Factcheck Factcheck: nee, deze monoloog over 5G en corona komt niet van een ex-ceo van telecombedrijf Vodafone
Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat een Vlaamse leerling 5000 toetsen aflegt ‘Een leerling in Vlaanderen legt gemiddeld 5000 toetsen af tijdens zijn schoolloopbaan’, zo tweette Vlaams Parlementslid Kim De Witte (PVDA). Maar daar is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze munitie komt niet uit Nederland Een foto van een raket met daarop de boodschap ‘Wraak voor MH-17’ circuleert online. Sociale mediagebruikers geloven dat de boodschap door een Nederlander op het projectiel werd geschreven en zo werd geleverd aan Oekraïne. Dat klopt niet. Het gaat om een echte foto, maar de munitie op de foto is niet afkomstig uit Nederland. Ze …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze virale strandvideo toont geen Oekraïense aanval op gebied bezet door Russen 11,6 miljoen mensen hebben op TikTok een ontploffing gezien in de haven van de zuidoostelijke Oekraïense stad Berdjansk. Verschillende socialemediagebruikers denken dat het gaat om een aanval van Oekraïense verzetsstrijders. Dat klopt niet. Alles wijst erop dat de ontploffing een ontmijningsoperatie van het Russische leger was, dat sinds 27 februari de stad in handen heeft. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel is nooit op de Amerikaanse nieuwssite Vox verschenen Online circuleert een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse nieuwswebsite Vox, met de titel ‘Beste witte vrouwen, witte baby’s zijn witte suprematie’. Maar het screenshot is vervalst. Dergelijk artikel is nooit op Vox verschenen. Op 8 juni tweet een man een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aspartaam is niet ‘onweerlegbaar’ een toxische stof ‘Aspartaam is onweerlegbaar een toxische stof’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar dat klopt niet, op enkele uitzonderingen na.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zit geen foetusweefsel in smaakversterkers ‘Wacht maar tot de normies erachter komen dat de dode kinderen via abortus verwerkt worden en gekweekt als smaakversterker voor supermarktproducten’, lezen we in een Telegrambericht. ‘Complottheorie? Zoek maar cellijnen HEK 293 op’, lezen we verder nog. De term normies is een internetterm die verwijst naar mensen die ‘niet afwijken van het algemeen geaccepteerde discours’. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontmanteling van een 5G-antenne in Peru In een video die circuleert op Twitter en Telegram zien we hoe arbeiders met een oranje kraan (0:08) een communicatiemast ontmantelen (hier en hier gearchiveerd). De mast lijkt bedekt te zijn met boombladeren. Volgens socialemediagebruikers zouden we de ontmanteling van een 5G-antenne zien. ‘In Peru worden 5G-antennes uit de lucht gehaald omdat het publiek zich …
Nieuws Nieuws Factcheck: ja, video toont Mark Rutte in Washington naar aanleiding van Bilderbergconferentie Op 5 juni plaatst iemand een video op Twitter die een dag later al meer dan 100.000 keer is bekeken (hier gearchiveerd). We zien de Nederlandse minister-president Mark Rutte (VVD) en de minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) naast en achter een afsluiting waarop staat geschreven “long fence” (lange afsluiting). Volgens het bijschrift zijn …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, we raken onze smartphone gemiddeld ruim 2.600 keer per dag aan ‘We raken onze smartphone gemiddeld 2.617 keer per dag aan’, zo lazen we in Plus Magazine. En dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF heeft geen eigen paramilitair korps dat journalisten oppakt Op 25 mei schrijft de Facebookpagina ‘Radio Israel.nl’ dat ‘het Wereld Economisch Forum (WEF) zijn eigen politiemacht heeft waarvan het insigne lijkt op Daniëls eindtijdprofetie’ (hier gearchiveerd). Het Wereld Economisch Forum is de netwerkorganisatie die van 22 tot 26 mei in het Zwitserse Davos zijn jaarlijkse bijeenkomst hield. Daniëls eindtijdprofetie verwijst naar het boek Daniël. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Pfizer-ceo wil de wereldbevolking niet met 50 procent verminderen Op 27 mei plaatst iemand een video op Twitter (hier gearchiveerd) met als bijschrift ‘Albert Bourla, ceo van Pfizer, zegt op WEF 2022: “Ons doel is om tegen 2023 de wereldbevolking met 50% te verminderen, en we zijn goed op weg.” Iemand een vaccinatie?’ De video wordt meer dan 500 keer gedeeld en 230.000 keer …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recente boekverbranding door Russen in Oekraïne Op 22 mei deelt iemand een inmiddels verwijderde tweet met als bijschrift ‘Waar hebben we dat meer gezien? Poetin laat alle boeken over de geschiedenis van Oekraïne verbranden alsof er nooit een Oekraïense natie heeft bestaan’. De gedeelde tweet werd verwijderd door de auteur Carl Bildt, de premier van Zweden van 1991 tot 1994. Hoewel …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, prominente Oekraïense mediafiguren zeggen niet dat ‘1,5 miljoen mensen moeten afgemaakt worden’ Op 29 april ontvangt de factcheckredactie van Knack (factcheck@knack.be) deze vraag via mail: ‘Op de nieuwswebsite dewereldmorgen.be lees ik in het opiniestuk van 07/04 door Peter Franssen “De slachting van Boetsja: in wat voor een verschrikkelijke toestand zijn we beland?” het volgende: “Voormannen van de grootste mediagroepen in Oekraïne verklaren op televisie dat minstens 1,5 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 80 procent van de leerkrachten stemt niet ‘centrum tot extreemlinks’ ‘Minstens 80% van de leraren stemt centrum tot extreemlinks’, zo tweette Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang). Maar dat is overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen dodelijke schietpartij tussen twee groepen migranten in Hamburg Op sociale media circuleert een video die een recente schietpartij in Hamburg zou laten zien tussen twee ‘groepen migranten’. Het gaat echter om een schietpartij in Duisburg waarbij volgens de politie ‘de motorbende Hells Angels en een Turks-Arabische misdaadbende’ betrokken waren. Het politieonderzoek loopt nog. Dat er meerdere doden zouden zijn gevallen, klopt alvast niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, mensen met een BMI van 27 leven niet per definitie langer ‘Het staat vast dat mensen met een BMI van 27 het langst leven’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. Maar dat moet ernstig genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er circuleert geen SM-seksvideo van de Amerikaanse president Joe Biden Op 18 april plaatst het Twitteraccount De Blauwe Tijger een afbeelding op Twitter met als bijschrift ‘Wie weet hier iets van?’ (hier gearchiveerd). We zien twee naakte mensen. Volgens de tekst op de afbeelding zien we ‘Hunters laptop’ en ‘komt deze kerel me bekend voor’. Op de screenshots herkennen sommigen de Amerikaanse president Joe Biden. …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, vrouwen hebben het gemiddeld moeilijker om te stoppen met roken ‘Stoppen met roken verloopt bij vrouwen vaak nog moeizamer’, lazen we in Plus Magazine. En dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, dit is een recente foto van een verschroeid lijk nabij Charkiv Op 9 april post het Telegramkanaal Kees71 twee foto’s van wat een verbrand lichaam van een Russische soldaat lijkt te zijn (hier gearchiveerd). Omdat het om harde beelden gaat, hebben we ze wazig gemaakt voor we ze in dit artikel hebben opgenomen. Het bijschrift op Telegram luidt: ‘Op Oekraïense sociale netwerken circuleert deze foto en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, leerlingen die school missen voor het Suikerfeest zijn niet onwettig afwezig Sam Van Rooy, Vlaams Parlementslid voor Vlaams Belang en fractieleider voor die partij in de Antwerpse gemeenteraad, post op 2 mei onderstaand bericht op Twitter (hier gearchiveerd). ‘Heel wat Antwerpse schoolbanken zijn vandaag leeg. Vele moslimleerlingen zijn immers ongewettigd afwezig wegens het Suikerfeest’, schrijft van Rooy. Klopt het dat de afwezige moslimleerlingen onwettig afwezig waren? …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Zelensky verbood elf politieke partijen Volgens berichten op sociale media zou de Oekraïense president Volodymyr Zelensky elf politieke partijen verboden hebben. Dat klopt. Zelensky verbood de partijen naar eigen zeggen vanwege hun vermeende banden met Rusland. De beslissing dateert van 20 maart, iets minder dan een maand na het begin van de Russische invasie in Oekraïne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video geeft niet aan dat Oekraïense soldaten de Russische slachtpartij in Boetsja in scène zouden hebben gezet Online circuleert een video waarin Oekraïense soldaten lijken verslepen die verspreid liggen in de straten van het Oekraïense stadje Boetsja. Sommige socialemediagebruikers zien in de beelden een bewijs dat de slachtpartij in het stadje door de Oekraïners geënsceneerd werd. Dat klopt niet. De soldaten controleerden de lijken op boobytraps.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze kaart toont niet alleen de 'schepen die offshore op laden en lossen van goederen wachten' voor de haven van Shanghai Een kaart op sociale media zou 'schepen weergeven die momenteel offshore wachten om te worden geladen en gelost' voor de haven van Shanghai. De Chinese miljoenenstad is momenteel in lockdown om het aantal coronabesmettingen in te dijken. De haven van Shanghai ondervindt daar inderdaad hinder van. Maar de kaart geeft een vertekend beeld. Ze bevat ook schepen die geen goederen moeten laden of lossen, zoals vissersboten, passagiersschepen en plezierjachten. Ook boeien staan op de kaart aangeduid.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze scène komt niet uit een Disneyfilm Online circuleert een seksueel getinte clip met tekenfilmfiguur Mickey Mouse in de hoofdrol. Volgens socialemediagebruikers zou het fragment afkomstig zijn uit een van de eerste Disneytekenfilms ooit. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde animatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: video met cocaïne op bureau van Zelensky is fake Op sociale media doet een filmpje de ronde waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky online vergadert, met naast hem op zijn bureau cocaïne en een bankkaart. Het blijkt te gaan om een video die Zelensky zelf online zette, waaraan later met beeldmanipulatie wit poeder werd toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak Conner Rousseau over Brusselse leerkrachten die lesgeven in het Arabisch In een interview met Humo zegt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat er in Brussel door het lerarentekort mensen voor de klas staan die in het Arabisch lesgeven omdat ze geen Frans spreken. Daarvoor is geen bewijs. Rousseau baseerde zich voor die uitspraak op één anonieme getuigenis.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Bill en Melinda Gates Stichting heeft geen 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' Online circuleert een foto van wat het 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' zou zijn. Dat centrum zou eigendom zijn van de Bill en Melinda Gates Stichting. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Oekraïense tank in Irak Online circuleert een foto waarop een Oekraïense tank in Irak te zien zou zijn. De foto zou genomen zijn in 2003, toen een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten Irak binnenviel. Dat klopt niet, en het gaat om een getrukeerde foto. De originele foto werd al in 1990 gemaakt, tijdens de eerste Golfoorlog. De Oekraïense vlag werd pas achteraf aan de foto toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat veganistische honden minder vaak naar de dierenarts hoeven, is niet bewezen 'Honden die veganistisch dieet volgen, hoeven minder vaak naar de dierenarts', lazen we in Metro. Maar het geciteerde onderzoek vertoont veel gebreken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Oekraïener met nazitatoeages is geen politiechef in Kiev Op sociale media worden foto's gedeeld van een Oekraïense man met nazitatoeages. Volgens de bijschriften zou het gaan om de (adjunct-)chef van de politie van Kiev, maar dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video bewijst niet dat Oekraïners werden gedwongen om op burgers te schieten Op sociale media wordt een video gedeeld met 'bewijs' dat Oekraïense soldaten van hun bevelhebbers het order zouden hebben gekregen om burgers neer te schieten. Een Oekraïense militair getuigt daarover in de video, maar verschillende elementen wijzen erop dat het om een afgedwongen getuigenis gaat. Op beelden die uit de video werden geknipt, is te zien hoe dezelfde militairen door Russische soldaten worden overmeesterd en onder schot gehouden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen video van een brandende elektrische bus Online gaat een video van een hevig brandende bus viraal. Socialemediagebruikers geloven dat het om een elektrische bus gaat. Dat klopt niet. In de video zien we een Italiaanse bus die op methaangas reed en om een onbekende reden vuur vatte.
Factcheck Factcheck Factcheck: thermografie is niet geschikt om borstkanker op te sporen Op Facebook circuleren berichten waarin thermografie wordt gepromoot als methode om borstkanker op te sporen. Thermografie zou borstkanker eerder kunnen detecteren dan een mammografie, zo wordt gesteld. Het tegendeel is waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïense soldaten in busje met logo Rode Kruis is niet noodzakelijk een oorlogsmisdaad Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken 'gebruikt het Oekraïense leger ambulances' om gewapende soldaten te vervoeren. Het misbruik van de neutrale status van hulpverleners wordt als oorlogsmisdaad beschouwd. De video die als bewijs moet dienen, is een fragment uit een langere reportage van nieuwszender Al Jazeera. Die lange versie bevat meerdere aanwijzingen dat het om een humanitaire evacuatie gaat die door Oekraïense soldaten werd begeleid. Dat is wel toegestaan volgens het oorlogsrecht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen Oekraïners die Russische troepen toejuichen Op Facebook doet een video de ronde waarin Oekraïners Russische troepen zouden verwelkomen met vlaggen en gejuich. Het filmpje werd echter niet gemaakt in Oekraïne, maar in Rusland. Het gaat om Russische burgers in de regio rond Koersk, die naar Oekraïne vertrekkende soldaten uitwuiven.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er is een verband tussen hete dranken en slokdarmkanker 'Hete dranken verhogen risico op slokdarmkanker', zo lazen we in ABC Gezondheid. En het klopt, al is enige nuancering nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: uitspraak van Wouter Beke over kinderopvang en ouderschapsverlof klopt niet In een interview met Humo zegt Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) dat in landen waar begeleiders in de kinderopvang voor slechts vijf kinderen zorgen, het ouderschapsverlof beperkt is tot de eerste levensjaren. Dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto toont wel degelijk vluchtelingen in Oekraïne Volgens socialemediagebruikers zou de Britse krant Financial Times een foto van Syrische vluchtelingen hebben gebruikt om een artikel over de Oekraïense vluchtelingenstroom te illustreren. Dat klopt niet. De foto werd wel degelijk in maart in de Oekraïense stad Lviv genomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: op 31 maart lagen er wél al lijken op straat in Boetsja Volgens de Belgische advocaat Fernand Keuleneer lagen er op 31 maart geen lijken op straat in de Oekraïense stad Boetsja. Dat klopt niet. Van 11 maart tot en met 3 april lagen er minstens 11 lijken in de Jabloenskastraat in Boetsja. Opgelet, dit artikel bevat harde beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: in 1962 had méér dan 3 procent van de bevolking een migratieachtergrond 'Eén op de drie Belgen heeft een migratieachtergrond. Toen ik geboren werd, was dat minder dan drie procent', zo beweerde Filip Dewinter (Vlaams Belang) in De Zondag. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: Russische tv toont 'schietincident in Kiev' met gemanipuleerde audio Een video van een vermeend schietincident in Kiev werd getoond in Russische tv-journaals aan het begin van de oorlog. Internationaal onderzoek waaraan Knack meewerkte, toont aan dat de audio van het beeldfragment werd gemanipuleerd. De beelden komen daadwerkelijk uit Kiev, maar wat we juist zien blijft onduidelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Russisch meisje dat als 'levend schild' gebruikt wordt in Marioepol Op sociale media circuleert een foto van een meisje vastgebonden aan een paal met een groen hoofd en handen. Het zou gaan om een Russisch meisje dat in Marioepol door de Oekraïners als levend schild wordt gebruikt. Dat klopt niet. We zien haat jegens Roma in Lviv.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet opgenomen in Canada, maar in Oekraïne Op sociale media gaat een nieuwsfragment van de Amerikaanse nieuwszender CNN viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers zouden de beelden in Canada opgenomen zijn, en niet in Oekraïne, zoals CNN stelt. In de video is namelijk een brandweerman te zien die een jas draagt met daarop Edmonton, de naam van een Canadees stadje. De beelden werden wel degelijk in de Oekraïense stad Lviv gemaakt. De brandweerman droeg een pak dat werd geschonken door een hulporganisatie uit Edmonton.
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen geluk en vogels in de buurt, maar dat is niet per se oorzakelijk 'De gelukkigste Europeanen zijn zij die in een natuurlijke omgeving met veel vogels wonen', zo lazen we in De Morgen. En het klopt, al is enige nuance nodig.
