Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'De eerste vijftig jaar zijn het moeilijkst' Veel van Dautzenbergs fictiewerk is autobiografisch, maar in Ik bestaat uit twee letters gaat hij nog een stap verder. Faits divers, bekentenissen, impulsieve notities of zelfanalyses geven een behoorlijk compleet beeld van de schrijver én de persoon Anton Dautzenberg.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De pijnlijkste details op de pijnbank Het Claus-feestje is ondertussen al even voorbij, de partytent is afgebroken, de champagneflûtes naar de verhuurdienst teruggebracht. Als tastbare sporen blijven achter: een aantal publicaties die bij deze gelegenheid het licht zagen, en waarvan de belangrijkste wellicht Georges Wildemeersch' Familiealbum zal blijken.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Een portret van het achterblijven In zijn nieuwe roman, Voor het vergeten, herdenkt Peter Verhelst (1962) zijn gestorven moeder. Maar wie een portret verwacht van de overledene, een soort biografie, heeft het verkeerde boek in handen.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Lijden aan het leven of aan de inrichting van de samenleving doe je in stilte De novelle Een vader en zijn dochter (1928) van de Franse schrijver Emmanuel Bove (1898-1945) past naadloos in zijn oeuvre. Ook in dit verhaal voert hij de gedesillusioneerde mens op, die tegen beter weten in de regie uit handen geeft en daar een zekere heldhaftigheid in vindt.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken D'Annunzio is voor de Italiaanse literatuur wat Victor Hugo is voor de Franse sinds Baudelaire Rond het leven van de Italiaanse schrijver, dichter, oorlogsheld en überdandy Gabriele d'Annunzio (1863-1938) heeft altijd een aura van schandaal en sensatie gehangen. Die schandalen hoorden bij het 'onovertroffen leven' dat d'Annunzio voor zichzelf had uitgestippeld.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Een pop die op oma leek De bundel 'Onder mijn matras de erwt' van Ted van Lieshout telt net zoveel lagen als het bed van de prinses uit de titel, en het is een plezier om ze bij het lezen en herlezen allemaal te ontdekken.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Een vrouw in de schaduw In 'Hoe heette de hoedenmaker? reconstrueert de Vlaamse schrijfster Loekie Zvonik haar verhouding met Didier en daarmee onvermijdelijk het spoor naar zijn zelfdoding. Maar hoe zorgvuldig en beeldend zij de gebeurtenissen ook beschrijft, de schrijfster is zich maar al te goed bewust van haar tekortschietende voorstellingsvermogen.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Zou Lucebert zonder zijn vergissing in de oorlog ook de indrukwekkende kunstenaar zijn geworden? De biografie over Lucebert van Wim Hazeu biedt een schat aan gegevens die van belang zijn voor toekomstige interpreten. Maar dat is iets anders dan te beweren dat het mysterie van Luceberts grootheid is opgehelderd. Meer dan ooit blijkt de zo dierbare dichter, schilder en tekenaar een ongrijpbare sfinx.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Waarom Chopin de regen niet wilde horen en andere vragen uit de filosofie van de muziek 'Staande voor mijn cd-kast mag ik mij door het even glasheldere als innemende betoog van Marlies De Munck als luisteraar opnieuw bevrijd en zelfs opgelucht weten. Luister en neem ernstig wat je denkt te horen, zo lijkt zij te zeggen', schrijft Ger Groot
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Antwerpse stadsdichter Maarten Inghels maakt contact zonder concessies te doen aan de gelaagdheid van zijn teksten Het dichterschap van de stadsdichter van Antwerpen Maarten Inghels is om verschillende redenen van grote betekenis. Vooral omdat hij erin slaagt mensen die niet uit zichzelf poëzie zouden lezen zover te krijgen dat ze, al is het maar voor een paar minuten, de verwondering ervaren die deze kunstvorm behoort aan te kleven.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Rachida Aziz balt woedend de vuist tegen de witte maatschappij die haar alles ontnomen zou hebben Als witte mens een boek bespreken waarin zo goed als alle witten racisten heten te zijn - makkelijk is anders. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat witte recensenten Niemand zal hier slapen vannacht van Rachida Aziz lovend onthaald hebben en alleen tussen de regels een beetje kritiek uitten, al liegen waarderingen als 'fanatiek' en 'rabiaat' er niet om.
