‘De gehele zaak rond Tine is een drama is geweest, met als achtergrond een uiterst kil en zelfs agressief juridisch decorum’, schrijft Gie Nys, de vader van Tine Nys. Nu de uitspraak van het cassatieberoep tegen het veelbesproken euthanasieproces eraan komt, doorbreekt hij voor het eerst het stilzwijgen. ‘De essentie van de zaak is vakkundig in de kiem gesmoord.’
Op 27 april 2010, bij valavond, vergezelt de familie Tine naar haar appartement. Allen zijn we onzeker en compleet verward over het nakende gebeuren. Om negen uur zou de dodelijke stof intraveneus toegediend worden door een huisarts die als het ware een routineklus kwam klaren – hij stond toen bij een collega-arts reeds bekend als iemand die euthanasie ’technisch graag deed’.
Het verhaal van die avond is ondertussen algemeen bekend. Hoe de baxter op Tines gezicht viel, hoe er telefoontjes waren met andere patiënten over diarree. Allemaal zaken die de bedenkelijke attitude van de arts lieten zien tijdens dit afscheid. ‘Een schoonheidsfoutje’, wordt er nadien eufemistisch verklaard, de kiezen op elkaar. Na afloop zaten we allen perplex, immens verdrietig en verlaten rond een dood lichaam op een zetel. Dit was alles behalve een sereen, waardig afscheid, wat nochtans de essentie van euthanasie zou moeten zijn.
Vader Tine Nys doorbreekt stilzwijgen: ‘Zo’n proces heb ik nooit gewild’
Met het nakende nieuwe hoofdstuk verbonden aan het controversiële assisenproces rond mijn overleden dochter, noopt het mij om terug te blikken. Vooraf moet duidelijk gesteld worden dat Tine uit een progressief nest komt en vrijzinnig werd opgevoed. Wij zijn niet gekant tegen euthanasie, en behoren niet tot één van de klassieke zuilen in dit land, zoals met zoveel gretigheid werd beweerd.
Voor, tijdens en na dit traumatiserende proces heb ik bewust niet gereageerd en als diep gekwetste papa, het hoofd gebogen en de leugenachtige insinuaties doorstaan. Het was alsof een roedel wolven de jacht op een prooi had geopend. Mateloos heeft het mijn ziel diep gekerfd en mijn hart gegeseld om zoveel onrecht te moeten aanhoren en te lezen.
Nu voelt de tijd rijp aan om dit stilzwijgen te doorbreken. De kern van de zaak – of de euthanasie al dan niet wettelijk werd uitgevoerd – bleef op dit proces buiten beeld en raakte helemaal ondergesneeuwd. Dat gebeurde doelbewust. Complete nonsens en niet-relevante zaken hebben de boventoon gevoerd. Er is door de verdediging een Operatie Beschadiging in stelling gebracht, door de familie te diaboliseren en mijn dochter af te schilderen als een van bij de geboorte kansloos psychisch wezen.
“‘We moeten proberen die mensen te stoppen'”. Deze veelbetekenende zin over ons, de familie, is gevonden in het mailverkeer van de betrokken psychiater aan haar collega’s. Begrijpelijk, aangezien wij als naasten onvoorbereid en verweesd achtergebleven waren, en uiteindelijk zelf een zoektocht gestart waren om antwoorden te krijgen. Maar terwijl we wegwijs trachtten te raken uit een labyrint van elkaar tegensprekende verklaringen van artsen, doken steeds meer vragen op rond het verloop van de euthanasieprocedure. Sterker nog: er kwamen meer nieuwe vragen bij dan dat wij antwoorden kregen.
Er werd bij Tine twee maanden voor haar dood aan de hand van testen verondersteld dat ze binnen het spectrum van autisme viel. Bij een nieuwe diagnose kan een aangepaste behandeling opgestart worden. De mogelijkheid om dit uitvoerig met Tine te bespreken en te kaderen, is niet aangegrepen. Er zijn nauwelijks aanstalten gemaakt om haar en haar naaste omgeving aan het nieuwe idee te laten wennen. Geen van al deze aangereikte adviezen, meegeleverd bij de testresultaten, werd gevolgd door de betrokken psychiater, die Tine beschouwde als “uitbehandeld”, einde verhaal.
Meer nog, er wordt Tine bezworen dat zij nooit of te nimmer een normaal leven zal kunnen leiden, laat staan een stabiele relatie hebben, een gezin vormen, de droom die zij hartstochtelijk nastreefde. Dit was een mokerslag voor haar, zeker omdat zij op dat ogenblik helemaal in de knoop zat. Het zoog haar nog meer de diepte in. Tine schreeuwde het uit dat zij ziek en niet normaal is. Daar krijg je het ijskoud van. Tine werd namelijk de kans ontnomen een uitweg te zoeken uit haar lijden. Ze werd integendeel bevestigd in haar zelfbeeld dat haar lijden uitzichtloos is door iemand aan wiens autoriteit zij een blindelings geloof hechtte.
