van NAVO-bombardement In maart circuleerde op sociale media een video van een verwoest Beiroet, met de bewering dat het zou gaan om beelden afkomstig uit de Oekraïense stad Charkiv. Uit factchecks bleek dat de beelden inderdaad uit de Libanese hoofdstad Beiroet afkomstig waren. Dezelfde video circuleert nu opnieuw, maar dit keer met de boodschap dat we de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen geen Frans protest tegen de NAVO en de oorlog in Oekraïne Op sociale media circuleert een video van een woelige protestbetoging die in Parijs zou hebben plaatsgevonden. De betoging zou tegen de NAVO en de oorlog in Oekraïne gericht zijn. Dat klopt niet. De protestmars, die afgelopen zondag inderdaad in Parijs werd gehouden, wilde meer aandacht vragen voor de stijgende levensduurte en de klimaatopwarming. Op 16 …
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt dat melatonine voor klassieke slapeloosheid doorgaans zinloos is ‘Melatonine slikken voor het slapen onnodig en gevaarlijk’: dat lazen we in AD. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: Britse app om duurzaam vervoer te promoten was tijdelijk en niet verplicht Op 11 oktober plaatst een anonieme Twitteraccount volgende boodschap online (hier gearchiveerd): ‘In Groot-Brittannië lanceerden ze een app die je bewegingen volgt om je "duurzaam transport" te laten gebruiken.’ Het Twitterbericht zelf heeft een laag bereik, maar het bevat een screenshot van een Engelstalige tweet (hier gearchiveerd) die meer dan 7000 keer werd gedeeld en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen ‘Oekraïense acteurs verkleed als gewonden’ Op 13 oktober plaatst een anoniem Twitteraccount een video online (hier gearchiveerd) met als bijschrift ‘Staged: Oekraïense acteurs verkleed als gewonden nemen een selfie in Kiev. Dit is opgezet voor de live-verslaggeving in de westerse media.’ In de video van 15 seconden zien we een bebloede man en vrouw met windels om hun hoofd. De …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Poetin kreeg verjaardagswensen uit België van mensen met nepgeweren Op sociale media werd onlangs een video gedeeld van mensen met geweren die ‘vanuit België’ de Russische president Vladimir Poetin verjaardagswensen stuurden. De inmiddels verwijderde video is echt en toont Russischtaligen die airsoft spelen in Namen. De federale politie onderzoekt de beelden. Op Twitter circuleert een video waarin we 19 mannen en één vrouw in …