Boeken Boeken Recensie 'Het raadsel van de liefde', van de auteur van 'Noem me bij jouw naam': Een oefening in ruimdenkendheid André Aciman, de auteur van het succesvol verfilmde 'Call Me By Your Name', leverde in 2017 een nieuw werk af. 'Het raadsel van de liefde' (Enigma Variations) windt er geen doekjes om: dit is de eenentwintigste eeuw.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'De blinde uil' van Sadegh Hedayat: 'prachtig geportretteerde, zelfgekozen dood' Verstikking, wanhoop en walging: dat is wat de korte roman 'De blinde uil' van de Iraanse schrijver Sadegh Hedayat bij David Nolens teweegbrengt. 'Niet één keer deed hij me glimlachen en dat hoeft ook niet. Niet één keer sprong er een vonk naar me over en ook dat hoeft niet.' Maar wat moet ik dan met de dood en nog eens de dood als er geen leven tegenover staat?
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Tonnus Oosterhoff over 'Het raam gaat open als een sinaasappel' van Guillaume Apollinaire: 'grote kunst' Tonnus Oosterhoff, genomineerd voor de VSB-Poëzieprijs, over Het raam gaat open als een sinaasappel van Guillaume Apollinaire: 'Ik ervaar de authenticiteit van de dichter; zijn aanpak en vitaliteit inspireren... maar er is iets mee. Het lijkt of ik een foto van mijn eigen gevel zit te bekijken en pas na een minuut aan de tint van de gordijnen en de antenne op het dak zie: verrek, toen woonde ik hier nog niet!'
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Dagboek van een Goelag-kampbewaker: uniek en verbluffend document over de Goelag Over de Goelag, de strafkampen in de Sovjet-Unie, is al veel geschreven, maar altijd vanuit de slachtoffers. Uniek aan Dagboek van een Goelag-kampbewaker is dat het werd geschreven door een commandant die ter plekke een gedetailleerde kroniek over het leven in de Goelag bijhield.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Ignaas Devisch over empathie: 'Empathie werkt zolang ze niet als basis van verdeelmechanismen wordt opgevoerd' Empathie, zo stelt Ignaas Devisch in zijn boek Het empathisch teveel, is populair. Dankzij een verhoogd vermogen om ons in de plaats van de ander te stellen kunnen we de warmte en het wij-gevoel terugwinnen die we ergens onderweg verloren zijn geraakt.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De taal van het geweld (en omgekeerd) 'De taal van het geweld', de tweede roman van Édouard Louis, vertelt een zeer nauwkeurig afgebakend, individueel verhaal, de geschiedenis van één geval van geweld, waarvan we algauw begrijpen dat het voor de schrijver en hoofdpersoon hét geweld is: het geweld dat hem is overkomen en dat zijn leven heeft veranderd.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Het glas dat op de grond viel Bodo Kirchhoffs won in 2016 de Deutscher Buchpreis met de novelle Wedervaring: een boek waarin voortdurend woorden geproefd worden. Toch is er geen sprake van experimenteel proza.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'Iedereen zou regelmatig zijn toevlucht moeten nemen tot het heiligdom van het papier' Er zijn veel redenen om Amazon, Google, Apple en Facebook te bekritiseren. Maar zelden werden deze zo helder, scherp en onderhoudend uiteengezet als door Franklin Foer in zijn boek Ontzielde wereld. De existentiële dreiging van Big Tech.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De president treurt om de dood van zijn zoon In 1865 overlijdt op elfjarige leeftijd de zoon van president Abraham Lincoln. Lincoln, die met zijn bezoek onder de op het kerkhof dolende zielen voor veel opschudding zorgt, is het vertrekpunt van de roman Lincoln in de Bardo van Man Booker Prize-winnaar George Saunders.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Over literatuur en tv-series: Comakijken en een beetje lezen Spoiler van Mark Cloostermans is een eerste Nederlandstalige poging om het fenomeen van de tv-serie inhoudelijk te duiden.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Tijl van Daniel Kehlmann: 'een van de beste Duitstalige romans van het afgelopen jaar' Hoewel de titel van het boek een biografische roman over Tijl Uilenspiegel doet vermoeden, is het toch in de eerste plaats de vermaledijde Dertigjarige Oorlog die Kehlmanns Tijl overheerst. Daniel Kehlmann schreef er, volgens onze recensent, een van de beste Duitstalige romans van het afgelopen jaar over.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'Antigone in Molenbeek' van Stefan Hertmans: 'Een dode terrorist, een dode broer' In zijn tekst Antigone in Molenbeek situeert Stefan Hertmans de mogelijkheid voor een Antigone-tragedie in de spanningen van de huidige multiculturele samenleving. Het is een van zijn meest intense teksten.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De eigen waarheid van Jan Wolkers Het is niet geheel onterecht dat Onno Blom (1969) met de biografie 'Het litteken van de dood' de lezer zo dicht mogelijk bij de mens Jan Wolkers wil laten komen. Helaas blijkt deze benadering uiteindelijk meer nadelen dan voordelen te hebben.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De nieuwe Tom Lanoye: 'alles en iedereen radicaliseert' 'Het is de context die monsters kweekt', zo zegt Gideon Rottier aan het begin van de nieuwe roman van Tom Lanoye. Maar die context is een verzinsel, in de eerste plaats omdat er in dit boek op korte tijd meer aanslagen gepleegd worden, in Vlaanderen alleen al, dan het afgelopen decennium in geheel West-Europa.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'Balans' van Leonard Nolens: 'een futloos boek' Als er één reden is waarom Leonard Nolens (1947) heeft kunnen uitgroeien tot een van de meest geliefde dichters van ons taalgebied, is het zijn vermogen tot identificatie. Balans, zojuist verschenen, bevat heus wel een paar aardige gedichten, maar als geheel is het een futloos boek.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Wanneer reizen een noodzakelijke voorwaarde is voor een waardig bestaan In haar nieuwste essay Vertel me het einde: een essay in veertig vragen focust de Mexicaanse schrijfster Valeria Luiselli op de vluchtelingencrisis waarbij meer dan 102.000 minderjarigen aan de Amerikaans-Mexicaanse grens zijn opgepakt. Het gaat deze kinderen niet om de American Dream, maar om 'simpelweg te ontwaken uit de nachtmerrie waarin ze geboren zijn'.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Werk is een fuik: we weten niet goed waar er nog meer iets te halen zou kunnen zijn Christophe Van Gerreweys personages lopen in Werk, werk, werk qua toewijding op hun tandvlees, maar meer dan eens vullen ze hun dagdromen over een beter leven in met ánder werk. En dat is de angstwekkende ondertoon van deze roman: werk is een fuik.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De filosofie van Emil Cioran: haaks op het gedachtegoed van de gevestigde filosofen Een Kleine filosofie van verval van de Roemeense filosoof Emil Cioran is een afrekening met het menselijk bestaan, gemarkeerd door een virulente drang om alles te ontleden, te ontbinden en te ontwrichten.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De toneelstukken van Luigi Pirandello: een vorm van optisch bedrog Het begrip 'pirandellesk' mag dan niet dezelfde steile carrière gemaakt hebben als het begrip 'kafkaësk', het is een even pregnante benaming van de diepe crisis van de moderne persoonlijkheid.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De onttakeling van een gemeenschap die eindigt met 'man eet hond' De openingszin van High-Rise, J.G. Ballards roman uit 1975, is haast nog beruchter dan het boek zelf. 'Later, toen hij op zijn balkon van de hond zat te eten, dacht dokter Robert Laing na over de uitzonderlijke gebeurtenissen die in de afgelopen drie maanden in het gigantische appartementencomplex hadden plaatsgevonden.'
Opinie | Boeken Opinie | Boeken "Als we er oog voor hebben is de blauwe lucht altijd aanwezig" Een bekende meditatietechniek is het visualiseren van de 'mind' als een blauwe lucht die soms vertroebeld wordt door onze gedachten. Jan Postma laat in zijn Vroege Werken zien dat als we er oog voor hebben die blauwe lucht altijd aanwezig is.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Vriendschap op het eerste gezicht Het is een precaire onderneming: Anna Enquist beschijft háár vriendschap met Gerrit Kouwenaar, en dus moet het niet verbazen dat Kouwenaar hier gevormd wordt naar haar beeld.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De Gestapo, je beste vriend De centrale stelling van historicus Frank McDonough luidt 'gewone Duitsers waren niet bevreesd voor de Gestapo'. Maar hij weerspreekt zichzelf op verschillende plaatsen zonder er verder bij stil te staan.
Boeken Boeken De nieuwe van Jeroen Brouwers: 'Meedogenloze scherpte tegenover napraters van clichés en mythen' In De laatste deur legt Jeroen Brouwers zich weer helemaal toe op zelfmoord in de wereld van de literatuur. In een bijgewerkte en herziene versie van 1983 bundelt Brouwers een wetenschappelijke studie, een autobiografie een literatuurstudie en literatuur in een boek van elfhonderd bladzijden.
Boeken Boeken De nieuwe Chomsky: 'Een welkom tegengeluid bij de zelfgenoegzaamheid van onze heersers' Met zijn nieuwe boek Who Rules the World? is de gevierde Noam Chomsky terug van nooit weggeweest. Op genadeloze wijze fileert hij de machthebbers van onze aardbol. Vooral de Verenigde Staten, Chomsky's thuishaven en geboorteland, moet het ontgelden. Een recensie.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie De afvalligen: 'Doolkamers van het onbegrijpelijke' In een hoogst originele hybride stelt Peter De Graeve de filosofie en het romangenre flink op de proef, schrijft Ger Groot. Interessant is deze roman dan ook eerder als experiment dan als resultaat.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Hoe kwetsbaar is de democratie? Vanwaar de plotselinge belangstelling in de commerciële mainstreammedia voor de roman It Can't Happen Here, in 1935 geschreven door Sinclair Lewis? Het antwoord is simpel: Donald Trump.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Het luxeprobleem dertiger te zijn De wisseltrofee voor de teleurstellendste derde bundel van de eeuw is momenteel in handen van Bernard Wesseling (1978), vorig jaar gewonnen met & de dag ligt open als een ei in zijn gebroken schaal.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken De Grieken, onze tijdgenoten? Onder de noemer De Grieken publiceert uitgeverij Bebuquin drie volumes met daarin de elf Griekse tragedies die Johan Boonen vertaalde. Dat kan alleen maar toegejuicht worden, want de vertalingen van Boonen waren inmiddels alleen nog maar tweedehands te vinden.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Korte gesprekken met afgrijselijke mannen' van David Foster Wallace: "een duivelsuitdrijving van een boek" In elke puur op literaire merites toegespitste recensie over de veel te vroeg door zelfmoord gestorven Amerikaanse auteur David Foster Wallace (1962-2008) zou de conclusie kunnen zijn dat hij een van de grootste schrijvers van zijn generatie was.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Vrede van binnen naar buiten Na de aanslagen in Parijs en Brussel voelden David Van Reybrouck en Thomas D'Ansembourg de nood 'iets te doen'. Het resultaat: een boekje dat een kroniek is van hun gemeenschappelijk denkwerk-als-actie en ook iets fundamenteels poogt te zeggen over vrede.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Zama' van Antonio Di Benedetto: "Postuum eerherstel" De oorspronkelijk in 1956 verschenen roman Zama van de Argentijnse auteur Antonio Di Benedetto is wereldwijd aan een gestage opmars bezig. Wat goed dat Lebowski dit werk heeft uitgegeven, zodat ook de Nederlandstalige lezer het eindelijk leert kennen.
Boeken Boeken Recensie In Kassel is niets wat het lijkt: 'Aangestoken met creativiteit en enthousiasme' De vele bedenkingen van Enrique Vila-Matas over kunstexpo Documenta in 2012 spreken elkaar tegen, maar 'er is meer nodig voor een terugblik die recht doet aan de grootse mogelijkheden van deze vijfjaarlijkse gebeurtenis' schrijft Christophe Van Gerrewey.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'De verrader' van Paul Beatty: "De roman als tuinsproeier" Het heeft niet veel gescheeld of The Sellout, de vierde roman van de Afrikaans-Amerikaanse auteur Paul Beatty (1962), was in Groot-Brittannië nooit verschenen.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Het museum van oorlog' van Claudio Magris: "De fossielen van de geschiedenis" Het is geen toeval dat Claudio Magris (1939) een van de meeste beklijvende scènes uit Het museum van oorlog situeert in het kasteel van Miramare, hét symbool van het grootse verleden van Triëst.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken 'Woede en vergeving': ongeveer de helft van het boek kan worden geschrapt Dirk De Schutter over 'Woede en vergeving' van Martha Nussbaum: 'Het boek is in zijn huidige vorm onverdraaglijk langdradig.'
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Nachtschrijver' van Jannie Regnerus: "Het kijken van de taal" Bernard Dewulf over 'Nachtschrijver': "Ik zou makkelijk een stoet van thema's kunnen opnoemen, maar het beklijvendst is uiteindelijk, zoals aan het begin gezegd: het vele wat hier niet gezegd wordt, uitgelokt door wat er weloverwogen wel gezegd wordt."
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Het bal in het Kremlin' van Curzio Malaparte: "Moskouse 'herinneringen' van een formidabele fabulant" Het bal in het Kremlin van Curzio Malaparte is een roman, daarover mag geen twijfel bestaan. Het staat zo op het voorplat en de titelpagina, en op het achterplat is sprake van een 'autobiografische roman'.
Opinie | Boeken Opinie | Boeken Recensie 'Meisjesherinneringen' van Annie Ernaux: 'Testament van een jeugd' Annie Ernaux blikt in 'Meisjesherinneringen' terug op zichzelf als jong meisje. Katelijne De Vuyst kan zich niet van de indruk ontdoen dat de geesten uit het verleden niet helemaal werden bezworen.