Zo’n proces heb ik nooit gewild, en was ook niet de bedoeling. Dat het uiteindelijk een assisenzaak werd dient volledig op het conto van het parlement te komen dat niet bij machte was de nodige hervormingen bij assisen door te voeren. Bijgevolg voel ik me niet aansprakelijk dat het op deze manier verlopen is.
Nu was het kiezen tussen de pest en de cholera; enerzijds ons verdere leven met kwellende vermoedens trachtten te verzoenen, anderzijds een klacht indienen met het gevolg dat drie artsen voor moord zouden kunnen vervolgd worden zoals de huidige wet het nu eenmaal stelt. Ik wilde het waarom en het gekonkel rond de razendsnel goedgekeurde euthanasie begrijpen, en mijn afgrijzen uiten over de stuntelige uitvoering ervan. Ik ben overtuigd dat ik minimaal het recht heb op de ultieme waarheid, niks meer, niks minder.
Door het onderlinge gesjoemel van de artsen, dat meer dan duidelijk werd tijdens een gemanipuleerd bemiddelingsgesprek met Wim Distelmans, werd onze argwaan alleen maar aangewakkerd. Een antwoord op onze vragen kregen we niet. Toen we aankwamen op het kabinet, hadden zij onderling de violen al gestemd. Het werd een dovemansgesprek. Toegeven dat er fouten gebeurd zijn zou getuigen van openheid en verantwoordelijkheidszin en zou voor ons zeer betekeninsvol geweest zijn. Maar nee, liever sloten zij de rangen en trokken rondom zich een muur van stilzwijgen op. Als een hond grommend zijn tanden laat zien, moet je allicht op je hoede zijn.
Wellicht is er verschrikt gereageerd op onze vasthoudendheid te willen achterhalen wat er in werkelijkheid gebeurd is, en waarom er niet eerst uiterst zorgvuldig werd ingegaan op de vraag achter mijn dochter haar euthanasievraag.
Evenmin had het mogen gebeuren dat mijn gezin dusdanig werd geculpabiliseerd, besmeurd met pek en veren, en bestempeld als een totaal disfunctionele familie enkel belust op geldgewin en zogenaamd totaal vervreemd van hun zus en dochter. Wij, als familie, hadden op de beklaagdenbank moeten zitten ‘als medeplichtig aan moord daar we ter plekke aanwezig waren die bewuste avond en niet zijn cliënt’, dixit de verdediging van de beklaagde. Dit heeft diepe en oude wonden open gereten.
Evenmin had dit wansmakelijke vertoon op zulke wijze mogen plaatsvinden. Hier werd overduidelijk de kern van de zaak, waar het echt over moest gaan, vakkundig in de kiem gesmoord. Hier werd de grote bocht ingezet en doodleuk met groot spektakel verkondigd dat dit proces een regelrechte aanval was op de euthanasiewet. Wat een dwaling! Integendeel, de fouten hadden moeten blootgelegd en erkend worden en niet onder het tapijt geveegd, wat een onethische en intellectueel oneerlijke wijze van handelen is.
Vele opinies lieten zich horen, dikwijls gebaseerd op onwaarheden en pijnlijke overdrijvingen, en zonder factchecks bij de naasten van Tine. Wel hadden sereniteit, respect, integriteit en medemenselijkheid de teneur moeten zijn. Wel had er complete omzichtigheid moeten heersen en lering getrokken worden uit het uiterst delicate en evoluerend domein van euthanasie bij psychisch lijden.
Verder hebben bepaalde media zich niet kunnen onthouden van laaghartige berichtgeving. Bijzonder schrijnend was bijvoorbeeld de journalist die met grote bravoure onder andere twijfelde aan de echtheid van het ziekteattest van mijn vrouw waardoor zij haar getuigenis gewild voor zich uit schoof, toch ‘wonderlijk toevallig’, niet? Op dat moment was mijn vrouw erg verzwakt en gehospitaliseerd en wel degelijk niet in staat om te getuigen. Wellicht is het ‘minder toevallig’ dat zij op de middag na de nachtelijke uitspraak een hartstilstand heeft gekregen, waaraan zij enkele dagen later in comateuze toestand is overleden. Mogelijks gaf het verdict en alles wat vooraf ging haar de genadeslag.
Velen weten en voelen aan dat de gehele zaak rond Tine een drama is geweest. Een drama met als achtergrond een uiterst kil en zelfs agressief juridisch decorum. Aan de essentie is voorbij gegaan, volledig genegeerd en met gebrek aan empathie en menselijkheid.
Ik wou de pijn en het lijden van mijn dochter niet ontkennen of onderschatten en trachtte haar wens te respecteren, maar het idee laat me niet los hoe verschillend het had kunnen verlopen indien drie andere artsen het pad van Tine zouden gekruist hebben.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier